Slučaj uhapšenog ginekologa: Komisija za etiku traži hitno djelovanje, KCCG negira tvrdnje o odbijanju brisa

Ginekolog koji je osumnjičen za nedozvoljene polne radnje nad pacijentkinjom prilikom pregleda je prekjuče pušten da se brani sa slobode.

Taj slučaj je prijavila pacijentkinja, uz podršku NVO Prima, koja je u Upravi policije ispričala da je P. J. neprikladno dodirivao nakon što je nad njom završio ginekološki pregled u jednoj privatnoj zdravstvenoj ustanovi u Podgorici. Ginekolog je tada uhapšen i u ODT Podgorica su odlučili da ga puste da se brani sa slobode. Tužilac je naredio da se uradi pregled, koji su uz oklijevanje, kako tvrdi NVO Prima, obavili ljekari KCCG u Podgorici.

- Naime, od tri dežurna ginekologa, koji su po protokolu prisutni kod prijave seksualnog nasilja, dvojica su odbijala da postupe po nalogu tužioca – tvrde iz ove NVO.

Kako kažu, policijski inspektor koji je bio u pratnji djevojke je imao profesionalan odnos i tražio je od ljekara pismenu izjavu.

- Tek nakon što je od ginekologa tražio da daju pismenu izjavu da neće da urade bris i razloge za to, ginekolozi KCCG su postupili po nalogu državnog tužioca – tvrde iz NVO Prima.

Oštar demant KCCG

Iz Kliničkog centra Crne Gore je Pobjedi sinoć rečeno da najoštrije demantuju navode NVO Prima. Pojasnili su da je pacijentkinju primio i pregledao mlađi ginekolog u interventnoj ambulanti i da su mu se u kratkom roku pridružila još dvojica starijih kolega koji su obavili pregled. Jedini razlog zašto su ljekari tražili dodatno pojašnjenje je izjava pacijentkinje da nije bilo seksualnog kontakta. Nakon pojašnjenja od službenog lica koje je bilo sa pacijentkinjom u pratnji, da se radi o uzimanju biološkog materijala, ljekari su uzeli bris, obavili pregled i otpustili pacijentkinju. Cijeli pregled je trajao 40 minuta. Iz KCCG ističu da ljekari ni u jednom momentu nijesu odbili da obave pregled.

U prijavi, koju je objavila NVO Prima na društvenim mrežama je navedeno da ju je P. J. poljubio u vulvu, pa u vrat. Zbog toga je naloženo uzimanje biološkog brisa.

U javnosti se spekuliše u kojoj je privatnoj ordinaciji došlo do neprimjerenog odnosa ljekara prema pacijentkinji, ali niko dosad nije tražio njihovu odgovornost, niti je zvanično saopšteno ime te ustanove. Prijavom je zasad obuhvaćen samo ljekar, menadžment te klinike se nije oglasio u javnosti ni na koji način, a kritike su i dalje upućene samo javnom zdravstvu. Privatna klinika je, kao i javna dužna da sprovede internu proceduru kvaliteta kontrole zdravstvnih usluga, te da ispita ovaj slučaj i obavijesti javnost.

Najgrublje kršenje

Povodom ovog slučaja koji je uznemirio javnost, juče se oglasila Komisija za etička pitanja i deontologiju Ljekarske komore Crne Gore koja je takođe primila prijavu pacijentkinje. Kako je slučaj pred ODT, komisija poštuje prezumpciju nevinosti. Međutim, imajući u vidu težinu iznesenih navoda, Komisija smatra da je neophodno pravovremeno i principijelno reagovati iz sfere profesionalne etike i deontologije.

- Ukoliko nadležne institucije utvrde tačnost navoda, opisano postupanje predstavljalo bi jedno od najgrubljih kršenja medicinske etike, prava pacijenata i međunarodnih profesionalnih i standarda ljudskih prava – poručili su iz komisije.

Detalji slučaja

NVO Prima je juče saopštila detalje ovog slučaja. Kazali su da im se 11. novembra javila djevojka od 25 godina koju je prethodne večeri na neprimjeren i neprofesionalan način, kršeći etički kodeks ljekara i Hipokratovu zakletvu, napao ginekolog u privatnoj bolnici.

- Odmah nakon što nam je ispričala detalje seksualnog uznemiravanja od ginekologa, zajedno smo otišle u Centar bezbjednosti Podgorica i prijavile slučaj inspektoru za krvne i seksualne delikte – pojašnjavaju iz NVO Prima.

Kažu da je postupajući inspektor imao veoma profesionalan i stručan pristup, što je veoma važno za osjećanje sigurnosti žrtve i njeno povjerenje u institucije sistema.

Naglašavaju da je seksualno nasilje, samo po sebi, težak udar na osjećaj sigurnosti, mentalni i fizički integritet osobe koja ga je preživjela i zato je od izuzetne važnosti da se ono ne produbljuje i ne produžava institucionalnim nasiljem nad žrtvom.

Ističu da je postupanje službenika CB Podgorica primjer kako treba postupati u ovakvim slučajevima, što sigurno može pomoći osobama sa iskustvom seksualnog nasilja da isto prijave.

Nedopustivo ponašanje

Iz komisije za etička pitanja i deontologiju Ljekarske komore kažu da se prema navodima iz dokumentacije, zaključuje da je pacijentkinja doživjela neželjeni fizički kontakt seksualne prirode, verbalne komentare i ponašanje koje je takvo da je moglo izazvati osjećaj straha, zbunjenosti i poniženosti u trenutku kada je bila potpuno izložena, ranjiva i u odnosu zavisnom od ljekara.

S obzirom na prirodu ginekološkog pregleda, kako navode, ključno je strogo poštovanje granica, svrhe svakog ljekarskog postupanja i informisanog pristanka.

- Svako fizičko postupanje izvan medicinski opravdane radnje i bez eksplicitnog informisanog pristanka izlazi iz okvira zakonitog i etički dopuštenog postupanja – kažu ljekari.

Iz te komisije su poručili da je svaki oblik seksualnog nasilja, seksualnog uznemiravanja ili seksualizovanog ponašanja prema pacijentima apsolutno nedopustiv. Ističu da najoštrije osuđuju svaki oblik rodno zasnovanog nasilja, posebno u kontekstu ginekoloških pregleda, kao i da insistiraju na nultoj toleranciji na zloupotrebu profesionalne moći.

Prezumpcija nevinosti i najoštrija osuda

Naglašavaju da poštuju prezumpciju nevinosti, ali da su ovakvi navodi, ako se dokažu, za najstrožu osudu.

Komisija razmatra prijavu ovog slučaja koja se odnosi na potencijalnu povredu Kodeksa medicinske etike i deontologije, a po procjeni, mišljenje će dostaviti nadležnom organu komore.

Poručili su da garantuju da će preduzeti sve mjere u cilju zaštite prava pacijenata i integriteta medicinske profesije.

Naglašavaju da je u kontekstu ginekološkog pregleda, gdje su pacijentkinje pretežno žene, svaki neželjeni dodir seksualne prirode predstavlja ne samo kršenje etičkih normi, kršenje zakona i potencijalno krivično djelo, već predstavlja i rodno zasnovano narušavanje dostojanstva, autonomije i sigurnosti, što je u direktnoj koliziji sa obavezama iz nacionalnih i međunarodnih etičkih i profesionalnih kodeksa i standarda.

- Svaki oblik seksualizovanog ponašanja u situacijama ginekoloških pregleda, predstavlja posebno težak oblik nasilja nad ženama, jer se oslanja na asimetriju moći, zloupotrebu profesije i ranjiv položaj pacijentkinje. Zloupotreba moći u takvom prostoru može ostaviti dugotrajne posljedice po mentalno zdravlje, dovesti do nepovjerenja u zdravstveni sistem i izbjegavanja zdravstvene zaštite. Komisija naglašava da zdravstvene ustanove moraju biti apsolutno bezbjedna sredina za sve pacijente, a naročito pacijentkinje, a svaki ljekar osoba od nepokolebljivog stručnog i etičkog integriteta – ističu ljekari.

Kodeks se mora poštovati

Podsjećaju da Kodeks medicinske etike i deontologije Ljekarske komore Crne Gore jasno propisuje da je ljekar dužan da poštuje prava, slobode, autonomiju i ljudsko dostojanstvo svakog pacijenta.

- Ljekar je dužan i da svim sposobnostima čuva ugled i dostojanstvo profesije, kao i plemenitu tradiciju ljekarskog poziva, održavajući visoke standarde stručnog rada i etičnog ponašanja prema pacijentu. Dodatno, kodeksom se zabranjuje svaka zloupotreba ljekarskog zanimanja, nalaže da se odluke ljekara moraju zasnivati isključivo na postupcima koji olakšavaju trpljenje i ostvaruju zdravlje, poštujući pri tom prava, slobode, autonomiju i dostojanstvo svakog pacijenta, te da profesionalni odnos ljekara prema pacijentu ne smije biti uslovljen bilo kojim neetičkim razlogom – ističu iz komisije.

Odredbe Etičkog kodeksa obavezujuće su za sve članove Komore, a za povrede odredbi Etičkog kodeksa predviđena je disciplinska odgovornost, uključujući i najstrože mjere.

Zakon o pravima pacijenata takođe garantuje poštovanje ljudskog dostojanstva, fizičkog i psihičkog integriteta pacijenta i zaštita tih prava, pravo na sigurnost u toku medicinskih procedura, kao i pravo pacijenta da slobodno odlučuje o svemu što se tiče njegovog ili njenog života i zdravlja.

- Postupanje bez medicinske svrhe i bez pristanka, u intimnom kontekstu pregleda, predstavlja direktno kršenje ovih normi – poručili su iz komisije.

I Krivični zakonik Crne Gore propisuje kažnjivost djela protiv polnih sloboda, u smislu nedozvoljenih polnih radnji, kao i seksualnog uznemiravanja, te posebno naglašava nedopustivost zloupotrebe svog položaja u ovom kontekstu u odnosu podređenosti ili zavisnosti, kakvim se može percipirati i odnos ljekara i pacijenta.

Postoje i brojni međunarodni dokumenti, propisi i kodeksi koji obavezuju ljekare da se moraju pridržavati odgovarajućih profesionalnih granica, te naglašavaju da se ljekar nikada ne smije upustiti u zlostavljajuće, zloupotrebljavajuće i druge neprikladne odnose ili ponašanje sa pacijentom i ne smije se upuštati u seksualni odnos sa trenutnim pacijentom.

Sigurnost pacijenta od najvećeg značaja

Ministarstvo zdravlja se oglasilo nakon informacije da je uhapšen ginekolog P. J. Rekli su da taj resor u potpunosti poštuje nadležnosti policijskih i tužilačkih organa i da očekuje da će se sve okolnosti događaja detaljno ispitati u skladu sa zakonom i profesionalnim standardima.

- Bez prejudiciranja bilo čije odgovornosti, Ministarstvo podsjeća da su sigurnost pacijenata, profesionalno i etičko postupanje zdravstvenih radnika, kao i očuvanje povjerenja u zdravstveni sistem, od najvećeg značaja. Zdravstveni radnici su dužni da poziv obavljaju u duhu Hipokratove zakletve, uz najviši stepen poštovanja dostojanstva, integriteta i prava svakog pacijenta - saopšteno je iz resora kojim rukovodi ministar dr Vojislav Šimun.