Odbranu crnogorske ustavnosti moramo sami organizovati

Odbranu crnogorske ustavnosti moramo organizovati mi sami, kao što su naši preci bez bilo kakve pomoći sa strane podigli prvi antifašistički ustanak 13. jula 1941. godine u porobljenoj Evropi, poručili su predstavnici Matice crnogorske na 26. Lučidanskim susretima u Zagrebu.

Predsjednik Matice crnogorske Ivan Jovović i generalni sekretar Ivan Ivanović tradicionalno su bili gosti 26. Lučindanskih susreta u Zagrebu koji su ove godine organizovani u znaku obilježavanja dva velika istorijska datuma, 120 godina od donošenja prvog crnogorskog Ustava i 80 godina od pobjede nad fašizmom. 

Oba datuma treba sagledati u datom vremenskom kontekstu, s obzirom da njihovo značenje nosi obavezu kulture sjećanja odnosno trajnog pijeteta, rekao je u svom izlaganju predsjednik Matice crnogorske Ivan Jovović.

- Obilježavanje jeste civilizacijska obaveza današnjih generacija jer takvi krupni istorijski događaji jesu markeri identiteta koji nam mogu biti putokaz u vremenu koje je danas puno izazova za crnogorski narod i opstanak Crne Gore kao, suverene države, gdje se uvijek u takvim prelomnim trenucima možemo pozvati i prepoznati u iskustvima naših predaka - rekao je on.   

Donošenje Ustava iz 1905. godine za Knjaževinu Crnu Goru predstavlja mnogo više od pravnog akta, s obzirom da je njegovim usvajanjem crnogorski narod i de iure zaokružio dug proces transformacije iz jednog arhaičnog u moderno društvo, što je stvorilo pretpostavke za nastanak parlamentarne demokratije i razvoj državnih institucija, rekao je predsjednik Matice crnogorske.

- Ustav iz 1905. godine podijelio je istorijsku sudbinu Kraljevine Crne Gore, čije odredbe su zgažene nasilnom aneksijom koja je formalno imala verifikaciju u odlukama nelegalne i nelegitimne Podgoričke skupštine iz 1918. godine. Iako je nezahvalno praviti neke istorijske paralele između prvog i važećeg Ustava Crne Gore iz 2007. godine, jasno se prepoznaju tendencije posljednjih godina koje su usmjerene prvenstveno na promjenu karaktera Crne Gore, kao građanske i sekularne države, gdje se političkim mešetarenjem derogira krovna institucija pravosudnog sistema – Ustavni sud, što sve ukupno dovodi u pitanje kredibilnost Crne Gore u evropskim integracijama. Kao što je pokojni akademik Mijat Šuković jasno utvrdio da je prvi Ustav Crne Gore bio izraz duha crnogorskog državnog, kulturnog i ukupnog integriteta i subjektiviteta u crnogorskoj istorijskoj vertikali, tako se i danas od političkih i intelektualnih krugova zahtijeva odbrana proklamovanih vrijednosti utemeljenih obnovom crnogorske nezavisnosti na referendumu 2006. godine, čiji je duh materijalizovan u Ustavu Crne Gore iz 2007. godine - rekao je Jovović. 

Odbranu crnogorske ustavnosti, istakao je, pored svih preporuka Venecijanske komisije i inih međunarodnih organizacija, moramo organizovati mi sami, kao što su naši preci bez bilo kakve pomoći sa strane podigli prvi antifašistički ustanak 13. jula 1941. godine u porobljenoj Evropi.

- Crnogorske partizanske brigade bile su okosnica otpora okupatoru i domaćim kolaborantima, koje su zajedno sa ostalim partizanskim jedinicama sa prostora bivše Jugoslavije oslobodile zemlju od fašističkog terora, ali su i svojom pobjedom istovremeno stvorili uslove za ravnopravnost naroda i rušenje unitarnog koncepta Jugoslavije, što potvrđuju, između ostalog i odluke AVNOJ-a koje su bile osnov za međunarodno priznanje granica svih država nastalim na neuspješnoj jugoslovenskoj konstrukciji – podsjetio je Jovović.

On je dodao da je uprkos navedenom, antifašizam civilizacijska tekovina koja je ugrađena u temelje savremene Evrope i čini neizostavnu odrednicu savremenog crnogorskog identiteta, te svaki pokušaji nenaučnog revizionizma ugrožavaju društvenu koheziju, bespotrebno bude atavizme iz prošlosti, što je u krajnjem usmjereno protiv progresa svake društvene zajednice, odnosno države. 

- Jubilej 80 – godišnjice pobjede nad fašizmom istovremeno trebamo posmatrati i kao opomenu, s obzirom da fašizam, odnosno njegova ideologija i pokreti bez obzira što su vojno poraženi 1945. godine u prethodnim godinama i decenijama pokazuju vitalnost u destruktivnim procesima, zbog čega smo okruženi raznim spomen obilježjima i nazivima ulica ratnih zločinaca - rekao je Jovović.

Posljednjih godina je i Crna Gora i postala poprište takvog revizionizma, mada još uvijek postoje jaki nukleusi koji čuvaju tekovine antifašističkog nasljeđa Crne Gore, a jedna od takvih organizacija je Matica crnogorska, podsjetio je Jovović. 

- Prisjećajući se slavnih datuma crnogorske istorije s početka i sredine XX vijeka potvrđujemo i na ovom mjestu da poštujemo i njegujemo tradiciju i cijenimo žrtve koje su date za slobodu Crne Gore, jer krupni moralni kapital koji su nam ostavili u zaostavštinu naši preci, obavezuje nas da budemo vjerni sinovi i šćeri naše Crne Gore - zaključio je predsjednik Matice crnogorske. 

Lučindanske susrete organizuju Nacionalna zajednica Crnogoraca Hrvatske i Društvo Crnogoraca i prijatelja Crne Gore „Montenegro“ iz Zagreba posljednje subote u oktobru. Ovogodišnjoj proslavi prisustvovali su brojni predstavnici javnog i kulturnog života, predstavnici dijaspore, predstavnici lokalne vlasti iz Zagreba koja je finansijski podržala okupljanje, kao i ambasador Crne Gore u Hrvatskoj Dejan Vuković. Grad-gost 26. Lučindanskih susreta je bio Bar čije je KUD „Jedinstvo“ uveličalo proslavu.