Napredak u borbi protiv kolorektalnog karcinoma: Projekat „Biocan“ ulazi u drugu fazu
Projekat „Biocan“, koji ulazi u svoju drugu godinu realizacije, ima za cilj unapređenje ranog otkrivanja kolorektalnog karcinoma kroz razvoj novih, pouzdanih i neinvazivnih biomarkera. Projekat se realizuje uz podršku Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija, a okuplja stručnjake iz oblasti medicine, biologije i informatike.
„Biocan“ ne samo da doprinosi borbi protiv jedne od najčešćih malignih bolesti, već i postavlja temelje za uspostavljanje prve kancerske biobanke u Crnoj Gori – baze podataka koja će dugoročno služiti kao platforma za savremena biomedicinska istraživanja.
O ovom važnom projektu govorile su u emisiji „E uživo“ na Televiziji E molekularna biologinja dr Maša Ždralević, pomoćnica koordinatorke projekta i istraživačica Instituta za napredne studije, kao i specijalistkinja patologije dr Janja Rašović iz Kliničkog centra Crne Gore.
Dr Ždralević istakla je da se „projekat Biocan tiče ispitivanja dijagnostičkog potencijala multimodalnih biomarkera za detekciju kolorektalnog karcinoma“ i dodala da su tokom prve godine istraživanja postignuti značajni rezultati.
- Druga godina podrazumijeva intenzivnu regrutaciju pacijenata i nove biohemijske i molekularne analize. To je razvoj standardnih operativnih protokola za sakupljanje, analizu i skladištenje bioloških uzoraka; zatim smo započeli regrutaciju pacijenata, razvili smo bioinformatički informacioni sistem, što nam je sve dalo osnov za jedan jako važan aspekt ovog projekta, a to je uspostavljanje prve kancerske biobanke- rekla je Ždralević.
S druge strane, dr Janja Rašović naglasila je značaj patohistološke analize u dijagnostici kolorektalnog karcinoma.
- Patološka analiza je okosnica za donošenje pravilnih terapijskih strategija za tog pacijenta. U tom smislu mi vršimo, prevashodno, mikroskopsko morfološku analizu tkiva tumora, koja podrazumijeva procjenu različitih parametara kao što su, na primjer, stepen diferenciranosti tumora koji govori koliko je neki tumor agresivan, potom mjerimo veličinu tumora, procjenjujemo veličine tih invazivnih fokusa koji su vidljivi samo na mikroskopskom nivou, tragamo za znacima invazije krvnih i limfnih sudova koji bi govorili o potencijalu tumora da se širi van tog svog osnovnog ležišta, odnosno da metastazira. Svakako procjenjujemo status limfnih čvorova, opet u smislu da li su prisutne eventualno metastaze, procjenjujemo kompletnost resekcije, odnosno da li je tumor uklonjen u cijelosti ili ne – to su sve neki morfološki parametri- objasnila je Rašović.
Ona dodaje da se, u zavisnosti od indikacija, ove analize dopunjuju imunohistohemijskim i molekularnim analizama, koje omogućavaju još precizniji uvid u biologiju tumora.
- Sve to stvara jedan temelj za donošenje pravilnih odluka prilikom odabira terapije i za procjenu opšteg rizika za tog pacijenta. Jer, u savremenoj onkologiji danas i u Crnoj Gori prisutan je veći broj takozvanih pametnih ljekova koji tačno ciljaju određene mete u tumorskim ćelijama, pa se samim tim postižu značajno bolji ishodi u liječenju pacijenata- zaključila je Rašović.