Slovenija prelomila, izabrali su - Kinu!

Slovenija planira izdati do pet milijardi juana (oko 700 miliona dolara) panda-obveznica naredne godine. Taj potez signalizira želju Ljubljane za čvršćim ekonomskim vezama sa Pekingom, uprkos pritiscima američkog predsjednika Donald Tramp da Evropa zauzme oštriji stav prema Kini.

„Želimo proširiti bazu investitora“, izjavio je slovenački ministar finansija Klemen Boštjančič za Financial Times tokom nedavne posjete Pekingu, gdje je iznio planove o izdavanju državnog duga denominiranog u juanima (renminbijima), koji bi se prodavao u Kini.

Slovenija, članica evropske monetarne unije, jedna je od rijetkih zemalja koje planiraju izdati tzv. panda-obveznice (format koji inače češće koriste multinacionalne kompanije). Boštjančič je istakao da je to učinio zato što su manje zemlje poput njegove mnogo izloženije globalnim trgovinskim poremećajima koje uzrokuju tarife iz Washingtona te kineske opsežne kontrole izvoza ključnih sirovina. Panda-obveznice su dužnički instrumenti koje strane zemlje ili kompanije izdaju u Kini i u kineskoj valuti juanu. Takav model omogućuje državama da se zadužuju direktno kod kineskih banaka i fondova. U praksi to znači da kineske banke, fondovi i osiguravači kupuju te obveznice i tako posuđuju novac državi. Važno je naglasiti da to nije prodaja duga Kini, nego uzimanje novog kredita kroz kinesko tržište obveznica. Investitori u Kini kupuju te vrijednosne papire, a zauzvrat Slovenija ima obavezu da im taj iznos vrati kroz nekoliko godina, s pripadajućim kamatama, i to u juanima.

Za Sloveniju, koja je članica eurozone, to je značajan presedan. Time postaje prva zemlja regije koja će se aktivno finansirati u juanima, što joj otvara pristup kineskom kapitalu, ali i približava Pekingu u trenutku kada Washington i Brisel traže tvrđi stav prema Kini. Valja podsjetiti da je kinesko tržište obveznica jedno od najvećih i najlikvidnijih na svijetu, s kamatnim stopama koje su često niže od evropskih. Za Ljubljanu bi to moglo značiti jeftinije zaduživanje i širu bazu ulagača, čime se smanjuje zavisnost o bankama i fondovima iz EU.

„Nalazimo se u situaciji kakvu svijet možda nije vidio već sto godina. Ona je posebno izazovna za male, otvorene ekonomije poput naše“, rekao je Boštjančič te dodao da u takvom okruženju čak i male članice EU moraju same razvijati direktne odnose s velikim državama poput Kine.

„Povećali smo broj bilateralnih sastanaka s kineskim zvaničnicima jer jednostavno ne možemo čekati. Moramo štititi vlastite interese“, poručio je.

Nekoliko suverenih izdavatelja, uključujući Poljsku, Portugal, Mađarsku i Egipat, takođe je posljednjih godina izdalo panda-obveznice, ali taj instrument i dalje čini tek mali dio globalnog tržišta državnog duga.

„Ovaj potez otvara tržište. Povezuje finansijski svijet“, rekao je slovenački ministar finansija. „Treba izdavati više panda-obveznica, možda i na godišnjem nivou. To nije jednokratan događaj. Želimo ostati prisutni na tržištu. Slovenija, koja je bila među prvim državama u svijetu koje su izdale obveznicu temeljenu na blockchain-tehnologiji i ponudile obveznicu vezanu za održivost, vidi ulazak na kinesko tržište kapitala kao logičan sljedeći korak“, rekao je Boštjančič novinarima FT.

Međutim, ova strategija nosi i rizike. Promjene kursa juana prema euru mogle bi poskupiti otplatu duga, a preveliko približavanje Kini može izazvati nervozu u Briselu i Washingtonu, posebno nakon američkih upozorenja da Evropa treba „biti opreznija“ u odnosima s Pekingom.

Boštjančič je u intervjuu jasno izrazio nezadovoljstvo trenutnim evropskim strategijama.

„Zemlje poput Sjedinjenih Država i Kine mogu reagovati vrlo brzo i nemaju ograničenja kakva ima Evropska unija. Neka od tih ograničenja — zapravo većinu njih — sami smo sebi nametnuli“, rekao je, navodeći primjer automobilske industrije koja se bori da zadrži korak s kineskom konkurencijom.

Za dio evropske automobilske industrije, rekao je, vjerovatno je već prekasno: „Predugo čekamo. Ostatak svijeta ne čeka.“

Predložio je da subvencije mogu imati smisla ako su dio dugoročne strategije za jačanje konkurentnosti, ali je upozorio da Evropa ne bi smjela „samo ulijevati novac u određene industrije zato što to rade Kinezi“.

„Evropa mora biti sposobna donositi mnogo hrabrije odluke nego što je to činila u prošlosti, inače ozbiljno riskiramo da budemo ostavljeni iza i pregaženi“, zaključio je Boštjančič.