CGO: 13. jul traži od nas da budemo dostojni onih koji su ga stvorili

Centar za građansko obrazovanje (CGO) čestitao je svim građankama i građanima Dan državnosti Crne Gore – 13. jul, ali i pozvao na odbranu sloboda koje nam je 13. jul donio.

U CGO-u podsjećaju da ovaj datum obilježavaju dva presudna događaja iz crnogorske istorije.

- Prvi je Berlinski kongres 1878. godine, na kojem je Crna Gora postala međunarodno priznata država, što je de facto već bila. Bio je to mirovni kongres tada velikih sila (Njemačke, Austro-Ugarske, Velike Britanije, Francuske, Italije, Rusije i Turske), koji je trajao od 13. juna do 13. jula, a pitanjem Crne Gore počeo se baviti tek 1. jula. Delegati Crne Gore bili su predsjednik Senata, vojvoda Božo Petrović, i šef Kancelarije za spoljne poslove, vojvoda Stanko Radonjić. Na Berlinskom kongresu su tada, osim Crne Gore, nezavisnost izborile i Srbija i Rumunija - naveli su u CGO-u.

Drugi, podjednako važan 13. jul 1941.godine, Crna Gora je, navode u CGO-u, dočekala obespravljena, izbrisana s mape evropskih država i naroda. 

- Samo dan nakon Petrovdanskog sabora, održanog u Zetskom domu od strane okupacionih fašističkih italijanskih vlasti i njihovih pristalica, u Crnoj Gori će 13. jula 1941. godine biti podignut prvi masovni ustanak protiv fašizma u Evropi. Taj događaj je Žan Pol Sartr opisao kao “veličanstveni trenutak evropske istorije dvadesetog vijeka”, ocjenjujući da  “može služiti na ponos narodima Evrope”. Crna Gora je u Drugom svjetskom ratu dala čak 257 narodnih heroja u Narodnooslobodilačkoj borbi, od kojih osam žena, a nakon rata je djelimično povratila izgubljeni suverenitet kao jedna od šest jugoslovenskih republika. Nekadašnji francuski predsjednik, Fransoa Miteran, izdvojio je Trinaestojulski ustanak kao najznačajniji događaj u Drugom svjetskom ratu - dodaju u toj organizaciji.

Kako kažu ova dva istorijska datuma svjedoče da je želja za slobodom najvažniji kohezioni element crnogorskog identiteta i bića. 

U CGO-u napominju da nas državni praznik 13. jul obavezuje da čuvamo taj slobodarski duh kojem su se divili evropski narodi.

- Nažalost, ovaj 13. jul dočekujemo u Crnoj Gori gdje se te slobode pokušavaju ograničiti ili ukinuti, gdje se institucionalno ćuti na istorijski revizionizam i gdje se saradnici okupatora izjednačavaju s hrabrim borcima i borkinjama protiv fašizma. Odnos prema našoj prošlosti je i odnos prema našoj budućnosti - ističu u CGO-u.

Podsjećaju da su sloboda izbora, sloboda mišljenja i izražavanja, sloboda okupljanja i udruživanja, i sloboda od diskriminacije samo neke od temeljnih vrijednosti koje su ugrožene i koje moramo braniti danas da bi Crna Gora bila slobodna evropska zemlja.

- Crna Gora koju dugujemo budućim generacijama je slobodna i demokratska država svih njenih građana i građanki - država u kojoj se različitosti slave, a ne kažnjavaju. Crna Gora ne smije biti ono što su joj drugi namijenili, već ono što sami izborimo i odbranimo - poručuju iz CGO-a.