Nezavisnost sudske grane vlasti temelj vladavine prava

Donošenje posebnog zakona kojim se uređuju zarade nosilaca pravosudnih funkcija obezbijedilo bi nezavisnost sudske grane vlasti i garantovalo dostojanstvo sudijske fukncije, saopštili su iz Udruženja sudija.

Oni su naglasili da je nezavisnost sudske grane vlasti temelj vladavine prava i da je donošenje posebnog zakona od odlučujućeg uticaja za nezavisnost i obezbjeđenje nesmetanog funkcionisanja sudstva.

Iz Udruženja sudija su kazali da Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o Sudskom savjetu, koji je usvojen u junu u okviru seta IBAR zakona, propisuje obavezu donošenja posebnog zakona kojim se uređuju zarade, naknade zarada, druga primanja i prava u vezi sa vršenjem sudijske funkcije.

Kako su dodali, do donošenja tog zakona, sudije ostvaruju pravo na zaradu u skladu sa zakonom kojim se uređuju zarade zaposlenih u javnom sektoru.

- Na obavezu donošenja posebnog zakona kojim se uređuju zarade nosilaca pravosudnih funkcija ukazivala je i Venecijanska komisija u nekoliko navrata, a Akcionim planom za sprovođenje Strategije reforme pravosuđa, utvrđivanje Predloga zakona kojim se uređuje finansijski položaj nosilaca pravosudnih funkcija, planirano je do 31. marta 2025.godine - naveli su iz Udruženja sudija.

Oni su ukazali da, povodom realizacije zakonske obaveze - izrade nacrta posebnog zakona kojim se uređuju prava iz rada i zarade nosilaca pravosudnih funkcija, ni poslije par mjeseci od usvajanja seta IBAR zakona, nije učinjeno ništa.

Udruženje sudija se, kako su podsjetili, obratilo Ministarstvu pravde, tražeći da do 1. novembra dostavi obavještenje da li će, u cilju poštovanja zakona, formirati radnu grupu za izradu Nacrta zakona o zaradama i drugim primanjima nosilaca pravosudnih funkcija do 1. decembra.

Iz Udruženja su kazali da su prihvatili poziv Ministarstva pravde da nastave dijalog i ukrste argumente, ali i da su, na svojim organima, donijeli mjere koje se tiču daljeg postupanja sudova, koje će građanima prezentovati, ukoliko razgovori ne daju rezultate.

- Postavlja se pitanje zašto nadležni organi Crne Gore nijesu pristupili realizaciji zakonske obaveze, odnosno obaveze čije ispunjenje smo obećali i našim evropskim partnerima - naveli su iz Udruženja sudija.

Kako su dodali, tada je rečeno da prava sudija po osnovu rada neće biti regulisana Zakonom o sudskom savjetu i sudijama, već posebnim zakonim koji se odnosi na nosioce pravosudsnih funkcija.

- Udruženje sudija Crne Gore još jednom ponavlja da insistira na realizaciji obaveze koju smo preuzeli zakonom, a kojoj prethodi formiranje radne grupe za izradu Nacrta zakona o zaradama, drugim primanjima i pravima nosilaca pravosudnih funkcija - navodi se u saopštenju.

Kako se ističe, tim zakonskim rješenjem bi se na pravi način obezbijedila nezavisnost sudske grane vlasti i garantovalo dostojanstvo sudijske fukncije.

- Obaveza donošenja posebnog zakona je preuzeta usvojenim izmjenama Zakona o sudskom savjetu i sudijama, a što predstavlja i preporuku Venecijanske komisije - navodi se u saopštenju.

Donošenjem posebnog zakona bi se, kako se dodaje, nastavilo sa sprovođenjem Reformske agende 2024-2027 i obezbijedilo nesmetano dobijanje sredstava iz Instrumenata za reforme i rast u okviru Plana rasta Evropske unije (EU) za Zapadni Balkan.

Iz Udruženja sudija su naglasili da je Evropska komisija, kroz Izvještaj o napretku za prošlu godinu, ukazala da verzija zakona koja nije imala unijetu odredbu koja upućuje na donošenje posebnog zakona, nije dovoljna da uskladi Zakon sa zakonodavstvom EU i evropskim standardima.

- Istakli su da postoji jasna povezanost integracionog procesa i mišljenja Venecijanske komisije koja jasno pravi razliku između sudija i državnih službenika i zagovara donošenje posebnog zakona kojim će pitanje biti uređeno - navodi se u saopštenju Udruženja sudija.

Oni su dodali da je, u hitnom Dodatnom mišljenju Venecijanske komisije izdatom 6. maja, navedeno da preporuka koja se tiče donošenja novog (posebnog) zakonodavstva koje uređuje prava iz rada članova pravosuđa, može biti smatrana u potpunosti ispunjenom samo kada novo zakonodavstvo stupi na snagu.

- Udruženje sudija smatra da je, s obzirom da je fukcionisanje sudske vlasti ključno za održavanje pravnog sistema i zaštitu prava građana, donošenje posebnog zakona od odlučujućeg uticaja na nezavisnost sudske grane vlasti, ali i za obezbjeđenje nesmetanog funkcionisanja sudstva - kazali su u saopštenju.

Kako se dodaje, donošenje posebnog zakona predstavlja i početak reforme sudskog sistema, način da sudovi dobiju neophodan stručni kadar, kao i jedan od uslova za dobijanje sredstava iz Instrumenata za reforme i rast u okviru Plana rasta EU za Zapadni Balkan.

- Upravo zbog toga se još jednom mora postaviti pitanje, kome smeta da se obezbijede svi uslovi da sudstvo i suštinski bude nezavisno, da građani dobiju pravdu kakvu zaslužuju, te da se onemoguće bilo kavi uticaji na rad sudova - naveli su iz Udruženja sudija.

Iz Udruženja sudija ukazali su i da nepoštovanje zakonom pruzetih obaveza, ali i neizvršavanje obaveza koje su preuzete prema evropskim partnerima, značajno ugrožava evropski put Crne Gore, ali i državu udaljava od zajednice demokratskih zemalja kojima stremi.