Doderović: Pad fertiliteta je doveo do toga da smo u dubokoj demografskoj krizi
Prema procjenama Ujedinjenih nacija, 2050. godine ćemo imati populaciju za 97.000 manju u odnosu na posljednji popis, što govori da ćemo biti populacija koja lagano gubi svoje stanovništvo – rekao je gostujući u jutarnjem programu Budilnik, na Televiziji E, demograf Miroslav Doderović.
Po podacima Eurostata, stopa rađanja u Crnoj Gori je nešto viša od evropskog prosjeka, ali je i dalje ispod nivoa potrebnog za zamjenu generacija, jer je ukupan fertilitet u 2023. godini iznosio 1,76 djece po ženi.
Zadovoljavajući fertilitet, kaže Doderović, trebao bi da bude 2,1 po ženi u reproduktivnom periodu, da bi došlo do obnove populacije.
– Dobar podatak u ovoj situaciji jeste da smo mi bolji u odnosu na evropski prosjek. Evropa se inače nalazi u jednoj lošoj demografskoj situaciji i poziciji, ona je zahvaćena fenomenom nedovoljnog rađanja i problemima starenja stanovništva. Ovaj podatak istovremeno govori da smo mi u prethodnom periodu, od 1980. godine, ako uzmemo kao reprezent, imali fertilitet 2,55 po ženi, znači da smo mi otprilike tridesetak posto svoga fertiliteta u odnosu na te godine izgubili, što znači da smo doživjeli jedan radikalni pad. Taj pad govori o tome da smo mi u dubokoj demografskoj krizi, pad fertiliteta je doveo do toga da smo se daleko udaljili od 2,1. Mi jesmo poslije Kosova najbolji u regionu, ali isto tako to govori da smo zajedno sa Kosovom u bivšoj SFRJ bili dio populacije koja je imala najveće stope prirodnog priraštaja – rekao je Doderović.
Kao jedan od najvećih problema Doderović ističe iseljavanje, jer su crnogorski iseljenici posljednjih decenija uglavnom mladi ljudi u najboljim reproduktivnim godinama, pa je posljedica tog procesa, smatra on, smanjen fertilitet.
– Kako se približavamo Evropskoj uniji, iseljavanje se povećava i tek će se povećavati. Drugi veoma važan detalj jesu socioekonomski uslovi koji se pogoršavaju. Mi imamo tu situaciju da smo dugo u demografskoj krizi i da ne preduzimamo potrebne mjere. Vidjećemo i da je u Srbiji došlo do blagog oporavka poslije 2018. godine, a isto tako ćemo da vidimo da je BiH u dubokoj demografskoj krizi, da su tamo vrijednosti oko 1,45 ili 1,46. Takođe se i Hrvatska nalazi u toj zoni stabilnog fertiliteta posljednjih godina. Ipak, ako pratimo ekonomsku situaciju, vidjećemo da se pozicija žene kod nas nije mnogo poboljšala. Bez obzira na sve statističke parametre, mi smo i dalje opterećeni razvodima, abortusima, porodičnim nasiljem, lošim položajem žene u društvu, tako da svi ti faktori direktno ili indirektno utiču na odnose kad su u pitanju te demografske strukture – zaključio je Doderović.