Slučaj Crnogorke Helene Strugar: Kad se vlast izjednačava sa državom, studentska pobuna je "atak na bezbjednost"

Za Helenu, protjeranu crnogorsku državljanku i studentkinju Univerziteta u Beogradu, pravnici pravdu traže na ulici, na pažljivo odabranoj adresi.

- Iza ovog kordona nalazi se jedan dio očigledno zabranjenog grada Beograda. Tu je zgrada BIA. U toj zgradi, u aprilu ove godine, neko je smislio rečenicu, ovjerio je pečatom i poslao na državnu granicu Srbije i Crne Gore, koja glasi: ‘Helena Strugar je bezbjednosna prijetnja za Srbiju - kazao je na protestu profesor Pravnog fakulteta Goran Dajović.

Ali zašto?

- Do dana današnjeg ja ne znam koji je to prekršaj ili, ne daj Bože, krivično djelo koje sam počinila, da bi oni mene kaznili ovakvom kaznom - navela je Helena Strugar.

Helena može samo da nagađa, ali je prilično sigurna – neprihvatljiv rizik postala je u noći između 13. i 14. januara, kada se u zgradi Pravnog fakulteta dogodio napad maskiranih lica na studente, među kojima je bila i ona.

- Gdje sam ja, naravno, snimila njihova lica, snimila sam napadače i kasnije u tužilaštvu bila svjedok i oštećena u tom postupku - kaže ova studentkinja.

Snimila je Helena i više od toga – policijskog službenika koji je mobilnim telefonom preuzimao snimke sa nadzorne kamere. Iste one koji će se ubrzo pojaviti u režimskom tabloidu Informer, koji je od tada uporno targetira.

- Zato što je došla da studira ta izvjesna, dotična, zbog koje se sad, zamisli, protestuje. Zato što je ona došla tu da studira, upisala se na taj fakultet, zato što su joj to omogućili jer je bila dio mreže obojene revolucije - izjavila je Verica Radeta na TV Informer.

Za Helenino protjerivanje, smatra još jedan profesor Pravnog fakulteta, nema pravnog osnova. Jer da bi strani državljanin predstavljao neprihvatljiv bezbjednosni rizik, on mora da podstiče, pomaže ili učestvuje u aktivnostima usmjerenim na rušenje ustavnog poretka.

- I samo u mjeri u kojoj ova vlast sebe izjednačava sa državom, tako i učešće u studentskoj pobuni može da predstavlja neku vrstu ataka na bezbjednost, odnosno na ustavni poredak Republike Srbije - naveo je profesor Miodrag Jovanović.

Helena, uvjerena da ništa od navedenog nije učinila, podnijela je žalbu, koja je odbijena. Trenutno vodi postupak pred Upravnim sudom.

- U ovom slučaju bi, kao i u nekim ranijim, trebalo da Upravni sud ispita koji su to razlozi naveli MUP da zaključi da postoji neprihvatljiv bezbjednosni rizik, odnosno na osnovu čega je to BIA zaključila pa dostavila MUP-u, i da pruži priliku studentkinji Heleni da joj se predoči makar suština tih razloga, kako bi mogla da se izjasni. U suprotnom, ovaj slučaj može da podsjeća na Kafkin Proces - objašnjava Vladica Ilić iz Beogradskog centra za ljudska prava.

Pravo da se izjasne o razlozima udaljenja sa određene teritorije stranim državljanima garantuju Evropska konvencija o ljudskim pravima i, uz nju dodat, Protokol 7. Helena, međutim, nije prva strana državljanka koja je, bez obrazloženja, proterana.

Isto se dogodilo hrvatskoj državljanki, doktorici Arien Stojanović Ivković, zbog podrške protestima. Zabranu ulaska u Srbiju iz istog razloga dobio je i David Martelo, italijanski pijanista. Ovo je prvi put, ipak, da je proterana jedna studentkinja.

- Trebalo je, očigledno, preduprijediti da slične stvari ne rade i drugi studenti, jer imamo dosta studenata koji imaju državljanstvo drugih država, uglavnom bivše Jugoslavije, a studiraju ovdje. To je trebalo da ih na neki način uznemiri, odvrati i pacifikuje od učešća u studentskom protestu - kaže Miodrag Jovanović.

Hoće li?

- Pravda je spora, ali dostižna. Idemo do kraja, do ispunjenja svih zahtjeva - poručuje Helena.