Raketa Nju Glen kompanije Blu Oridžin lansirala satelite ka Marsu

Divovska raketa Nju Glen kompanije Blu Oridžin, milijardera Džefa Bezosa, lansirana je u četvrtak sa Floride u svoju debitantsku komercijalnu misiju, poslavši dva NASA-ina satelita prema Marsu i prvi put uspešno prizemljivši višekratni prvi stepen rakete.

Oglas

Prvi let snažne dvostepene rakete od njenog probnog lansiranja u januaru i uspješno slijetanje prvog stepena na more predstavljaju ključne prekretnice za Blu Oridžin u njegovom nastojanju da se ravnopravnije takmiči sa Maskovim SpejsIksom, vodećom svjetskom kompanijom za lansiranje raketa.

Veb prenos uživo kompanije Blu Oridžin prikazao je raketu kako se uzdiže sa lansirnog tornja kroz vedro popodnevno nebo u grmljavini plamena i oblacima pare.

Lansiranje je uslijedilo nakon nekoliko dana odlaganja zbog oblačnog neba i geomagnetne oluje. Oko deset minuta nakon lansiranja, sedamnaestospratna raketa prvog stepena Nju Glen izvela je povratno slijetanje na morsku platformu nazvanu Džeklin, u čast Bezosove majke, koja je plutala Atlantikom, postižući za Blu Oridžin važan podvig u ponovnoj upotrebi koji je SpejsIks počeo.

Prvi pokušaj takvog slijetanja u januaru nije uspio. Lansiranjem u četvrtak, NASA-ina dvostruka letilica EscaPADE postala je prvi naučni teret koji je Blu Oridžin isporučio u svemir za NASA-u ili bilo kog drugog klijenta.

- Danas smo postigli potpuni uspjeh misije i veoma sam ponosan na tim - rekao je Deiv Limp, izvršni direktor Blu Oridžina.

Mask je priznao postignuće Blu Oridžina, objavivši na svojoj društvenoj platformi Iks: „Čestitamo @JeffBezos i timu @BlueOrigin!“

U kontrolnom centru misije u Blu Oridžinovom Roket Parku u Kejp Kanaveralu prolomili su se uzvici oduševljenja dok je video prikazivao slijetanje prvog stepena rakete, nazvanog „Never Tell Me the Odds“, aludirajući na rečenicu koju je izgovorio junak „Ratova zvezda“ Han Solo u filmu „Imperija uzvraća udarac“.

Oko dvadeset minuta kasnije, kontrola misije potvrdila je da je gornji stepen Nju Glena ispunio svoju primarnu misiju – slanje svemirske letelice EscaPADE u svemir kako bi se upustila u dvadesetdvomjesečno putovanje ka Marsu.

Dvostruke svemirske letilice, nazvane Blu i Gold, trebalo bi da stignu na Mars 2027. godine i uđu u usklađene eliptične orbite za jedanaestomjesečno proučavanje svemirskog vremenskog okruženja planete. Instrumenti na satelitima analiziraće kako solarni vjetrovi – fluktuirajući tok visokoenergetskih nabijenih čestica sa Sunca – međusobno djeluju sa relativno slabim Marsovim magnetnim poljem i kako je ta interakcija doprinela iscrpljivanju tanke Marsove atmosfere. Nalazi će pomoći da se objasni zašto je Mars, nekada topliji i vlažniji, postao pustinjska planeta i kako sunčevo zračenje utiče na površinu Crvene planete.

EscaPADE, skraćeno od Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers, prvobitno je trebalo da bude lansiran u oktobru 2024, ali je misija odložena zbog zastoja u razvoju rakete Nju Glen.

Satelite Blu i Gold za NASA-u izgradila je kalifornijska vazduhoplovna kompanija Roket Lab, a instrumente je isporučilo Univerzitet Kalifornija, Berklij.

Blu Oridžin, koji je Bezos osnovao 2000. godine, do nedavno je bio poznat uglavnom po poslovanju svemirskog turizma, koji prevozi bogate putnike do ivice svemira svojom suborbitalnom raketom Nju Šepard. Jednostepena letilica za višekratnu upotrebu takođe je prevezla više od 200 naučnih eksperimenata unutar svoje kapsule.

Blu Oridžin je potrošio milijarde dolara na razvoj Nju Glena, rakete teške klase dizajnirane da postane glavna lansirna raketa kompanije za prevoz ljudi i tereta u orbitu.

Nazvana po Džonu Glenu, prvom Amerikancu koji je orbitirao oko Zemlje, svemirska letilica proizvodi dvostruko veći potisak pri lansiranju od SpejsIksove rakete FAlkon 9 i otprilike isti kao FAlkon Hevi, a istovremeno nudi više prostora za teret od svojih konkurenata.

NASA je potrošila otprilike 55 miliona dolara za misiju EscaPADE, što je skromna cijena u odnosu na druge svemirske programe agencije vrijedne milijarde dolara, i platila je Blu Oridžinu 18 miliona dolara za let Nju Glena, pokazuju podaci o saveznoj nabavci.