Radić: Postoje ljudi koji više vole Putina nego nacionalne autoritete

Danko Savić (61), bivši pripadnik Jugoslovenske narodne armije (JNA) i član proruske Balkanske kozаčke vojske, koja je prema ranijim pisanjima Pobjede osnovana 2016. godine u Kotoru, uhapšen je juče u okviru višemjesečne akcije policije pod nazivom „Lugansk“ zbog sumnje da je učestvovao u oružanoj stranoj formaciji Rusije u ratu protiv Ukrajine.

Medijima se sinoć obratio i Savićev branilac, advokat Đorđije Vukmir, čiji su stan i kancelarija pretreseni, zahtijevajući od Uprave policije da se ponovo oglase i pojasne ko je lišen slobode, jer je, kako navodi, „stvoren opšti utisak da se radi o terorističkoj organizaciji, odnosno grupi udruženoj za učestvovanje u ratnim zbivanjima u Ukrajini“.

Savić je saslušan u Višem državnom tužilaštvu u Podgorici, gdje mu je određeno zadržavanje do 72 sata zbog sumnje da je bio učesnik ruske agresije na Ukrajinu od početka 2023. do početka 2025. godine. Ovaj državljanin Bosne i Hercegovine sa prebivalištem u Danilovgradu je, kako Pobjeda saznaje iz bezbjednosnih službi, praćen godinama zbog pripadnosti paravojnim formacijama na strani proruskih separatista u Ukrajini. Materijalni dokazi koje su istražitelji prikupili ukazuju da je on to činio protivzakonito i suprotno pravilima međunarodnog prava.

MENTALNI OKVIR S KOJIM SE MNOGI IDENTIFIKUJU

Vojni analitičar Aleksandar Radić kazao je za Pobjedu da je stav koji dolazi iz Putinove vlasti – jednostavnost, autoritarizam, kult vođe – postao mentalni okvir s kojim se mnogi identifikuju, što se može vidjeti kroz komentare, društvene mreže gdje se formira emocionalna baza podrške.

- Postoje ljudi koji su skloni avanturizmu. Često se mistifikuje ta kategorija, ali postoji broj muškaraca koji imaju potrebu da se istaknu, da urade nešto ‘veliko’, da budu prisutni. Ako se takvim ljudima ponudi malo novca, prilika da se istaknu i ideološka potvrda, dobijamo zatvoren krug motivacija - istakao je Radić.

Zato, kako je rekao, postoji emocionalna baza, motiv afirmacije unutar sistema vrijednosti koji im se čini privlačnim, i na kraju se dodaju i materijalni razlozi.

- To je ključ na kojem funkcionišu takvi regruti. Ti ljudi se najčešće vrbuju kroz lični kontakt. Niko ko ode da ratuje u tuđem ratu nije ‘čist’. Uvijek postoji neki unutrašnji motiv, neka praznina ili problem koji se pokušava popuniti. Rat sam po sebi ne privlači većinu ljudi – većina učestvuje samo kad mora. Zašto bi neko dobrovoljno išao u rat? Upravo zato što ima dodatnu motivaciju. To je tema za psihologiju i sociologiju: kako se oblikuje ličnost koja je spremna na takve stvari - ustvrdio je Radić.

Sagovornik Pobjede navodi da postoje ljudi na našem prostoru koji su prijemčivi za ruski narativ, ruski folklor, koji vole Putina više nego mnoge lične ili nacionalne autoritete.

- Kozaci su za njih idealan model, jer izgledaju kao spoj nacionalnog romantizma, panslovenskog mita i privida slobode. Iako su zapravo dio državnog ruskog aparata i vrlo daleko od liberalnog, oni se na Balkanu predstavljaju na način koji odgovara očekivanjima simpatizera - naveo je Radić.

Što se tiče Balkanske kozаčke vojske, odnosno paravojne ili parapolitičke organizacije – one ciljaju upravo takav profil ljudi. Poručuje da svoje pristalice privlače time što im nude sliku koju žele da vide – osjećaj pripadnosti, „bratstva“, važnosti i uloge u nečemu većem.

- Upravo ta psihološka prijemčivost čini osnovu njihovog regrutovanja - poručio je Radić.

Savić je, kako je saopšteno iz policije, učestvovao u stranoj oružanoj formaciji Ruske Federacije, u Lugansku, u ratu koji Rusija vodi protiv Ukrajine (od februara 2022.) na ukrajinskoj teritoriji i pribavljao i posjedovao ogromna novčana sredstva.

On je odranije poznat policiji i više puta je hapšen zbog nedozvoljenog držanja oružja. U policijskoj akciji 2018. godine prilikom pretresa njegove kuće pronađena je i oduzeta značajna količina oružja i eksploziva.

Pored toga, stavljene su mu lisice na ruke i u junu ove godine zbog istog krivičnog djela, a policija je tada pronašla 12 kilograma eksploziva, upakovanih u manja pakovanja od 200 grama u obliku pojasa.

Policija je od Savića oduzela: vazdušnu pušku bez potrebne dokumentacije, više vojnih uniformi, pancire, šljemove, uniforme Kozackog bratstva, uređaje za komunikaciju, SIM kartice, članske karte, veći broj računa i uplatnica, uvjerenje o državljanstvima i pasoše stranih država, knjižicu za učešće na frontu, dokaz o posjedu vrijedne nekretnine, kao i druge predmete i stvari.

Kako je Pobjeda ranije otkrila, paramilitarna organizacija Balkanska kozacka vojska koja je osnovana 2016. godine u Kotoru, stoji iza udruženja Saveza dobrovoljaca Donbasa.

Pored toga, Pobjeda je prva objavila informaciju o osnivanju Balkanske kozačke vojske 11. septembra 2016. godine u Kotoru.

Pitanje statusa tog udruženja, kao i njegovog potencijalnog malignog uticaja u Srbiji, Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini, otvorio je analitičar Konstantin Batozkij u autorskom tekstu za ruski Insajder, koji je otvaranje filijale Saveza dobrovoljaca Donbasa u Crnoj Gori i Srbiji, u kontekstu agresije Rusije na Ukrajinu, ocijenio kao krajnje uznemirujuće.

Na čelu te paramilitarne organizacije izabran je tada general Viktor Vladimirovič Zaplatin, vrhovni ataman Balkanske kozačke vojske, koji je kao predstavnik Ruske Federacije više od 16 godina radio u Srbiji. U sastav te organizacije, prema podacima Digitalnog forenzičkog centra, ušli su tada i kozački pukovnik, ataman Crne Gore Slobodan Pejović, kozački pukovnik, glavni ataman za Srbiju, Crnu Goru i Republiku Srpsku Vojislav Vidaković, pop Mijajlo Backović, nekadašnji pripadnik 63. padobranske brigade Vojske Jugoslavije.

Prema istraživanju Balkanske istraživačke mreže (BIRN), Balkanska kozačka vojska, iako osnovana u Crnoj Gori, registrovana je u Srbiji.

Balkansku kozačku vojsku povezuju i sa „Noćnim vukovima“, ekstremističkom organizacijom bliskom Srpskoj pravoslavnoj crkvi (SPC). Pripadnici ove organizacije boravili su na Cetinju 4. i 5. septembra 2021. godine kada su bili stacionirani u Cetinjskom manastiru, prilikom ustoličenja mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija.

ODUZETA VEĆA KOLIČINA ORUŽJA

U okviru akcije „Lugansk“, nazvanoj po istoimenoj ukrajinskoj regiji koja se nalazi pod okupacijom Rusije, policija je pretresla još 11 osoba kod kojih je pronađena veća količina oružja, više od hiljadu metaka, hladno oružje, obilježja stranih formacija sa inostranim dokumentima.

Kako je saopšteno iz Uprave policije, Danilovgrađanin Dejan Braletić (64) priveden je jer je kod njega pronaćena lovačka puška i 18 komada municije. On se tereti da je počinio krivično djelo nedozvoljeno držanje oružja.

Pored Braletića, u stanu Nikšićanina Jovana Burića (64) pronađeni su i oduzeti pištolj „Zastava“ M57 sa tri okvira u kojima se nalazilo 27 komada municije, puščani metak, manevarski metak, uniforma, ruska zastava, kozačka zastava, pet većih noževa i kozacki mač.

Kod advokata Đorđija Vukmira iz Nikšića pretresom su pronađena dva pištolja „Zastava“, 803 komada municije, pištoljski okvir sa osam komada municije, USB memorija, dron i tri laptopa. Pored toga, pretresene su prostorije advokatske kancelarije Vukmira u Podgorici, ali tamo nijesu pronađene nedozvoljene stvari i predmeti.

Kod Borislava Jovovića (47) iz Danilovgrada su pretresom pronađene kozačka sablja, kozačka uniforma, više amblema, dva bajoneta, vojna oprema i sredstva komunikacije.

Pretresom kuće njegovog sugrađanina Žarka Jovanovića (38) iz Danilovgrada pronađeni su uređaj za komunikaciju, futrola za pištolj, futrola za rezervni okvir, durbin i laptop.

Od Danilovgrađanina Gorana Kovačevića (49) oduzeto je pet sredstava komunikacije, fleš memorija, dva omota od SIM kartica, amblemi, vojna oprema, kozačka uniforma i tri putne isprave.

Pretresom stana Branka Grujičića (55) iz Nikšića pronađena su dva uređaja za komunikaciju, a kod Mladena Ajkunića (35) sredstvo za komunikaciju, tablet i dva omota od SIM kartica.

Pretresom su kod Danke Vukčević (31) iz Podgorice pronađeni i oduzeti dva uređaja za komunikaciju i omoti za SIM kartice.

Pretresom stana i drugih prostorija V. B. (59) u Podgorici oduzeto je 20 komada oružja, za koje će se izvršiti sveobuhvatne provjere o legalnosti posjedovanja i nabavke, u skladu sa Zakonom o oružju, u cilju utvrđivanja legalnosti i opravdanosti sakupljanja i držanja oružja.

Iz policije je saopšteno da se traga za Ž. O. te da će se tužioci o oduzetim predmetima i kvalifikaciji krivičnih djela izjasniti.

- Crnogorska policija je odlučna da se, u nastavku svojih planiranih koordiniranih mjera i aktivnosti, suprotstavi savremenim visokorangiranim bezbjednosnim prijetnjama, identifikacijom i otkrivanjem malignog i hibridnog djelovanja, koje dolazi iznutra i sa elementima inostranosti, te da će da neutralizuje sve nedozvoljene aktivnosti organizovanih kriminalnih grupa i sa njima povezanih lica koja djeluju na teritoriji Crne Gore i širom svijeta - poručili su iz policije.

Vukmir: Propagandna mašinerija pokušava da stvori narativ teroristicke organizacije

On je pojasnio da su akciju sproveli danilovgradski policajci na osnovu naredbe sudije za istragu Višeg suda u Podgorici Suzane Mugoše, a po prijedlogu Višeg državnog tužilaštva u Podgorici.

- Predmet pretresa širom Crne Gore, pored ostalih bio sam i ja, kao advokat, a tom prilikom je pretresen porodični stan u Nikšiću, advokatska kancelarija u Podgorici i ja lično - naveo je Vukmir, dodajući da se u naredbi navodi postojanje vjerovatnoće da će se kod njega pronaći tragovi krivičnog djela, ali da se to nije dogodilo.

Kako je kazao, jedino što mu pripada, a što je oduzeto jeste dron (sa Temua) i tri porodična laptopa i USB uređaj.

- Očigledno je bilo potrebno da me Uprava policije prikaže kao pripadnika neke vojne ili druge organizacije, te kao člana kriminalne grupe - kazao je Vukmir.

On traži od Uprave policije, ali i svih drugih organa da se ponovo oglase u vezi sa ovim događajem i da pojasne javnosti koja su to lica lišena slobode, jer je stvoren opšti utisak da se radi o terorističkoj organizaciji, odnosno grupi udruženoj za učešćovanje u ratnim zbivanjima u Ukrajini.

U OB Podgorica ispitivan je isključivo za odnos sa Dankom Savićem. Pojasnio je da je Savića branio u postupku pred Osnovnim državnim tužilaštvom u Podgorici zbog krivičnog djela nedozvoljeno držanje oružja i eksplozivnih materija u predmetu koji je bio aktuelan i u fazi istrage.

Tvrdi da je njegova kancelarija pretresena zbog Savićeve vojne legitimacije za koju su očigledno sumnjali da se nalazi u tim spisima, a koja nije pronađena. Takođe, naglasio je da „čitava konstrukcija ovog događaja“ vezana za njegovo djelovanje u predmetu u kojem brani Savića, kojeg je, kako ističe, nakon velike borbe sa pravosudnim organima uspio uspješno da izbavi iz pritvora, jer prijedlog za produženje nije bilo osnovan.

– Uprava policije je saopštenjem udarila na moj lični i profesionalni integritet, stvarajući atmosferu straha, predstavljajući mene u naslovu i tekstu kao pripadnika organizacija sa kojima nemam nikakve veze, kao i odnosa sa stranim državama sa kojima nijesam povezan – kazao je on, dodajući da se radi o zlonamjernom spinu usmjerenom direktno protiv njega.

– Izgleda da je najveći grijeh obavljati svoju profesiju hrabro i časno, ukazivati na propuste i nedostatke u procedurama, te na kraju uspješno braniti svoga klijenta, a što je u krajnjem i smisao advokatske profesije – kazao je Vukmir, naglasivši da je razočaran postupanjem svih nadležnih u tom lancu.

– Danka Savića zastupam (branim) i u ovome novom postupku, jer na taj način osim njega branim svoju profesiju i čast. Posebno ističem da su nadležni organi pretresom advokata, u vezi sa navodno izvršenim krivičnim djelom njegovog klijenta, povrijedili član 23 Zakona o advokaturi – dodao je.