Pavličić: Sudijska nezavisnost nije privilegija, već zavjet da pravo nikada neće ustuknuti pred moći

Sudijska nezavisnost nije privilegija, već zavjet i obećanje da pravo nikada neće ustuknuti pred moći, rekla je predsjednica Vrhovnog suda Crne Gore Valentina Pavličić na međunarodnoj konferenciji „Nezavisnost pravosuđa i liberalna demokratija pod prijetnjom: izazovi u primjeni međunarodnih standarda nezavisnosti sudstva (Mt Scopus standardi)”, održanoj u Nikoziji.

U obraćanju posvećenom ulozi sudija u odbrani sudijske nezavisnosti, kazala je da nezavisno sudstvo predstavlja jedan od najdragocjenijih stubova svakog demokratskog društva, naglašavajući da pravda ne smije zavisiti od političkih okolnosti, trenutnih pritisaka ili populističkih narativa, već isključivo od zakona i dostojanstva čovjeka.

Govoreći o sudijskoj funkciji, poručila je da sudijska nezavisnost istovremeno predstavlja profesionalnu odgovornost i moralnu obavezu.

- Ona nije lična privilegija, već zavjet prema građanima – obećanje da će sudija, vođen savješću i zakonom, biti zaštita svakome ko pred sudom traži pravdu, sigurnost i istinu - kazala je Pavličić.

U tom kontekstu, ocijenila je da se povjerenje javnosti u sudstvo gradi dosljedno, tokom čitavog sudijskog mandata, svakodnevnim radom i ličnim integritetom.

Posebno je istakla značaj sudijskog integriteta i nepristrasnosti kao temelja autoriteta sudske odluke. U savremenom društvu, obilježenom brzim protokom informacija, intenzivnim javnim nadzorom i nerijetkim neargumentovanim kritikama, sudijska riječ mora ostati odmjerena, dostojanstvena i oslobođena svakog političkog ili ličnog uticaja, jer samo takva riječ može imati stvarnu pravnu i moralnu težinu.

U nastavku izlaganja navela je da odbrana sudijske nezavisnosti nije jednokratan čin, već svakodnevni, tihi, ali postojani napor u kojem ključnu ulogu imaju upravo sudije. „Nezavisnost ne živi samo u zakonima i međunarodnim dokumentima, već u karakteru sudije, u načinu odlučivanja, profesionalnoj smirenosti, otvorenosti za argumente i dosljednosti u primjeni prava.“

Osvrćući se na međunarodne standarde nezavisnosti sudstva, ukazala je da oni ne predstavljaju ograničenje nacionalne sudijske autonomije, već važan orijentir i potvrdu pripadnosti zajednici demokratskih država koje dijele zajedničke vrijednosti vladavine prava, zaštite ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Zaključujući obraćanje, Pavličić je poručila da sudije treba da brane sudijsku nezavisnost ne samo riječima, već snagom svojih odluka, jer „samo nezavisno, odgovorno i profesionalno sudstvo može garantovati da je pravo jednako za sve, da niko nije iznad zakona i da sud ostaje posljednje utočište pravde.“

O globalnim izazovima za nezavisnost sudstva i liberalnu demokratiju, kao i sprovođenju evropskih standarda nezavisnosti sudija, govorili su predsjednici vrhovnih sudova država članica Evropske unije, sudije ustavnih sudova iz država Zapadnog Balkana, predsjednici vrhovnih sudova, sudije Evropskog suda za ljudska prava, univerzitetski profesori i istraživači iz oblasti ustavnog, evropskog i komparativnog prava, te predstavnici evropskih institucija i međunarodnih pravničkih organizacija. Na skupu su bile zastupljene zemlje Evropske unije, Zapadnog Balkana, Istočne Evrope, Sjedinjenih Američkih Država, Latinske Amerike, Izraela i Švajcarske.

- Predsjednica Pavličić posjetila je i Vrhovni sud Kipra, na poziv predsjednice Katerine Stamatiou, što predstavlja izuzetno značajan korak u jačanju institucionalne saradnje. Posebnu važnost ova posjeta dobija s obzirom na to da Kipar od 1. januara 2026. preuzima predsjedavanje Evropskom unijom, u godini kada se od crnogorskog pravosuđa očekuju završni koraci u ispunjavanju obaveza iz poglavlja 23 - navedeno je u saopštenju Vrhovnog suda.

Vrhovni sud Kipra u junu će biti domaćin sastanka Mreže predsjednika vrhovnih sudova Evropske unije, kojem će prisustvovati i Pavličić. 

- Time se dodatno potvrđuje snažna posvećenost jačanju vladavine prava i napretku evropskog puta Crne Gore - zaključeno je u saopštenju.