Istorija indijsko-pakistanskog sukoba: Sve zbog Kašmira

Indija i Pakistan, dvije nuklearne sile koje su nastale nakon raspada Britanskog Carstva 1947. godine, do danas su ratovale šest puta. U središtu gotovo svih sukoba bio je Kašmir - planinsko područje koje je podijeljeno između njih, a koje obje države smatraju svojim.

Otkako su obje zemlje stekle nezavisnost, ta regija je bila povod za više ratova i brojna krvoprolića. Indija kontroliše veći dio teritorije, dok Pakistan osporava njenu vlast, pozivajući se na većinsko muslimansko stanovništvo.

Indiju optužuju za napade i zločine nad civilima, dok su s druge strane pakistanski militanti u više navrata izvodili napade koji se mogu smatrati terorističkim.

Nakon što su Britanci napustili potkontinent, formirane su dvije nove države - pretežno muslimanski Pakistan i veća, sekularna, ali većinski hinduistička Indija. Podjela je izazvala veliki talas nasilja i sukoba: poginulo je oko 500.000 ljudi, a još toliko ostalo je bez svojih domova.

Samo dva mjeseca nakon sticanja nezavisnosti izbio je prvi rat. Pakistan je podržao muslimansku pobunu u Kašmiru, a tadašnji vladar te oblasti zatražio je pomoć Indije. U zamjenu je pristao da Kašmir postane dio Indije, ali sporazum oko toga ostaje sporan sve do danas. Sukob je završen 1. januara 1949. uspostavljanjem linije primirja.

U aprilu 1965. izbio je novi sukob zbog spora oko granice, koji je eskalirao kad su pakistanske snage prešle liniju primirja i ušle na teritoriju Indije. Indija je odgovorila prelaskom međunarodne granice kod Lahorea. Na kraju su obje strane pristale na primirje pod okriljem Ujedinjenih nacija.

Šest godina kasnije, 1971. godine, sukob je ponovo izbio - ovaj put zbog borbe za nezavisnost Istočnog Pakistana, koji se nalazio s druge strane Indije. Kako je nasilje preraslo u građanski rat, oko 10 miliona ljudi izbjeglo je u Indiju.

Indijska vojska se uključila, a Pakistan je kapitulirao. Više od 90.000 pakistanskih vojnika završilo je u indijskom zarobljeništvu, a 6. decembra 1971. osnovana je nova država - Bangladeš. Pakistan ju je priznao tek tri godine kasnije.

Godine 1989., nakon povlačenja Sovjeta iz Afganistana, islamski borci - podstaknuti rastućim nezadovoljstvom muslimanskog stanovništva Kašmira - pokrenuli su pobunu protiv indijske vlasti. Pakistan je tvrdio da pruža samo “moralnu i diplomatsku” podršku, ali ga je Indija optužila da trenira i naoružava separatiste.

Novi oružani sukob desio se 1999. godine kada su pakistanski borci zauzeli položaje u indijskom dijelu Kašmira kod Kargila. Indija je odgovorila zračnim udarima, a napetosti su prijetile da prerastu u potpuni rat.

Hiljade ljudi pobjegle su iz svojih domova s obje strane linije. U decembru iste godine, general Pervez Musharraf izveo je državni udar u Pakistanu.

U oktobru 2001. godine, 38 ljudi ubijeno je u napadu na skupštinu u Srinagaru, a mjesec kasnije još 14 stradalo je u napadu na indijski parlament. Indija je ponovo optužila pakistanske militante, a obje zemlje počele su da gomilaju trupe duž granice.

U januaru 2002. godine, pakistanski predsjednik Musharraf obećao je da Pakistan više neće dozvoljavati teroristima da djeluju sa njegove teritorije, ali je Indija tražila konkretne korake.

Od 26. do 29. novembra 2008. godine, desetorica napadača iz pakistanske grupe Lashkar-e-Taiba izvela su koordinisani napad u Mumbaiju. Ubili su 166 ljudi na više lokacija - od željezničke stanice i kafića do bolnica i luksuznih hotela. Devet napadača je ubijeno, a jedan je uhvaćen. Indija je tvrdila da je ta grupa povezana sa pakistanskom vojnom obavještajnom službom, što je Pakistan negirao.

U februaru 2019. godine, Indija je izvela vazdušni napad na ono što je opisala kao kamp terorista u pakistanskom Balakotu. Dan kasnije, Pakistan je uzvratio protunapadom.

U vazdušnom okršaju, Pakistan je oborio jedan indijski avion i zarobio pilota, koji je nakon nekoliko dana vraćen u Indiju, čime je izbjegnut veći sukob.

U aprilu 2025. godine, na turističkom mjestu blizu grada Pahalgama u indijskom dijelu Kašmira, naoružani napadači ubili su najmanje 26 ljudi, većinom indijskih turista.

Indija je napad nazvala terorističkim i optužila Pakistan da ga podržava, tvrdeći da ima “prekogranične veze”. Odgovornost za napad preuzela je grupa Kashmir Resistance, bliska onoj koja je izvela masakr u Mumbaiju.

Indija je sinoć izvela napad na devet lokacija u Pakistanu i pakistanskom dijelu Kašmira. Pakistan tvrdi da je Indija lansirala projektile na tri lokacije, ali indijska vlada nije komentarisala prirodu tih napada.

Pod nazivom ''Operacija Sindoor'' indisjke snage napale su infrastrukturu u Pakistanu i pakistanskom dijelu Kašmira, odakle su, kako tvrde indijske vlasti ''teroristički napadi protiv Indije planirani i rukovođeni''.

Jedna od meta večerašnjeg napada bio je aerodrom u gradu Muzafarabadu, koji je glavni grad pakistanskog dijela Kašmira.

Pakistanske vlasti reagovale su odmah i poručile da će njihov odgovor tek da uslijedi.