Pozitivni trendovi u sektoru, stabilan SEPA sistem i jasni prioriteti za period koji slijedi

Domaći bankarski sistem je stabilan, likvidan i adekvatno kapitalizovan, uz nastavak rasta ključnih bilansnih pozicija - ocijenjeno je na sastanku guvernerke Centralne banke Crne Gore Irene Radović sa upravama poslovnih banaka.

Konstatovano je da je u prvi mjesec primjene SEPA zabilježen snažan rast broja platnih transakcija, naročito u segmentu manjih iznosa do 200 eura, uz povećanje elektronski iniciranih naloga i jasnu preferenciju korisnika ka bržim i jeftinijim digitalnim kanalima, dvostruko jeftinijim od transakcija iniciranih na šalterima banaka. 

- Više banaka već obavlja više od 80 odsto naloga kroz SEPA, dok je tržište u cjelini pokazalo vidljiv pomak ka supstituciji tradicionalnih skupljih SWIFT transfera. Ovakvi trendovi jasno potvrđuju da građani i privreda pažljivo prate cijenu i kvalitet usluge i spremno biraju savremenija, brža i isplativija rješenja - navodi se u saopštenju.

Na sastanku je razgovarano i o nedavno usvojenim izmjenama tarifnika CBCG kojima su naknade za obradu transakcija u nacionalnom platnom sistemu prepolovljene: RTGS naknada sa 1,50 eura na 0,75 eura, a DNS naknada sa 0,10 eura na 0,05 eura. 

- U skladu sa principima EU modela pokrića troškova, kao i pripremama za uvođenje TIPS Clone sistema i jačanje konkurentnosti u odnosu na evropske centralne banke, CBCG je preuzela najveći dio finansijskog tereta reforme, uz očekivani kumulativni pad prihoda od 12,37 miliona eura u periodu 2026 - 2030. Imajući u vidu navedeno, banke su obavezne da efekat nižih troškova u cjelini prenesu na građane i privredu kroz usklađivanje svojih tarifnika najkasnije do 1. decembra 2025. godine. CBCG će kroz redovni nadzor pratiti puno sprovođenje ovih obaveza u interesu transparentnog i efikasnog platnog prometa za sve korisnike - precizirano je u saopštenju.

U nastavku sastanka razmotrene su i ključne regulatorne aktivnosti sprovedene tokom ove godine. 

- CBCG ulaže snažne i kontinuirane napore sa ciljem potpune harmonizacije domaćeg regulatornog okvira sa savremenim evropskim standardima supervizije - istaknuto je u saopštenju. 

Posebno je navedeno da je CBCG tokom 2025. godine pripremila Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Zakona o kreditnim institucijama, u potpunosti usklađen sa CRD VI direktivom, čija će primjena u državama članicama EU biti obavezna od 11. januara 2026. godine.

- Ovim proaktivnim pristupom, odnosno uspostavljanjem regulatornog okvira koji je usklađen sa EU zahtjevima koji će tek početi da se primjenjuju, CBCG demonstrira visoku institucionalnu zrelost i jasno strateško opredjeljenje - istakla je Radović, dodajući da takva pozicija dodatno jača sigurnost i stabilnost finansijskog sistema.

Tim CBCG je najavio da će se intenzivne regulatorne i supervizorske aktivnosti nastaviti i tokom 2026. godine, sa fokusom na dalje jačanje upravljanja rizicima, otpornosti bankarskog sektora i usklađivanja sa najboljim praksama evropskog nadzornog modela. 

- Posebna pažnja biće posvećena implementaciji ESG principa, kroz unapređenje internih kapaciteta i politika, kako bi se obezbijedila dosljedna primjena evropskih smjernica i prelazak na održive modele upravljanja rizicima. Takođe su započete aktivnosti na usaglašavanju sa DORA regulativom (Digital Operational Resilience Act), evropskim standardom koji osigurava otpornost finansijskih institucija na sajber rizike i tehnološke incidente - navodi se u saopštenju.

Istaknut je značaj unapređenja integriteta finansijskog sistema koji je ostvaren u posljednjem periodu, uz snažan napredak u oblasti sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma, kako u dijelu usklađivanja regulative, tako i u dijelu supervizorske prakse CBCG, koja je dodatno unaprijeđena i kroz intezivnu saradnju CBCG sa centralnim bankama Eurosistema. 

- Naglašen je i napredak ostvaren aktivnostima CBCG u oblasti zaštite potrošača, usvajanjem 10 podzakonskih akata Zakona o potrošačkim kreditima, sa ciljem daljeg snaženja položaja potrošača, i preduzete brojne mjere u cilju jačanja inkluzije potrošača - piše u saopštenju.

Naglašeno je da CBCG i poslovne banke dijele zajedničku odgovornost za izgradnju snažnog, modernog i otpornog finansijskog sistema. 

- Banke su iskazale spremnost da, kao i do sada, podrže sve inicijative usmjerene na jačanje zdravlja i stabilnosti bankarskog sektora i očuvanje finansijske stabilnosti. Dalja modernizacija platne infrastrukture, unapređenje kvaliteta usluga, bolja zaštita korisnika i dosljedna implementacija najviših evropskih standarda ostaju ključni prioriteti u periodu koji slijedi - kazali su u CBCG.