Gutić: Prioritet usvajanje zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta
Ministarstvo rada i socijalnog staranja je rješenjem broj od 29. maja 2024. godine formiralo radnu grupu za izradu Prijedloga izmjena i dopuna Pravilnika o medicinskim indikacijama za ostvarivanje prava na materijalno obezbjeđenje, dodatak za njegu i pomoć, ličnu invalidninu i naknadu zarade sa polovinom punog radnog vremena, kazao je ministar socijalnog staranja, brige o porodici i demografije Damir Gutić odgovarajući u Skupštini na pitanje poslanika Nove srpske demokratije, Vasa Obradovića da li Ministarstvo socijalnog staranja planira izmjene Pravilnika o medicinskim indikacijama za ostvarivanje prava iz oblasti socijalne zaštite i kada bi se to moglo očekivati.
Gutić je naveo da su, u skladu sa Uredbom o izboru predstavnika nevladinih organizacija u radna tijela organa državne uprave i sprovođenju javne rasprave prilikom pripreme zakona i strategija, u radnu grupu uključeni predstavnici NVO sektora, kao i predstavnici drugih relevantnih institucija, koji će raditi na izmjenama i dopunama važećeg Pravilnika.
- Paralelno s ovim aktivnostima, Ministarstvo socijalnog staranja, brige o porodici i demografije u saradnji sa UNDP-em realizuje projekat „Reforma sistema utvrđivanja invaliditeta”. U okviru ovog projekta planirano je donošenje Zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta, čiji je Nacrt izrađen i poslat Sekretarijatu za zakonodavstvo na mišljenje. Cilj reforme je uspostavljanje jedinstvenih nacionalnih kriterijuma i metodologije za vještačenje invaliditeta zasnovanih na modelu ljudskih prava umjesto trenutno dominantnog medicinskog modela kao i jedinstvene specijalizovane ustanove (Zavod) za vještačenje invaliditeta. Jednom dobijeno rješenje Zavoda o statusu lica sa invaliditetom će važiti za ostvarivanje prava u svim resorima - kazao je ministar.
On je dodao da se time obezbjeđuje da osobe sa invaliditetom svoja prava ostvaruju na osnovu stručne procjene individualne situacije osobe, kao i potrebne podrške za prevazilaženjem barijera sa kojima se suočavaju u svakodnevnom funkcionisanju, u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom i ratifikovanom UN Konvencijom o pravima lica sa invaliditetom. Gutić je istakao da je Institut za javno zdravlje (IJZ) nastavio da pruža podršku u izradi kompleksne metodologije za jedinstveno vještačenje invaliditeta.
- Kao rezultat konsultacija i rada pet radnih grupa oformljenih od strane IJZ, kao i uz podršku konsultanata angažovanih u okviru Projekta, pripremljena su dva segmenta metodologije. Prvi segment se odnosi na kriterijume za ocjenu oštećenja organizma i sadrži Listu oštećenja organizma. Drugi segment odnosi se na kriterijume za ocjenu funkcionalnog statusa lica. Ovaj segment metodologije sastoji se iz Liste oštećenja funkcionalnih sposobnosti, WHODAS 2.0 upitnika za odrasle, kao i Upitnik za procjenu funkcionisanja djece. Oba segmenta metodologije izrađena su u skladu sa međunarodnim referentnim metodološkim okvirom Svjetske zdravstvene organizacije (SZO) - objasnio je Gutić.
Ministar je kazao da je planirana izrada i trećeg segmenta metodologije, upitnika o potrebnom stepenu podrške, koji ima za cilj da obezbijedi prelazak na model ljudskih prava, te da je rad na ovom segmentu odgođen do usvajanja Zakona kako bi se prilagodio konačnom pristupu uređenju ove oblasti.
- Usvajanje Zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta prioritet je koji će omogućiti uspostavljanje novog, sveobuhvatnog sistema procjene, pružajući osobama sa invaliditetom jedinstven, pravedniji i jednostavniji pristup ostvarivanju prava. Ova reforma, uz izmjene Pravilnika prilagođene potrebama osoba sa invaliditetom, doprinijeće efikasnijem praćenju ostvarivanja prava, smanjenju administrativnih prepreka i suzbijanju zloupotreba socijalnih i drugih davanja - zaključio je Gutić.