Tri godine tišine SDT-a o slučaju Bratić

Centar za građansko obrazovanje (CGO) podsjeća da ulazimo u treću godinu od podnošenja krivične prijave protiv odgovornih lica u Ministarstva prosvjetu, nauke, kulture i sporta (MPNKS), a na osnovu duplog negativnog mišljenja Državne revizorske institucije (DRI). 

CGO izražava zabrinutost zbog upornog ignorisanja ove prijave od Specijalnog državnog tužilaštva (SDT), što ukazuje i na selektivan pristup u procesuiranju krivičnih prijava, a suprotno principima vladavine prava.

CGO je 23. septembra 2022. godine podnio SDT-u krivičnu prijavu, cijeneći da duplo negativno mišljenje DRI na upravljanje sa gotovo 220 miliona EUR (219.193.714,26 EUR) u 2021. godini, od tada odgovornih u MPNKS, mora biti znak za prioritetno razmatranje tog slučaja. 

DRI je utvrdila da MPNKS nije dalo istinit i objektivan prikaz iskazanih primitaka i izdataka, te da utvrđene greške imaju materijalan i prožimajući efekat na finansijski izvještaj. Uz to, preciziraju se brojne nepravilnosti i neusklađenosti u poslovanju, među kojima CGO ponovo podsjeća na dio najvažnijih:

nepravilni prenosi sredstava u vrijednosti višoj od 7.6 miliona €, pri čemu za gotovo polovinu tog iznosa ne postoji niti propisana dokumentacija niti osnov za isplatu, a za drugu polovinu revizori nijesu našli osnov za isplatu;

nepostupanje po zakonu u planiranju prihoda i rashoda javnih ustanova u vrijednosti većoj od 19 miliona €,

neslaganja u evidencijama o radnom stažu kod više od 50% zapošljenih, obuhvaćenih revizijom, koji su dobili uvećanja zarada i nezakoniti ugovori o dopunskom radu,

isplate naknada za dualno obrazovanje u iznosu od skoro 250, 000 € bez propisane dokumentacije,

rashodi za usluge od 1,45 miliona € bez odgovarajuće prateće dokumentacije,

konsultantski ugovori od preko 3.5 miliona € bez pravnog osnova i dokaza o rezultatima,

javne nabavke nijesu sprovođene u skladu sa zakonom.

- U svakoj demokratskoj državi izvještaji institucija poput DRI su obavezujući i instruktivni. SDT-u je posao bio dodatno olakšan činjenicom da državni revizori posjeduju dokumentaciju, svjedočanstva i ekspertizu potrebnu za produbljivanje nalaza, na šta je i CGO ukazao kroz dopune prijave – ističu iz te organizacije.

Dodaju da OEBS-ova metodologija praćenja suđenja za mjerenje važnosti postupka uzima tri faktora: 1) status optuženog i njegova pozicija u društvu, 2) visina štete i 3) zastupljenost predmeta u javnom prostoru. 

- U ovom slučaju radi se o tada jednoj od najviših državnih funkcionerki, koja i danas zauzima važnu poziciju na Univerzitetu Crne Gore, kao i u organima jedna političke partije. Dalje, procijenjena šteta je višemilionska, a tema je bila zastupljena u svim medijima, kroz saopštenja CGO-a, kao i drugih nevladinih organizacija, stručnih udruženja, angažovanih pojedinaca, političkih partija, itd. Shodno tome, ovaj postupak prema OEBS-ovoj metodologiji spada u krug najvažnijih postupaka koje treba pratiti zbog velikog interesa javnosti da sazna istinu o radu tadašnjeg rukovodstva Ministarstva na čijem je čelu bila Vesna Bratić – navodi se u saopštenju koje potpisuje dr Ivan Vukčević, koordinator programa Ljudska prava u CGO.

Nakon tri godine, kako kaže, jasno je da je izostalo efikasno postupanje SDT-a i pored niza urgencija CGO-a. 

- Čak i nakon što je Tužilački savjet, na osnovu prijave CGO-a, utvrdio da postupajuća tužiteljka nije blagovremeno radila i ukazao joj da intenzivira postupanje, nije bilo promjena u odnosu na ovaj slučaj. Prema našim informacijama, predmet je kasnije dat drugom tužiocu, ali bez ikakvog vidljivog napretka.

Ovakvo odugovlačenje može biti indikator mogućeg zaštićenog statusa određenih lica i struktura pred SDT-om, posebno u poređenja sa slučajevima daleko manjih šteta po budžet, gdje je SDT reagovao znatno brže. Postavlja se pitanje na osnovu koje metodologije Tužilaštvo opredjeljuje koje slučajeve i kojim tempom rješavati. Naime, nije jasno čiji se interesi ovako štite, jer ovaj pristup nije javni interes – navode iz CGO. 

Ta organizacija očekuje da se SDT konačno profesionalno i odgovorno posveti ovom predmetu, jer je riječ o nespornom pitanju od javnog interesa, koje oblikuje i povjerenje građanstva u institucije. Dodaju da se samo utvrđivanjem činjenica i neselektivnim procesuiranjem odgovornih može obezbijediti djelotvornost rada tužilaštva, kao jedinstvenog i samostalnog organa, što je osnova za sprovođenje načela vladavine prava.

- CGO će kroz sažetak ovog slučaja upoznati i zainteresovanu međunarodnu javnost koja prati stanje u oblasti vladavine prava u Crnoj Gori – zaključuju iz CGO.