Novo izdanje Matice crnogorske: „Muslimani u Knjaževini Crnoj Gori 1880–1894“

Matica crnogorska objavila je novo izdanje – zbornik dokumenata „Muslimani u Knjaževini Crnoj Gori 1880–1894“, koji su priredili istoričari Jovan Muhadinović i Admir Adrović. Publikacija donosi dragocjeno svjedočanstvo o prvim petnaest godina života Crnogoraca i muslimana nakon odluka Berlinskog kongresa.

Naime, 1878. godine, pored teritorijalnih proširenja, Crna Gora je prvi put ušla u fazu u kojoj je u njenim granicama živio značajan broj stanovnika koji nijesu bili pravoslavne vjeroispovijesti. Od ukupno oko 200.000 stanovnika, u novoj državi našlo se između 10.000 i 15.000 muslimana.

Dokumenta obuhvaćena zbornikom potiču iz fonda „Ministarstvo unutrašnjih djela“ (MUD), koji se čuva u Državnom arhivu Crne Gore na Cetinju i predstavlja jedno od najznačajnijih izvorišta za proučavanje nacionalne istorije.

– Pregledom 79 arhivskih kutija iz perioda od 1880. do 1894. godine, u kojima se nalazilo oko 5.000 dokumenata, izabrali smo 328 najreprezentativnijih. Materijal se prvenstveno odnosi na proces integracije muslimanskog stanovništva u državne institucije i društvo tadašnje Crne Gore, za njih do tada vjekovima neprijateljske zemlje. Dokumenti su prekucani na izvornom narodnom jeziku epohe, što dodatno svjedoči o kulturnom i jezičkom bogatstvu Crne Gore, navode priređivači u predgovoru.

U skladu s načelima istoriografije, zadržana je izvornost dokumenata – izvršene su samo minimalne jezičke intervencije poput ispravke slovnih grešaka, razdvajanja ili spajanja riječi i korekcije početnih velikih slova kod imena i toponima. Pored transkribovanog materijala, zbornik donosi i faksimile pojedinih dokumenata, kao i fotografije aktera tog vremena.

Zbornik je objavljen u ediciji Istorijski izvori na 468 strana. Urednik izdanja je Ivan Ivanović, dok publikaciju u ime Matice crnogorske potpisuje Ivan Jovović.