Rijeka Morača na pragu je ekološke katastrofe, upozorili su stručnjaci i nadležni iz Podgorice. Zagađenje, koje već ima ozbiljne posljedice po okolinu, zahtijeva hitnu reakciju. Gradonačelnik Saša Mujović za Gradsku ističe da je izgradnja novog postrojenja za preradu otpadnih voda neophodna kako bi se spriječile dalekosežne posljedice – a takođe i osnova za zatvaranje poglavlja 27 sa Evropskom unijom.
Mujović navodi da se, sa trenutnim stanjem životne sredine, Podgorica suočava sa sve ozbiljnijim rizicima po zdravlje građana i okolne ekosisteme.
- Moram reći da smo praktično na pragu jedne ekološke katastrofe. Moramo to na svaki način preduprijediti. Novo postrojenje mora se što prije graditi. Ugrožena je Morača, kao i Skadarsko jezero, riblji fond, podzemne vode, ali i izvorište Bolje sestre. Moramo urgentno reagovati, jer ovakva situacija nas vodi u nešto što je neželjeni efekat - istakao je Mujović.
Zagađenje Morače daleko je širi problem koji se ne završava samo na teritoriji Glavnog grada, upozorava Mujović i dodaje da je riječ i o državnom prioritetu.
- Apsolutno je to podjednako važno i za Zetu i za područja povezana sa Skadarskim jezerom, tako da je ovo veliki problem, veliko pitanje. ako se skoncentrišemo samo na Crnu Goru, mogao bih reći i jedan od prioriteta najvećeg nacionalnog značaja i osnova za zatvaranje poglavlja 27, tako da je izlišno govoriti koliko je važno ovo pitanje i njegovo rješavanje na pravi način - kazao je Mujović.
Ugroženi su i poljoprivredni proizvodi – posebno voće i povrće koje se naliva zagađenom vodom iz Morače. Takvi proizvodi, ističe Mujović, ne mogu biti zdravstveno ispravni.
- Ovo što se naliva iz Morače niko ne može reći da je zdravo, jer ako imate takav nivo zagađenja, a vidjećete i sami do kakvih će nas spoznaja dovesti rezultati u narednom periodu, a da takvo voće i povrće ne može biti zdravo i ekološki prihvaltjivo - smatra gradonačelnik.
Zato je, kako ističe, neophodno da svi razumiju kako novo postrojenje nije dodatni izvor zagađenja, već dio rješenja.
- Moramo razumjeti i znati da ovo postrojenje nije zagađivač i ne gradi se da bi se Zeta dodatno zagadila, nego naprotiv, da bi se životna sredina sačuvala, da bi Morača i Skadarsko i to što jedemo i pijemo bilo zdravije i čistije. Bilo bi krajnje racionalno – i nužno – da se konačno započne gradnja novog postrojenja, jer svaki izgubljeni dan može dodatno koštati zdravlja ljudi i prirode - poručio je Mujović.

Portal ETV

original

viewImage

baseImage

610x380

400x240

400x203

thumbnail

Mujović: Izgradnja novog kolektora neophodna da se izbjegne ekološka katastrofa, ali i osnova za zatvaranje poglavlja 27 sa EU

Hiljade ljudi protestovalo je danas u Londonu zbog zagađenih voda. Demonstranti su nosili plave zastave kako bi napravili "ljudsku rijeku".
Zagađenje voda postaje sve važnije pitanje u Velikoj Britaniji, zbog klimatskih promjena i nasljeđa privatizacije britanskih komunalnih preduzeća prije nekoliko decenija.
Privatne kompanije koje vode računa o vodama i kanalizaciji nisu uspjele da renoviraju svoju često jako staru infrastrukturu jer je stanovništvo naglo raslo.
Pravdaju se da im vlasti ne daju da povise račune za vodu kako bi imali finansije za renoviranje.
Curenja su česta, a tokom obilnih padavina kompanije ispuštaju kanalizaciju u rijeke, jezera i more.
Samo prošle godine je bilo više od 460.000 puta izlivanja, što je više od 50 odsto nego ranije, navodi Agencija za životnu sredinu.
Klimatske promjene pogoršavaju situaciju, jer su padavine sve intenzivnije.
Vlada Laburističke partije, izabrana u julu, predstavila je nacrt zakona o jačanju regulative i nametanju oštrijih kazni kompanijama za vodu odgovornim za zagađenje.
Demonstranti traže da se učini više.
Organizatori procjenjuju da je 15.000 ljudi učestvovalo u maršu duž rijeke Temze do parlamenta, a policija nije dala procjenu.

500x500

1250x600

1084x550

Hiljade ljudi na ulicama Londona protiv zagađenja vode

Predsjednik Demokratske partije socijalista Danijel Živković uputio je izraze saučešća porodici pripadnika Vojske Crne Gore Dejana Božovića, koji je danas, obavljajući vojničku dužnost i štiteći građane od požara, tragično izgubio život.
- Država Crna Gora i društvo u cjelini moraju trajno pamtiti njegovu današnju žrtvu kao primjer časnog odnosa prema domovini i pronaći način da brinu o njegovoj porodici i četvoro djece koji su ostali bez svog stamenog oslonca - napisao je Živković.
U objavi je naveo da Božoviću pripada „vječna slava“.

Živković: Crna Gora mora trajno pamtiti žrtvu Dejana Božovića

Na Trgu Nikole Pašića u Vrbasu oko 20 časova počeo je protest studenata i građana, koji je od pristalica Srpske napredne stranke razdvajao policijski kordon. Prema navodima reportera N1, incidenti su izbili oko 21.40, kada su iz pravca okupljenih pristalica SNS-a prema građanima poletjele flaše, kamenice, pirotehnika i drugi predmeti.
Incident je započeo kada su dvojica mladića prošla policijski kordon i prišla učesnicima protesta. Kada su policajci pokušali da ih udalje, iz grupe okupljenih naprednjaka počela je da se baca pirotehnika – vatrometi, baklje, petarde, kao i kamenice i tzv. topovski udari. Među okupljenima na protestu bilo je i roditelja sa djecom, navodi N1.
Tokom cijelog događaja policija nije razbila skup pristalica SNS-a, već je zadržavala liniju između dvije grupe.
Gotovo istovremeno, identičan napad zabilježen je i u Bačkoj Palanci, gdje su pristalice naprednjaka na sličan način gađale građane okupljene na protestu.

Sukobi u Vrbasu i Bačkoj Palanci: Na građane bačena pirotehnika, flaše i kamenice

Posljednja dva dana, gori dom svih nas. Požari haraju u više opština, prijete domovima, šumama i životima. Dok gledamo te slike, osjećamo bol, zabrinutost i nemoć, ali i snagu zajedništva koje nas, kad je najteže, uvijek poveže, poručio je predsjednik opštine Šavnik Jugoslav Jakić.
- Sa dubokom tugom izražavam iskreno saučešće porodici vojnika koji je, braneći našu zemlju od vatrene stihije, izgubio život. Njegova hrabrost i požrtvovanost ostaju trajno urezane u našim srcima. Misli svih nas su i sa ljudima koji su u ovim požarima izgubili svoje domove, godine truda i uspomena. U trenutcima kada materijalno nestaje u trenu, ostaje nam snaga zajedništva - istakao je Jakić.
dodao je da u ime Opštine Šavnik i u svoje lično ime, izražava duboku zahvalnost svim vatrogascima, pripadnicima Vojske Crne Gore, policiji, volonterima i građanima koji nesebično pomažu. Hrabrost i požrtvovanost koju pokazujete ovih dana ostavlja neizbrisiv trag.
- Naša misao i podrška su sa svima koji su pogođeni, onima koji su morali napustiti svoje domove, onima koji strahuju za svoju imovinu, onima koji gube ono što se ne može nadoknaditi. Zbog mjera opreza i požara koji su bili aktivni u Šavniku u poslednje vrijeme pomoć u ljudstvu ne možemo poslati, ali ćemo Službi zaštite i spašavanja Podgorica u saradnji sa Fabrikom vode Diva poslati šleper flaširane vode i stavljamo se na raspolaganje u narednim danima za sve što budemo mogli da pomognemo- napisao je Jakić.
Poručio je da poziva sve da, koliko mogu, pruže pomoć: otvorenim srcem, toplom riječju, pruženom rukom.&nbsp;
- Samo zajedno možemo ublažiti posljedice ove nesreće i pomoći da se život vrati u normalu. Šavnik je uz cijelu Crnu Goru - zaključio je Jakić.

Jakić: Gori dom svih nas, Šavnik je uz cijelu Crnu Goru

Tri godine od masovnog ubistva u cetinjskom naselju Medovina, porodice žrtava još čekaju odgovore, još čekaju odgovornost onih koji su zakazali. 12. avgusta 2022. godine Vuk Borilović je u tom cetinjskom naselju ubio 10 osoba, među njima dva dječaka Marka i mašana i ranio šest drugih stanovnika Medovine.
Janjušević podsjeća da je nakon tri godine samo jedno lice procesuirano, a da institucije i dalje ćute.
- Sramotno je ćutanje institucija…Tri godine je bilo sasvim dovoljno da se napravi jedna analiza, ne samo analiza na nivou Uprave policije, nego i na nivou države, odnosno multisektorska analiza, analiza zdravstvenog sektora, tužilaštva, sudstva, da se vidi zbog čega je došlo do ove najveće tragedije u mirnodopskoj eri Crne Gore. To se nije dogodilo i onda nam se ponovila tragedija prije sedam mjeseci - rekao je Janjušević.
Predsjednik Crne Gore Jakov Milatović razgovarao je na Cetinju sa dijelom porodica stradalih i zahtijevao hitno usvajanje Markovog i Mašanovog zakona na prvom narednom zasijedanju Skupštine. Tim zakonom bi se uvele i dodatne restrikcije za davanje dozvola za oružje. Milatović je naglasio da je društvo koje ne uči iz svojih tragedija osuđeno da ih ponavlja. "dok sam predsjednik, neću dozvoliti da tišina institucija nadjača glas onih koji su izgubili sve" poručio je on.
Pohvalno je, kaže Janjušević, to što je predsjednik države Jakov Milatović podržao donošenje zakona koji traže porodice ubijenih.
Podsjeća da je tog 12.avgusta, prije tri godine, bilo mnogo propusta, a najskandalozniji je, kaže, primjer mladića koji ranjen dolazi do pripadnika interventne policije ispred Cetinjskog manastira, koji im je kazao šta se dešava na stotinjak metara od njih. Dodaje, kako su ti policajci kontaktirali nadređene i rečeno im je da oni ostanu kod manastira i ne pomažu nikome.
- Zašto su pripadnici interventne policije ostali tu, ko im je to naredio, značajno su bili opremljeniji od pripadnika saobraćajne policije, u svom vozilu su imali dugo naoružanje i imali su zaštitnu opremu, pa su mogli na vrlo lak način da neutrališu pomahnitalog ubicu - podsjetio je Janjušević.
Osvrnuo se i na zločin od 1.januara, za koji tvrdi da se desio jer nije bilo odgovornosti za zločin u Medovini, niti su izvučene pouke. Podsjeća i kako je zločin od 1.januara upamćen i po skandaloznom ponašanju i izjavama ministra unutrašnjih poslova.
- U toj noći zločina izašao je ministar unutrašnjih poslova, ponovo ću reći da je bolje da se nije pojavljivao nego na način kako se pojavio pred crnogorskom javnošću i rekao da je to situacioni događaj, zamislite! Situacioni događaj kad je pomahnitali ubica na pet različitih lokacija ubio trinaest lica i na šestoj izvršio samoubistvo, i on kaže da je to situacioni događaj. Zatim, kad je ubica izvršio samoubistvo on je rekao da se građani Cetinja sada mogu vratiti normalnom životu - podsjetio je Janjušević.
Poručuje i da crnogorska javnost nikad ne smije zaboraviti da vrh države, predsjednik Vlade Milojko Spajić, potpredsjednik Vlade Aleksa Bečić i ministar unutrašnjih poslova Danilo Šaranović nijesu smogli snage da dođu na komemorativnu sjednicu i da izjave saučešće porodicama koje su izgubile svoje najmilije u tom zločinu.
Podsjetio je i na reakciju nakon zločina od 1.januara, za koju kaže da je populističko djelovanje, kada je najavljeno donošenje restriktivnih zakona i povećanje broja policijskih službenika, a poslije sedam mjeseci, kako kaže, više niko ne priča o tome.
Janjušević je imao priliku da pročita nacrt Markovog i Mašanovog zakona. Kaže da je riječ o dobrom zakonskom prijedlogu koji treba u normativnom dijelu doraditi.
- I on može da ima značajno dobre inpute za preventivno djelovanje nadležnih državnih organa, prvenstveno policije i zdravstvenih institucija na prevenciji ovakvih i sličnih krivičnih djela - naglasio je on.
Komentarišući trenutnu situaciju, požare koji bukte širom Crne Gore i nažalost izgubljeni život vojnika Dejana Božovića, kaže da je riječ o katastrofalnoj nepripremljenosti.
Podsjeća na izjavu direktora Direktorata za vanredne situacije u kojoj je izneseno da MUP ima jedan helikopter i jedan protivpožarni avion nosivosti oko 3.000 litara.
- Koliko se sjećam, Ministarstvo unutrašnjih poslova imalo je još dva aviona Air Tractor i šta je sa njima to meni i crnogorskoj javnosti nije poznato. Materijalno-tehnička opremljenost službi zaštite i spašavanja je na jednom izuzetno niskom nivou. Crnogorska javnost misli da se Služba zaštite i spašavanja bavi samo ovakvim situacijama kada se su požari, a to je jedna veoma ozbiljna služba, to je bila moja linija rada nekad i znam koliko su oni u saobraćajnim nezgodama spasili ljudskih života. Samo obratite pažnju na njihovu zaštitnu opremu, koja je u katastrofalnom.stanju, na njihova vozila koja su u prosjeku stara preko 25 godina - naglasio je Janjušević.
Pripadnici Službe zaštite i spašavanja, vojnici, pripadnici policije, to su pravi crnogorski heroji, poručuje Janjušević, jer goloruki idu na požare i spašavaju ljudske živote i materijalno tehnička sredstva.
Komentarišući postavljanje spomenika četničkom vojvodi i ratnom zločincu Pavlu Đurišiću u selu Gornje Zaostro, kaže da je počev od beranske policije bilo mnogo propusta.
- Vidimo da je Ministarstvo kulture povjerilo zadatak komunalnoj policiji Opštine Berane, zašto - nije mi poznato, ali crnogorska policija kad daje asistencije nema pravo da ulazi u zakonitost akta koji se izvršava. Imali smo situaciju, kako su mediji prenijeli, da je oko dva sata ujutru došla policija, najverovatnije sa komunalnom policijom, da ukloni taj spomenik i gle čuda - sveštena lica su dala saopštenje da su oni dogovorili da će oni to sami da uklone sjutradan. Kakvog ima dogovora sa licima za koje postoji sumnja da su izvršili bilo koje krivično djelo? O čemu se radi tu, kakva je to pravna država” - pitao Janjušević.
Objašnjava da nadležna inspekcija utvrđuje mjesto, način i vrijeme izvršenja, a policija nema nikakve ingerencije kada daje asistencije, osim da obezbjedi da ne dođe do napada na inspektore.
- Kako je moguće da statua, kip od dva metra, koji se ne može izliti u Crnoj Gori, izliven je negdje u Srbiji, preko kojeg je graničnog prelaza prešao? Šta je radila granična policija, šta je radila Uprava carine, šta je radila Agencija za nacionalnu bezbjednost? Mislite da se taj spomenik i taj postament izradio za jedan dan, za jednu noć? Ne, to se radilo danima i danima, a bezbjednosni sektor je spavao - istakao je Janjušević.
Ističe da toga dana nije bilo obezbjeđenja javnog okupljanja, jer na skupu nigdje nije bilo uniformisanog policajca.
- Ovo je bilo par excellence okupljanje visoko bezbjednosnog rizika, kada se pravi bezbjednosna procjena u skladu sa Agencijom za nacionalnu bezbjednost, pa se pravi plan aktivnosti i u tom planu se predviđa broj policijskih službenika koji je potreban na obezbjeđenju tog javnog okupljanja, pa je policija obavezna da tamo obezbjedi hitnu službu i vatrogasnu službu, a mi smo na licu mjesta imali sveštenike koji su davali blagoslove novinarima da rade svoj posao - zaključio je Janjušević.

Janjušević: Sramotno ćutanje institucija, tri godine su više nego dovoljno vremena da se napravi multisektorska analiza

Otkrivanju spomenika ozloglašenom četničkom komandantu Pavlu Đurišiću prekjuče je prisustvovao i Vladimir Janković iz Beograda, član Zemunskog klana, saradnik Vojnobezbjednosne agencije Srbije i Bezbjednosno-informativne agencije, pišu Vijesti pozivajući se na izvore iz bezbjednosnog sektora.
Da je Janković prisustvovao događaju, vidi se i na fotografijama fotoreportera tog lista Borisa Pejovića, koji je u subotu u popodnevnim satima, nakon uklanjanja spomenika, maltretiran, dok je njegov kolega Stevo Vasiljević iz Pobjede fizički napadnut.
Janković je, kako pišu Vijesti pozivajući se na izvore iz bezbjednosnog sektora, porijeklom iz beranskog sela Dapsiće.
Ranjavan je u Budvi 2007. godine, u bašti restorana „Jadranska straža“. Tada su ubijeni ukrajinski državljanin Adalbert Šut i Vladimir Rakočević.
Navodno je Vladimir Janković bio i vođa (Team Leader) za obuku ozloglašene ruske plaćeničke grupe Vagner u Angoli.
Na svojoj Fejsbuk stranici objavio je veliki broj fotografija pravoslavnih crkava i manastira koje je obilazio po svijetu i Crnoj Gori, među kojima su i fotografije s pokojnim mitropolitom Amfilohijem, kao i njegovim nasljednikom Joanikijem, zatim sa tivatskim parohom Mijajlom Backovićem, sveštenikom Jovanom Plamencem kod crkve na Rumiji...
Jankovića, koji se prethodno prezivao Ćorac, je u objavi na Fejsbuku pomenuo i Slavko Perošević, jedan od vođa blokada puta koje je u Šavniku organizovala lokalna opozicija. Perošević se juče pohvalio da je poslije 84 godine postao „prvi četnički vojvoda koji je položio zakletvu“ u Crnoj Gori.
- Zakletvu sam položio pred mitropolitom Metodijem i sveštenstvom, kao i pred četničkim vojvodama Miletom Pavićevićem Čičom, Stankom Magudom, Gigom Božovićem, Slavkom Labovićem i Ćorcem... - napisao je Perošević koji je bio jedan od učesnika prosrpskog protesta u Nikšiću 13. jula 2022. godine, na kojem je došlo do nasilnih incidenata.

Saradnik BIA prisustvovao otkrivanju spomenika Đurišiću

Povampirene velikosrpske i četničke falange nemaju problem sa razumom i logikom. Razuma kod njih manjka od samog starta, jer da se javlja makar u česticama, ne bi danas novočetnici jednako voleli saradnike nacista (četnike, JVuO) i potomke dela onih koji su nacizmu stali nogom za vrat (Ruse, odnosno Putina).&nbsp;
Na logici tek padaju. Tvrde da su poštovaoci "prvog gerilskog antifašističkog pokreta u Evropi", misleći na formacije Draže Mihailovića. I dok su Mihailovićeve četničke formacije imale bar neke dve istorijski potvrđene bitke protiv nacista, pre nego što su postale njihova verna pomoćna vojska i koljači civila, današnji simpatizeri pokreta DM ne vide contradictio in adjecto čak ni u činjenici da sebe nazivaju antifašističkim pokretom, a podižu spomenik fašisti koga je odlikovao Adolf Hitler.
Ta bi zbrka u glavama pojedinaca bila lako rešiva na nivou Toponica ili Kovin u Srbiji, odnosno Dobrota u Crnoj Gori, da nosioci političke vlasti u ove dve države ne igraju "stiskavac" upravo s baštinicima tih retrogradnih ideja. Trljkajući se znojavim telima s dlakavim četništvom u ritmu "drma mi se na šubari cveće", političari u stvari plešu s najprimitivnijim i najzaostalijim, shodno tome i najkrvoločnijim, delom biračkog tela.&nbsp;
Tim trulim kompromisom trenutno obezbeđuju sebi glasove, ali istovremeno guraju obe države u živi pesak velikosrpskog šovinizma, iz koga se u ranijim, ne tako davnim prilikama, izlazilo teškom mukom i uz velike žrtve. I kako sada vidimo - samo privremeno.
No, pisali smo već o minornom intelektualnom i moralnom kapacitetu ljudi koji su se, u tranzicionom periodu i usled prirodnog nezadovoljstva nedovoljnim napretkom dvaju država pod demokratskim vlastima, dočepali političke vlasti. Njihov je učinak - u Srbiji od 2012, a u Crnoj Gori od 2020. - merljiv vekovima: države su civilizacijski i ekonomski vratili u XVIII, a građane mentalno i logički u XIII vek.
Danas ćemo se pozabaviti njihovim drugim trulim kompromisom, erotski vrućim plesom s organizacijom koja je poslednjih godina pedantno očistila svoje redove od svih progresivnih, slobodnomislećih i zdravorazumskih ljudi. Onom koja upravo ovih dana u Beogradu završava javni inkvizitorski obračun s poslednjom dvojicom teologa koji su se usudili da je kritikuju: s Vukašinom Milićevićem i Blagojem Pantelićem. Dakle, pozabavićemo se organizacijom koja sebe naziva "Srpska pravoslavna crkva", dočim je u međucrkvenoj komunikaciji to Crkva Srbije.
Iako je već od početka devedesetih SPC korisno poslužila balkanskom kasapinu Slobodanu Miloševiću u nastojanju da ratom i etničkim čišćenjem zadrži "sve Srbe u jednoj državi", ta je crkva tek od demokratskih promena 2000. godine postala zaista država u državi. Ne samo da ne plaća nikakav porez na svoju razgranatu privrednu delatnost, nego država pokriva doprinose sveštenika za penziono i zdravstveno osiguranje. Najzad, malo-malo Vlada opredeli neka sredstva za gradnju ili renoviranje hramova, izdaju se i obavezne doplatne poštanske markice, a stižu i bogate donacije iz inostranstva, najviše od ruske države i crkve.
<h2>ĆAR ZA VAJDU</h2>
Kako neki čitalac ovakvog pisanja uvek kaže ono čuveno "da, ali", da ga predupredimo: slične privilegije u Srbiji imaju i ostale verske zajednice. Ipak, slika davanja i uticaja biće potpuna tek kada kažemo da se po popisu 2022. u Srbiji čak 81,1 odsto građana izjasnilo kao pravoslavac, dok sve ostale verske zajednice i ateisti i agnostici zajedno čine preostalih 18,9 procenata.&nbsp;
Doduše, u praksi, većina deklarativnih vernika ne ponaša se kao vernik, pa crkve zvrje prazne. SPC zato od ideje da živi od parohijala, a ne od državnih davanja i oprosta troškova, beži kao đavo od krsta. I tu da bacimo dodatno svetlo podsećanjem na činjenicu da je u deset godina koje su prethodile tom popisu, u Srbiji izgrađeno oko hiljadu crkava, i samo 13 škola.
Dakle, davanjima pravoslavnoj crkvi, političari obezbeđuju njenu podršku, a s obzirom na razgranatost crkvenog sistema i veliki uticaj u narodu, to je možda i investicija s najbržim povratom u poslovnom okruženju. Iako je Ustavom crkva odvojena od države, normalizuje se neformalni političko-crkveni brak iz interesa, i tako sveštenstvo podržava galantnost trenutne vladajuće političke opcije, podržavajući njenu politiku.
U praksi, bar u Srbiji, popovi SPC postali su vrhovni autoritet za sve. Od abortusa do dogmatizovanog Kosova, od vaspitanja dece do nacionalnih pitanja koja su, od 2012. posebno, izgrađena na velikosrpskom šovinizmu i težnji za hegemonijom. Iako bi državne institucije morale da budu laičke, svaki državni organ ili opština imaju slavu, vojska se koristi u verskim ceremonijama, vreme se meri po verskom kalendaru, politički funkcioneri pokazuju svoju religioznost u svakoj situaciji, nema manifestacije kojoj vrh crkve nije gost, a redovno se ide kod patrijarha po duhovni savet.&nbsp;
U Crnoj Gori, opet, svedoci smo posebnog apsurda. Crkva koja zvanično ne priznaje postojanje čitavog jednog naroda (što sadrži i elemente krivičnog dela), koja teritoriju Crne Gore tretira kao teritoriju Srbije, aktivno učestvuje u političkom životu, "komanduje" političkim strankama i njihovim liderima, javno demonstrirajući prezir prema svakom obliku državne vlasti i državnim simbolima Crne Gore. Nema bolje ilustracije za to od odnosa Ljubiše Ostojića - Metodija prema podizanju spomenika ratnom zločincu i saradniku okupatora, kojom je prilikom intonirana i himna strane države, Srbije. Tim stavom, on nije samo bacio pod noge i hrišćanstvo i moral, on je bacio pod noge državu, i tu, u stvari, dolazimo do suštine problema.
Ne postoji, niti u modernom demokratskom društvu sme da postoji, verska ili bilo kakva druga organizacija, koja je "starija" od države. Ne po godini osnivanja, koja je nebitna, već po statusu. Ono šta je ključno je da je država po svojoj suštini zajednica svih njenih građana, dok je crkva - kao i svaka druga uža organizacija (udruženje, klub, savez...) - zajednica tek jednog dela stanovnika države. I u tom je smislu država "starija": zakoni države (moraju da) se primenjuju (i) na crkve i na vernike, crkveni "zakoni" važe samo interno, za one koji su "članovi" crkve i time njene "zakone" prihvataju.
Ne postoji, i ne sme da postoji, nekakav "temeljni ugovor" ili bilo kakav drugi akt ili dokument, koji pripadnicima jedne organizacije (verske, ili bilo koje druge), daje veća prava i manje obaveza nego ostalim građanima. Odnosno, ako tako šta postoji, Ustavni sud mora da reaguje i obezbedi jednakost svih pred Ustavom.
<h2>ISKAČE OSIGURAČ</h2>
Naravno, treba imati u vidu i činjenicu da su svojim ustavima i Srbija i Crna Gora definisane kao sekularne, odnosno, da je crkva odvojena od države. Otuda je u obe zemlje nedopustivo - a da je demokratske i parlamentarne svesti bilo bi i politički kažnjivo - svako koketiranje političara sa religijskom (ili najzad i bilo kojom drugom) organizacijom, kojim se jedan deo društva favorizuje. Jer, političar - posebno onaj na vlasti - obavlja funkciju od javnog interesa i predstavlja i zastupa jednako sve građane, a ne samo svoje simpatizere i ne samo vernike "svoje" crkve. Vera je, kao i kod svakog drugog građanina, njegova privatna, intimna stvar. I ona, u stvari, ostaje na vratima verskog hrama i privatnog doma.
Treba li, najzad, uopšte naglašavati da religijska pravila dotiču samo vernike i da ni u kom obliku i ni na koji način ne smeju da postanu uobičajena za celo društvo, a nekmoli opšteobavezna? Treba li pominjati da crkvi nije mesto u politici, ni u kom obliku ili formi?
Srbija i Crna Gora, na žalost, prečesto i previše se manifestuju kao prepolitička društva. Lično konjukturno i opšte moderno u ove dve države su izgleda uobičajeni motivi delovanja. Interes države i nacije je uvek u senci lukrativnog. Kako se svojevremeno pohrlilo u kom-partiju zarad vajde, sada se trči u religiju zbog ćara. Vera i versko se potežu u cilju jačanja nacionalizma i pravdanja nepočinstava koja se rade, ili tek planiraju.
Pravo verništvo i "snaga vere" u obe države bi se lako izmerili ukidanjem državnih sredstava verskim organizacijama (sem za verske objekte pod zaštitom države, kad važe posebna pravila) i uvođenjem parohijala. Što će reći: ako si član crkve, to članstvo moraš da platiš; koliko članova, toliki je i crkveni guber.&nbsp;
Do tog momenta je, međutim, još dalek put. Na njemu se crkva pruža onoliko koliko joj politika, vođena sopstvenim sebičnim ili na drugom mestu isplaniranim interesima, dopušta. Nekad uspe da "ukoči", svesna sopstvenih religijskih i moralnih normi, ali u poslednje vreme sve češće "iskače osigurač". A to onda nije samo unutarcrkveno pitanje, to je pitanje dalekosežnih i krupnih posledica.
Crkva mora da se vrati u pravni poredak i u okvire suštine sopstvenog postojanja. Ako to nije moguće, zabrana delovanja - bar tamo gde nije u matičnoj državi, plus ispitivanje poslovanja, odgovornost za narušavanje zakonom zaštićenih verskih objekata, pa čak i krivično gonjenje crkvenih velikodostojnika, uprkos odredbama nekakvih ugovora, uopšte nisu nerealna opcija.

Vrele igre pod mantijom

Pamflet istorijskog revizionizma, poluistina, prećutkivanja, propagandnog falsifikovanja, u formatu dokumentarnog filma o 13. julu, kojim se normalizuje velikosrpska mitologija, osvanuo je sredinom jula na Jutjub kanalu prosrpske Demokratske narodne partije (DNP), a premijerno je prikazan na Adria Televiziji.
Neskriveni i ključni cilj lažnih istorijskih konstrukcija u ovom uratku jesu otvorena delegitimizacija crnogorske borbe za obnovu državnosti, osporavanje autentičnosti antifašističkog ustanka iz 1941. godine, ali i da se zatomi istina o okupaciji Crne Gore 1918. godine Podgoričkom skupštinom i nametne narativ da su Crnogorci zapravo Srbi koji treba da se vrate sebi.
<h2>TAJNI PODACI O AUTORSTVU</h2>
Transparentnih podataka o režiji, produkciji i autorstvu nema, ali je mnogo toga jasno - a prije svega da je film u javnost plasiran u jeku sve intenzivnije revizije istorije u Crnoj Gori i dok politička vladajuća struja koristi svaki mogući alat - od institucionalne moći do medijske propagande - kako bi poništila crnogorski istorijski i identitetski kontinuitet.
Film od samog početka ne krije da ima političko-revizionističku agendu pošto naratorka u prvim minutima govori o tome da „Crna Gora ima dvije zastave, himne, dva imena, dva pravca ali i dvije istorije“ - tako otvoreno afirmišući „istoriju“ napisanu iz velikosrpskog ugla.
To nije samo ulazna tačka u pokušaj da se gledaoci ubijede da su „dvije istorije“ ravnopravne - da se ne radi o sukobu činjenica i političkoj propagandi, nego i priznanje da autori filma, ko god oni bili, ne prihvataju zvaničnu, međunarodno priznatu i utemeljenu istoriju Crne Gore.
<h2>KLJUČNA ZAMJENA TEZA</h2>
Tako se, pored ostalog, italijanska okupacija iz 1941. godine koristi kao zgodan izgovor da se prikriju mnogo dublji i trajniji ožiljci - poput onih iz 1918. kada je Crna Gora anektirana, a Karađorđevićima omogućeno da pod maskom „volje srpskog naroda“ sebi pripoje novu teritoriju - da bi Srbija, proširena Crnom Gorom i Makedonijom, tvorila kraljevinu tri naroda - Srba, Hrvata i Slovenaca.
Tada su srpski agenti poslati u Podgoricu, proglašeni „velikom narodnom skupštinom“ i, uz prismotru srpske žandarmerije, izglasali brisanje države Crne Gore - odnosno rezoluciju koju je srpska vlast napisala na Krfu, a kojom se okupacija Crne Gore prihvata proglašenjem pripojenja Srbiji.
U tom trenutku je postojala redovna crnogorska narodna skupština, i to po tadašnjem ustavu jedina koja je mogla raspolagati sudbinom ove države, ali desilo se što se desilo.
Uslijedio je Božićni ustanak, spaljivanje hiljada crnogorskih domova, progon komita, ubijanje onih koji su bili vjerni crnogorstvu i državnoj slobodi. Dvadesetak godina kasnije, a pošto je narod bio za to da zajednica bude organizovana tako da sve zemlje budu slobodne i ravnopravne - a što su srpski politčari odbijali, desio se Petrovdanski sabor na kojem su federalisti, na čelu sa Sekulom Drljevićem, uz Italijane proglasili nezavisnost.
No, ovako posloženih fakata u DNP-ovom i Adrijinom uratku nema. Oni, bez bilo kakvog detaljisanja, konstatuju da je u tom periodu Crna Gora bila dio Zetske banovine, što prati i dalje navođenje da je parola crnogorskih komunista bila „srpstvo, slovenstvo, sloboda“ ili, kako naratorka kaže: „tadašnje rukovodstvo crnogorskih komunista je sebe i te kako smatralo Srbima. Čak i oni koji su se nacionalno izjašnjavali kao Crnogorci nijesu na srpstvo gledali kao na nešto što je strano, nametnuto ili neprijateljsko“.
Sve to vodi do njihove suštine - tvrdnje da je „ustanak 13. jula 1941. bio borba za zajedničku jugoslovensku državu“, odnosno, po njihovom poimanju, za crnogorsko zajedništvo sa Srbijom, a da je deklaracija donijeta 12. jula bila težnja ka separatizmu koja je idućeg dana dobila odgovor.
Ovo je ključna zamjena teza jer je ustanak 13. jula, prije svega, bio antifašistička odbrana dostojanastva naroda koji nije zaboravio ni Podgoričku skupštinu, niti prihvatio ideju da mu se ponovo o sudbini odlučuje „odozgo“. Crna Gora se borila za slobodu - od fašizma i hegemonije, zato je jasno da se plasiranjem narativa o trinaestojulskom ustanku kroz prizmu „jugoslovenskog patriotizma“, a ne i crnogorskog otpora dugotrajnoj fašisitčkoj manipulaciji identitetom, pokušava zbrisati srpska prljava uloga okupatora, a samim tim i crnogorski subjektivitet u Trinaestojulskom ustanku.
<h2>POKUŠAJ DEMONIZACIJE SUPROTSTAVLJANJA SRPSKOJ HEGEMONIJI</h2>
Dodatno, karakterisanjem deklaracije koja je donijeta 12. jula „težnjom ka separatizmu“ između redova se opasno implicira da je svaki zahtjev za crnogorskom nezavisnošću sam po sebi fašistički, a ta teza im služi i za diskreditaciju savremenih crnogorskih državotvornih ideja.
Pored toga, Sekula Drljević, politički lider crnogorskih federalista i separatista koji je isprva svoje djelovanje bazirao na protivljenju srpskoj aneksiji Crne Gore 1918. godine, u filmu se poredi sa Antom Pavelićem - vođom ustaškog pokreta koji je predvodio genocidni režim NDH koji je odgovoran za smrt stotine hiljada ljudi - i to uz tvrdnju da je bio zamišljen kao crnogorski pandan ustaškom poglavniku, tj. da je Crna Gora 1941. trebalo da bude fašistički protektorat sličan NDH.
Kolaboracija Drljevića sa fašistima ostaje fakat - ali se on u ovom filmu demonizuje kao ustaški pandan - iako nikad nije imao oružane snage, niti sprovodio represiju nad bilo kakvim civilima - dok su, sa druge strane, mnogi četnički komandati, poput Pavla Đurišića i Draže Mihailovića, sarađivali sa Italijanima i nacistima - i to ništa manje - nego mnogo više.
Samim tim je jasno da je Drljević, koliko god bio sporan, tvorcima ovog filma poslužio isključivo da bi zalaganje za crnogorsku državnost prikazali kao oličenje fašizma - što im onda i omogućava pravdanje narativa u kojem je jedino čista opcija prosrpska - a sve drugo izdajničko. Zato njegovo poređenje sa Pavelićem služi samo kao alat za brisanje legitimiteta crnogorskih političkih pokreta koji su se suprotstavili srpskoj hegemoniji.
Svime time se pokušava zatvoriti prostor za bilo kakvu diskusiju o crnogorskoj državnosti - jer ako je svaka priča o nezavisnosti fašizam - onda je, valjda, jedina antifašistička opcija ostanak u velikosrpskoj dimenziji.
<h2>,,PRANJE“ ČETNIČKOG POKRETA&nbsp;</h2>
Iako su saradnja četničkog vođe Draže Mihailovića sa okupatorskim silama i masovni zločini nad civilima koji su se suprotstavljali kolaboraciji neupitni, nepobitni i jasni, u filmu se pokušalo ,,pranje” četničke biografije, predstavljajući kolaboraciju četnika Pavla Đurišića sa Italijanima kao - „reakciju na komunističke zločine“.
Tako naratorka kaže da su komunistički zločini „prouzrokovali odluku četnika da sklope ratni sporazum sa Italijanima - sa ciljem uništenja komunista“. Koji su to zločini komunista 1941. godine natjerali četnike na kolaboraciju sa fašistima Pircija Birolija - nije objašnjeno. Očito jer nije se mogla isfabrikovati ,,nova istorija”.&nbsp;
A kako to u propagandnim uratcima obično i biva, jedan narativ temelj je za drugi - pravdanje četnika brzo vodi i do rusofilije koja se silu na sramotu predstavlja kao oličenje crnogorskog mentaliteta.
- Važan faktor motivacije među borcima NOB-a, naročito Crnogorcima, bila je privrženost Moskvi koja je, sem iz ideoloških razloga, proisticala iz tradicionalnih i ratničkih spona prethodnih stoljeća. Još od 18. vijeka osnovni elementi crnogorske državnosti obrazovanja i duhovnosti uživali su jedinu podršku u Rusiji. Poznata krilatica „sa Lovćena kliče vila, oj Rusijo majko mila“ bila je dio mentaliteta mladih partizana. Ne treba da nas čudi što je samo u Crnoj Gori ustaljeni partizanski pozdrav „smrt fašizmu sloboda narodu“ dijelom zamijenjen sa „crvena armija je s nama pobjeda je naša“ - navodi naratorka, dramatično falsifikujući istoriju, sve radi predstavljanja Crnogoraca kao „pravoslavnog“ kulturnog i ideološkog svijeta koji prirodno gravitira ka Srbiji i Rusiji.&nbsp;
Time su u ovom filmu zanemareni i zbrisani svi temelji crnogorskog građanskog i sekularnog identiteta, a trenutno stanje u državi i neophodni otpor srpsko-ruskom uticaju između redova upakovani u izdaju sopstvenog karaktera.&nbsp;
<h2>„DRUGOSRBIJANCI“ I „MONTENEGRINI“</h2>
Ne čudi što je jedan od sagovornika u ovom uratku, pored predstavnika Istorijskog instituta i Milana Kneževića i srpski istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu i jedan od ideologa velikosrpskog projekta, Čedomir Antić, koji docira o tome kako u Crnoj Gori „nema drugosrbijanaca“.
- Svi drugosrbijanci su postali montenegrini. To je vrlo zanimljivo i govori da je to jedinstvena zemlja. Bila je srpska, danas više nije. Toliko su netolerantni ti ljudi da ne priznaju srpstvo - govori Antić.
Nijesu anonimni autori ovog filma ni prvi ni jedini koji su pokušali lansirati tezu o tome da je crnogorski identitet tvorevina nekadašnjeg komunističkog vođe Milovana Đilasa.&nbsp;
- U jugoslovenskoj javnosti toga vremena nerijetko je bilo zastupljeno stanovište o Đilasu kao tvorcu crnogorske nacije - neki će reći jedne izrazito anti-srpske pojave i dezintegrativnog faktora u odnosu na srpski nacionalni korpus. Sa današnjeg aspekta, postavlja se pitanje da li je to baš tako. Đilasovo nacionalno opredjeljenje bilo je u većem dijelu života nesumnjivo srpsko. O tome govore njegova centralna literalna djela - navodi naratorka.
Na to se nadovezuje Antić koji ističe da „vidimo da je on drugosrbijanac“, te da je „to srpstvo kod njega jako relativno“.
- Zvaničan stav Komunističke partije Jugoslavije prema crnogorskoj naciji nije bio još uvijek jasno i u potpunosti definisan. Crnogorsku naciju je trebalo, po stavu Komunističke partije Jugoslavije, u perodu pred izbijanje rata tek definisati i naučno objasniti. Iz tog razloga je to pitanje ostavljeno za poslije rata. A onda je ponuđeno najviđenijem Crnogorcu među komunistima da ga definiše i na neki način postavi kao model za novu naciju u novoj državi. Ta ličnost bio je Milovan Đilas...Iskustvo ovog rata govori da crnogorski narod, ne samo što je ustao protiv okupatora, nego je pošao i protiv onih struja koje su htjele da ga odvoje od Srba - govori naratorka.
Suština svih ovih navoda je ista: ubijediti Crnogorce da su zapravo Srbi - a kako to uvjerljivije učiniti nego reći da je upravo „tvorac nacije“ u biti Srbin - koji se samo radi partijskih interesa zalagao za crnogorstvo.
<h2>REHABILITACIJA DEVEDESETIH</h2>
Tokom cijelog filma konstanta je nametanje narativa da su crnogorska nacija i državnost produkt manipulacija i zavjere protiv srpstva - uz osporavanje svakog procesa koji je vodio do emancipacije naše države.&nbsp;
Tako Antić riječima da je „dugoročno pobijedila „nidologija“ koja je imala veliku sreću i u jugoslovenskoj državi učinila sve da odvoji Srbiju od Crne Gore“ samo učvršćuje korijene ratnih devedesetih - čiji krici, kroz pritiske i pokušaje podrivanja suverenosti - što iznutra - to i spolja, i danas odjekuju Crnom Gorom.
Dokaz za to je i tvrdnja da je uplivom hrvatskog nacionalizma u vrh crnogorskog dijela KP u potpunosti je narušen „revolucionarni moral čiji su nosioci bili upravo srpski komunisti“.&nbsp;
I više je nego jasno da se radi o grubom pokušaju kriminalizacije crnogorske državnosti i to kroz rehabilitaciju velikosrpske hegemonije čija je suština uvijek bila, i danas jeste, teza da su svi drugi identiteti na ovim prostorima devijantni, nepostojeći – odnosno izdajnički.
<h2>VELIČANJE AB REVOLUCIJE</h2>
U nastavku filma autori su se dotakli Antibirokratske revolucije nazivajući je „savršenim primjerom sadejstva između crnogorstva i srpstva“ - kao da nije riječ o politički dirigovanom puču tadašnjeg režima Slobodana Miloševića kojim je u Crnoj Gori instalirano njemu odano rukovodstvo radi namjere da kontroliše Predsjedništvo SFRJ - a što se nije moglo bez podrške zvanične Crne Gore.
No, ni ovo nije ništa novo, niti čudi, kada se uzme u obzir da je upravo DNP bio jedan od nosioca nastavka kontrarevolucije - odnosno litija 2020. godine. Obje kontrarevolucije su osmišljene i koordinisane iz Beograda, a nacionalizam i navodna ugroženost crkve iskorišteni za vraćanje Crne Gore u velikosrpski kolosjek i ostvarenje njihovih interesa.&nbsp;
Obje su, u konačnom, imale razarajući efekat po crnogorsko društvo i demokratski razvoj.
<h2>VOZ I ŠINE</h2>
Završni dio filma kulminira otvorenim poricanjem i omalovažavanjem savremene državnosti Crne Gore i referendumske volje.
- Riječi i nedjela Štedimlije i Drljevića referendumski su nadglasale borbu naših predaka koji su živote dali boreći se protiv tekovina 12. jula. Iako je 13. jul i danas Dan državnosti Crne Gore - on je nažalost samo broj na zidnom kalendaru, odmah pored slavske ikone kod onih koji je još uvijek imaju. Nerijetko u narodnoj skupštini i u javnosti možemo da čujemo kako se mnogi pozivaju na narodno-oslobodilačku borbu, istrajavanje na himni koja predstavlja ništa drugo do plagijat ratnog zločinca Sekule Drljevića. Priča o precima koji su se borili za slobodu trebalo bi da nam daju danas zajednički put i pravac kojim treba da idemo - navodi naratorka u završnom dijelu.
Nastavlja dociranjem o odnosu crnogorstva i srpstva.&nbsp;
- U našoj državi se najbolje oslikava kroz metaforu kolosjeka: jedno bez drugog ne može da funkcioniše, odnosno voz ne može da nastavi dalje. Potreban je balans jer zabluda je da vlak može zamijeniti voz i da je povijest važnija od istorije. Moramo biti svjesni riječi naših predaka, ne smijemo doživjeti sudbinu Kajina i Avelja, jer braća su braća čak i kada se posvađaju jer ako se odreknemo prošlosti nećemo imati ni budućnost - govori naratorka.
Ova metafora ne znači nikakvo „pomirenje“ niti simboliše bratstvo - već podređenost. Voz predstavlja Crrnu Goru - koja, prema njihovom poimanju, ne može ići bez šina - odnosno Srbije.
Tako je napravljen puni krug: u samoj završnici je potvrđeno da je glavna vodilja ovog uratka upravo nastavak diskursa i velikodržavnih pretenzija koje su 1918, ali i devedesetih započele oružjem, a u 21. vijeku nastavljene sofisticiranijim sredstvima - prije svega institucionalnom revizijom istorije.

DNP i Adria TV revizionistički dokumentarni film o 13. julu iskoristili da još jednom nametnu narativ da su Crnogorci Srbi koji treba da se vrate sebi

U piperskom naselju Đurkovići buknuo je danas požar velikih razmjera, a na licu mjesta su, pored vatrogasnih kola, i dvije Bemax cistijerne koje stalno dopremaju vodu.&nbsp; U jednu cistijernu može da stane 22 kubika vode. <div class="embed-block"><div><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="https://cdn.iframe.ly/api/iframe?url=https%3A%2F%2Fyoutu.be%2FX_KThiBPHQI%3Fsi%3DNpbmJXuzX1k9ZqJM&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen scrolling="no" allow="accelerometer *; clipboard-write *; encrypted-media *; gyroscope *; picture-in-picture *; web-share *;"></iframe></div></div></div> &nbsp; <div class="embed-block"><div><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="https://cdn.iframe.ly/api/iframe?url=https%3A%2F%2Fyoutu.be%2FARvl8zV5ipc&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen scrolling="no" allow="accelerometer *; clipboard-write *; encrypted-media *; gyroscope *; picture-in-picture *; web-share *;"></iframe></div></div>Video: TAMARA KLIKOVAC </div> &nbsp; <div class="embed-block"><div><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="https://cdn.iframe.ly/api/iframe?url=https%3A%2F%2Fyoutu.be%2FgREl-KFy8aM&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen scrolling="no" allow="accelerometer *; clipboard-write *; encrypted-media *; gyroscope *; picture-in-picture *; web-share *;"></iframe></div></div>Video: TAMARA KLIKOVAC </div> <div class="embed-block"><div><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="https://cdn.iframe.ly/api/iframe?url=https%3A%2F%2Fyoutu.be%2FB336uL9N-5w&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen scrolling="no" allow="accelerometer *; clipboard-write *; encrypted-media *; gyroscope *; picture-in-picture *; web-share *;"></iframe></div></div>Video: Tamara Klikovac </div> &nbsp;  <figure> <img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/2025081118088_fea20e983423b3e0049c86176de9ef8c4690be05eb8fa487a224cdb132d37c99.jpg" data-media-id="editor_4" data-image-id="2025081118088_fea20e983423b3e0049c86176de9ef8c4690be05eb8fa487a224cdb132d37c99" data-rendition-name="original" width="1600" height="1100" loading="lazy" alt="Punjenje cistijerne "> <figcaption>Punjenje cistijerne (Photo: Tamara Klikovac )</figcaption> </figure>