Raste broj beskućnika u Evropi: Na ulicama svake noći više od milion ljudi

Više od 1,27 miliona ljudi spava na ulicama ili u skloništima širom Evrope svake noći, dok je oko pet odsto stanovništva Evropske unije (EU) iskusilo neki oblik beskućništva.

Rut Oven, zamjenica direktora Federacije nacionalnih organizacija za beskućnike u Evropi, kazala je da je beskućništvo postalo duboko ukorijenjena kriza, naročito u većim gradovima.

Navela je da najnoviji evropski podaci pokazuju da najmanje 1,27 miliona ljudi u Evropi svake noći spava na ulicama ili u skloništima, nazvavši to „konzervativnom procjenom“ koja obuhvata samo vidljivo beskućništvo.

Oven je dodala da nova evropska statistika proširuje pojam beskućništva.

- Imamo nove podatke na nivou Evrope o tome da li su ljudi iskusili različite oblike beskućništva. Osim spavanja na otvorenom i boravka u skloništima za beskućnike, to uključuje i situacije kada ljudi borave kod porodice ili prijatelja jer nemaju drugo mjesto na koje mogu otići. Skoro pet odsto stanovništva EU tokom života je iskusilo neki oblik beskućništva - rekla je ona.

Pogoršanje situacije

Ona je naglasila da se beskućništvo pogoršalo u mnogim evropskim gradovima, navodeći Brisel kao jedan od najupečatljivijih primjera.

- Mislim da je prvo brojanje beskućnika u Briselu 2008. godine pokazalo oko 1.700 ljudi. Sada ih ima više od 10.000. Jedan od razloga za to svakako su troškovi stanovanja u gradu - kazala je Oven.

Njemačka ima najveću populaciju beskućnika u Evropi – oko 530.000 ljudi, navela je Oven, dodajući da ta cifra odražava sveobuhvatan popis stanovništva i široku definiciju beskućništva.

Uporedila je to s grčko-ciparskom administracijom, koja zvanično ne prijavljuje beskućništvo, ali dublja analiza podataka pokazuje drugačiju sliku.

- Kada pogledate anketu EU-SILC, ne koristi se termin "beskućništvo", već se ljudima postavlja pitanje: "Da li ste ikada morali spavati na javnom mjestu?" ili "Da li ste morali boraviti kod porodice ili prijatelja jer nijeste imali gdje drugo otići?" Mislim da je to iskustvo imalo 11 odsto stanovništva. To je prilično zanimljiv kontrast - kazala je Oven.

Stotine hiljada beskućnika u Francuskoj

Broj beskućnika u Francuskoj porastao je prošle godine za 20.000 i dostigao 350.000, prema izvještaju Fondacije za beskućnike (ranije Abbé Pierre) iz 2025. godine. U izvještaju se kao glavni razlozi navode stagnacija u izgradnji stanova, nagli rast kirija i nedostatak akcije vlade.

Takođe se navodi da 2,7 miliona ljudi u Francuskoj čeka na javni smještaj, dok je samo 393.000 njih dobilo takav smještaj u 2023. godini.

U izvještaju se naglašava da do sada nijesu preduzeti značajni koraci u rješavanju stambenog problema te se upozorava da bi situacija mogla dodatno da se pogorša zbog nedostatka političke volje, usljed aktuelne krize vlade.

Navodi se i da se broj beskućnika povećao za 130 odsto u desetogodišnjem periodu između 2002. i 2022. godine, te da se broj, koji je prošle godine iznosio 330.000, ove godine povećao na 350.000.

Finski uspjeh

Kao rješenje za beskućništvo, Oven je preporučila povećanje inicijativa za javno stanovanje i strožu regulaciju tržišta nekretnina.

- Mislim da moramo učiniti stanovanje pristupačnijim ljudima sa vrlo niskim primanjima, što podrazumijeva regulisanje tržišta stanovanja, izgradnju javnih stanova i pružanje podrške domaćinstvima - rekla je.

Istakla je model Housing First – obezbjeđivanje trenutnog pristupa stabilnom smještaju za beskućnike – kao jedan od najefikansijih pristupa u Evropi.

- Postoji program pod nazivom Housing First, koji je predstavljao svojevrsnu revoluciju u sektoru beskućništva. Suština je vrlo jednostavna: ako ste beskućnik, možete imati i druge probleme, ali vaš osnovni problem je taj što vam je potreban dom. Treba da dobijete podršku da što prije uđete u stan, gdje imate ista prava kao i ostali stanari - objasnila je Oven.

Kako je navela, Finska je pravi primjer uspjeha.

- Smanjila je broj beskućnika sa oko 20.000 na 3.000 tokom dvije decenije - dodala je ona.