Lideri arapskih zemalja usvojili egipatski plan za obnovu Pojasa Gaze

Lideri na samitu Arapske lige u Kairu su večeras usvojili egipatski plan vrijedan 53 milijarde dolara za obnovu Pojasa Gaze tokom pet godina, usredsređujući se na hitnu pomoć, rekonstrukciju i dugoročni ekonomski razvoj.

Egipatski predsjednik Abdel Fatah al Sisi je predložio na samitu plan koji je predstavljen kao alternativa planu američkog predsjednika Donalda Trampa da ratom razorenu palestinsku teritoriju stavi pod kontrolu SAD i preseli njeno stanovništvo u susjedni Egipat i Jordan.

Palestinci su, zajedno sa arapskim državama i mnogim drugim zemljama širom svijeta, osudili prijedlog američkog predsjednika, odbacujući svaki pokušaj protjerivanja stanovnika Pojasa Gaze.

Nacrt plana, u čiji je uvid imala agencija AFP, predviđa dvije faze – fazu brzog reagovanja poslije koje slijedi faza rekonstrukcije.

Faza brzog reagovanja, šestomjesečna prva faza za koju se očekuje da će koštati tri milijarde dolara, odnosiće se na „čišćenje ruševina, uklanjanje mina i neeksplodiranih materijala i obezbjeđivanje privremenog smještaja“.

Tokom te faze, očekuje se da će se razviti sedam lokacija za smještaj više od 1,5 miliona ljudi u montažnim stambenim jedinicama, od kojih svaka može da primi u prosjeku šest stanovnika.

Takođe je predviđena popravka 60.000 djelimično oštećenih domova, koji mogu da prime 360.000 ljudi.

Faza rekonstrukcije obuhvata dvije etape u periodu od četiri i po godine.

Prva, koji će trajati do 2027. godine i imaće budžet od 20 milijardi dolara, biće fokusirana na obnovu osnovne infrastrukture, uključujući puteve, distributivne mreže i objekte javnih usluga.

Tokom te etape planirana je izgradnja 200.000 stalnih stambenih jedinica za 1,6 miliona ljudi i uređenje 20.000 hektara zemljišta.

Druga etapa, za koju se očekuje da će trajati do 2030. sa procijenjenim troškovima od 30 milijardi dolara, imala bi za cilj završetak infrastrukturnih projekata, izgradnju 200.000 novih domova, uspostavljanje industrijskih zona, ribarske luke, komercijalne luke i aerodroma.

Egipatski plan predlaže stvaranje fonda pod međunarodnim nadzorom kako bi se osigurala „efikasnost, održivost finansiranja“ i „potrebna transparentnost i praćenje“ plana.

Kairo planira da bude domaćin ministarske konferencije na visokom nivou koja će okupiti zemlje donatore, međunarodne i regionalne finansijske institucije, privatni sektor i civilno društvo kako bi se mobilisala neophodna finansijska sredstva.

Prema planu, Hamas će biti marginalizovan i zamijenjen u Gazi komitetom sastavljenim od nezavisnih stručnjaka i nestranačkih ličnosti, pod pokroviteljstvom Palestinske uprave.

Komitet će imati zadatak da upravlja teritorijom tokom šestomjesečnog prelaznog perioda prije nego što palestinske vlasti, sa sjedištem na okupiranoj Zapadnoj obali, preuzmu punu kontrolu nad Pojasom Gaze.

Palestinske vlasti su vladale Gazom prije nego što ih je Hamas smijenio 2007. godine.

Nakon što je palestinski islamistički pokret napao Izrael 7. oktobra 2023. godine, Izrael je rekao da želi da eliminiše Hamas i osigura da neće igrati nikakvu ulogu u upravljanju Gazom.

Da bi se podržala ova tranzicija, projekat poziva Egipat i Jordan da obuče palestinske snage bezbjednosti kako bi ih pripremile za održavanje reda u Gazi.

Plan takođe poziva na međunarodnu i regionalnu podršku za finansiranje tog dijela plana. Ističe se i mogućnost međunarodnog prisustva na palestinskim teritorijama, posebno kroz rezoluciju Saveta bezbednosti UN kojom se predviđa raspoređivanje mirovnih ili zaštitnih snaga u Gazi i okupiranoj Zapadnoj obali.

To bi bio dio šireg „rasporeda“ koji vodi ka stvaranju palestinske države i jačanju njenih kapaciteta.

U dokumentu se priznaje izazov suočavanja sa višestrukim oružanim frakcijama u Gazi, navodeći da bi problem mogao biti riješen ako se uspostavi „kredibilan politički proces“ za vraćanje palestinskih prava i pružanje „perspektive“ za budućnost.

Na kraju se predviđaju izbori na svim palestinskim teritorijama u roku od godinu dana.