Poziv programa Horizont Evropa važan korak ka jačanju nacionalnog istraživačkog i inovacionog sistema

Vlada Crne Gore je na današnjoj telefonskoj sjednici usvojila Informaciju o pružanju podrške crnogorskim podnosiocima prijava na Poziv Teaming for  Excellence (HORIZON-WIDERA-2025-ACCESS-01) - Okvirni program EU za istraživanje i  inovacije Horizont Evropa, saopšteno je iz Vlade.

Kako se ističe, Crna Gora od 2021. godine učestvuje u Okvirnom programu Evropske komisije za istraživanje i  inovacije “Horizont Evropa”, koji predstavlja najveći program za finansiranje istraživanja i inovacija  u svijetu. Ovaj program podrazumijeva otvorene pozive za apliciranje od strane organizacija iz  država članica EU, kao i pridruženih država Programu, kao što je Crne Gora.  Jedan od javnih poziva koji je objavljen na platformi Evropske komisije, Funding & Tenders Portal,  je i poziv Teaming for Excellence (HORIZON-WIDERA-2025-ACCESS-01), koji je objavljen 3.  decembra 2024. godine.

- Ovim pozivom se podržava stvaranje novih centara izvrsnosti ili modernizacija postojećih u  zemljama sa slabijim učinkom u oblasti istraživanja i inovacija, među kojima je i Crna Gora. Traži  se partnerstvo između vodeće naučne institucije (iz visokorazvijenih R&I zemalja) i glavne  institucije korisnice (iz zemlje proširenja), sa ciljem jačanja kapaciteta za istraživanje. Ovo bi  podrazumijevalo partnerstvo jedne istraživačke institucije iz Crne Gore, koja se povezuje sa  uspješnim partnerom iz inostranstva, sa ciljem zajedničkog apliciranja na ovaj poziv- navodi se u saopštenju.

Iz Vlade ističu da učešće naše države u ovom programu predstavlja strateški važan korak ka jačanju  nacionalnog istraživačkog i inovacionog sistema, uz integraciju sa evropskim prostorom  istraživanja i inovacija. Ovaj poziv omogućava izgradnju ili unapređenje centara izvrsnosti u  saradnji sa vodećim evropskim institucijama, što direktno doprinosi ciljevima Crne Gore u procesu  evropskih integracija i razvoja naučnoistraživačkog sistema i pametne specijalizacije.

U vezi sa ovim Pozivom, Ministarstvu prosvjete, nauke i inovacija obratile su se tri institucije iz  Crne Gore, koje namjeravaju da apliciraju na ovaj Poziv, zbog čega im je potrebna podrška države  u vidu finansijske podrške u iznosu od 8 do 15 miliona eura, odnosno garancija finansijskog  učešća države u iznosu od 50% ukupnih sredstava.  Ministarstvo prosvjete, nauke i inovacija zaprimilo je zahtjev za pruzanje podrške za sledeće  projekte:

  1. Univerzitet Crne Gore – Centar izvrsnosti za prirodno zasnovana rješenja i tehnologije za  zaštićena područja (CENNA); 

 2. Elektrotehnički fakultet UCG – Regionalni centar izvrsnosti za integrisane mikro i nano  sisteme.

- Ukupan budžet poziva je 270 miliona eura. Očekuje se da će biti dodijeljeno minimum 18  grantova, sa 8-15 miliona eura po grantu. Prijave se dostavljaju u dvije faze. Do 10. aprila 2025.  godine se dostavljaju se projektni prijedlozi za prvu fazu, a oni koji budu pozitivno ocijenjeni u  ovoj fazi dostavljaju kompletan projektni prijedlog do 20. januara 2026. godine. Nakon toga slijedi  proces evaluacije, te se očekuje da početak projekta, a samim tim i finansijsko učešće države,  započne u 2027. godini- poručili su iz Vlade.

Grant Evropske komisije u iznosu od 8 do 15 miliona eura, čini samo 50 odsto vrijednosti projekta,  dok preostalih 50 odsto sredstava treba da budu obezbijeđeni iz nacionalnih ili nekih drugih fondova. 

- To, zapravo, znači da, u slučaju da neki od predloga projekata u kojima učestvuje organizacija iz  Crne Gore bude izabran za finansiranje od strane Evropske komisije, Vlada Crne Gore treba da  obezbijedi preostalih 50 odsto sredstava- pojasnili su iz Vlade Crne Gore.