Turčin gradom neće dostavljati: Kako su dezinformacije podgrijale ksenofobiju i rasizam

„Ubi' Turčina“, skandirali su okupljeni, kojima su falile još samo vile i baklje ispred Zabjelske vektre, tražeći da zabarikadirani državljani Turske izađu njima na (ne)milost.

Organizovana grupa, kakvu smo do sada viđali u filmovima u kojima se traže vještice po srednjevjekovnim selima, okupila se nakon ozbiljnog incidenta. Trojica napadača, dvojica državljana Turske i jedan Azerbejdžana, nanijeli su povrede nožem Podgoričaninu M.J. Na svu sreću, kod M.J., prema svjedočenju njegove djevojke, nisu povrijeđeni vitalni organi.

A šta je prethodilo incidentu u kojem je nožem povrijeđen M.J.? Laži. Gomila dezinformacija koje su dijelili korisnici društvenih mreža, neki portali i političari, sve upakovano u antimigrantski narativ. Za one koji ne znaju, antimigrantski narativi su skup stereotipa o doseljenicima u kojima se oni predstavljaju kao prijetnja domaćem stanovništvu, domaćoj ekonomiji, vrijednostima, kojima se doseljenici kriminalizuju i dehumanizuju. Najčešće ih, za mobilizaciju društva, koriste popopulisti među političarima a sve to podgrijavaju mediji koji podržavaju populiste i desno nastrojene političare koji siju ovakve narative.

Dakle, vaše mišljenje o doseljenicima vrlo često oblikuju političari, a ne vi sami na osnovu kontakta sa ljudima koji su iz drugog dijela svijeta došli da žive u vašem komšiluku (termin sasvim slučajno pozajmljen iz turskog jezika).

Prebrojavanje Turaka kroz Podgoricu traje već duže vrijeme, a nažalost, prekasno su ih brojali oni čiji je to posao, već je to prepušteno Glovu i ljudima koji šire dezinformacije po društvenim mrežama.

Odnedavno društvenim mrežama uporno kruži tvrdnja da se u Crnu Goru doselilo više od 100.000 Turaka i računica da će, ako za pet godina dobiju po dvoje djece da ih bude 330.000 jer, sudeći po ovoj rasističkoj matematici, Turci se samo razmnožavaju i nikada ne umiru. Ove tvrdnje prenio je i portal Borba. „Povećan broj Turaka i drugih stranih zajednica ima i potencijalne političke posljedice. Ukoliko ove zajednice počnu tražiti posebna manjinska prava ili političku zastupljenost, moglo bi doći do značajnih promjena u lokalnoj i državnoj političkoj dinamici. Takvi zahtjevi mogli bi uticati na donošenje odluka i izazvati tenzije u očuvanju nacionalne ravnoteže. Posebno je važno pratiti političko učešće stranih zajednica u opštinama gdje njihova brojnost može direktno uticati na izborni proces i formiranje lokalnih vlasti”, zabrinuta je Borba.

Cifra od 110.000, naravno, nije tačna. Uprava policije saopštila je, istog dana kada se pozivalo na ubijanje Turaka, da zaključno sa 30. septembrom 2025. godine, 13.308 državljana Turske posjeduje dozvolu za privremeni boravak ili privremeni boravak i rad, dok 87 osoba iz te države ima odobren stalni boravak u Crnoj Gori. Što je, mora se priznati, dosta manje od 110.000.

Da je cilj da se pravoslavno stanovništvo Crne Gore zamijeni muslimanima, „otkrio“ nam je, ko drugi, do Nebojša Medojević. On je i izjavu predjsednice Društva demografa i statističara, Gordane Radojević, izvrnuo i izvitoperio tvrdeći da je Radojević navodno otkrila kako je politika Vlade Crne Gore, a dominantno Ministarstva vanjskih poslova (MVP) da poveća procenat islamskog stanovništva u odnosu na domaće većinsko hrišćansko stanovništvo Crne Gore. Medojevićeve navode su, brže bolje, prenijeli Borba, Alo onlajn, pa čak i beogradska Politika. Radojević, pretpostavljate, nije rekla ništa od toga. Ona je Raskrinkavanju, a kasnije i u policiji gdje je prijavila Medojevića, rekla da nikada nije izjavila to što su Medojević i pomenuti mediji prenijeli.

Onda smo čuli priču zabrinutih roditelja, kako Turci, ni manje ni više, kradu djecu po Delti. Upravo to se desilo „poznaniku poznanika brata mi od tetke“. Ukrali mu Turci dijete, a kad je obezbjeđenje Big Fashiona primijetilo to, zli Turci su ostavili u WC-u dijete vezano, ošišano i sa trakom na ustima. Upravo ovakvu, bez karikiranja, priču su dijelili Instagram nalozi koje prati i po 100.000 ljudi, a koji inače promovišu preparate za njegu kože, knjige i šta sve ne. Ova priča obišla je i brojne roditeljske Viber grupe. Naravno, čitava priča je izmišljena, ni policija niti obezbjeđenje Big Fashiona nisu imali pojma o svemu niti im je prijavljeno da se išta slično desilo.

To je samo vrh ledenog brijega. Redakcija Raskrinkavanja svakog (božjeg ili Allahovog) dana na društvenim mrežama nailazi na anti-migrantske objave u kojima se laže o doseljenicima. Tako ste mogli čitati izmišljotine da su migranti u Španiji zapalili prodavnicu jer prodaje šunku, da napadaju vozače autobusa, da je Berlin zbog migranata rangiran kao jedan od najprljavijih i najopasnijih gradova...

Dakle, kad institucije ne rade svoj posao, nije ni čudo što se momci sa Zabjela skupljaju, a Turci barikadiraju u kazinu (u Zabjelskoj vektri su mogli da se zabarikadiraju jedino u kazinu ili kladionici).

I nije čudo što sinoćni skup na Zabjelu ima svoj nastavak koji se ogleda u tome što šef poslaničkog kluba partije koja vodi bezbjednosni sektor iskazuje oduševljenje represijom nad stranim državljanima, pa i onima koji nisu imali veze sa napadom na M.J. i dijeli (pa onda briše) fotografiju na kojoj se vide desetine Turaka koje pretresa policija.

Kad se građanima serviraju narativi mržnje onda se love Turci i prekidaju filmovi na albanskom jeziku, ali tada ministar Šaranović ukaže čast komšijama svojim pojavljivanjem među njih. Premijer, po običaju, paf-paf. Prvo pod pritiskom “narodnih patrola” ukida bezvizni režim prosto kao da ukida djeci korišćenje telefona, pa onda partijskim saopštenjem “pegla” situaciju i poručuje da su Turci ipak dobrodošli. Nije čudo ni što Goran Danilović, koji bi trebalo da se bavi kvalitetom obrazovanja, broji grupe Turaka uveče i preko dana objašnjavajući tako „subjektivni osjećaj da Turaka ima preko 100.000“, njegova koleginica iz partije saopštava kako bojkotuje Glovo u kojem su većina dostavljača upravo Turci. A na bojkot pozivaju mnogi, od partijskih botova koalicije Za budućnost Crne Gore, preko restorana koji neće da radi sa Glovom ako im šalje migrante, influenseri, advokati, civili...

Upravo partijski botovi pozivaju na skupljanje i „šetnje“ kroz mjesta „gdje migranti vrebaju našu djecu“.

U međuvremenu, stradaju „samo“ turski lokali i automobili. U Crnoj Gori se u prvih sedam mjeseci 2025. desilo 19 ubistava. „Patriote“, „čuvari Crne Gore“ i „zabrinuti građani“ nisu organizovali nikakav skup. Biće da to nema veze sa tim što niko od ubica nije bio državljanin Turske već smo tu koristili domaće „dostavljače“?

Darvin Murić, glavni i odgovorni urednik portala Raskrinkavanje.me

Tekst je izrađen uz podršku regionalnog projekta SMART Balkan – Civilno društvo za povezan Zapadni Balkan kojeg implementira Centar za promociju civilnog društva (CPCD), Center for Research and Policy Making (CRPM) i Institute for Democracy and Mediation (IDM) a finansijski podržava Ministarstvo vanjskih poslova Kraljevine Norveške.

Sadržaj teksta je isključiva odgovornost autora i ne odražava nužno stavove Centra za promociju civilnog društva, Center for Research and Policy Making (CRPM), Institute for Democracy and Mediation i Ministarstva vanjskih poslova Kraljevine Norveške.