Crnogorska građa nakon vijeka ponovo u domovini
Državni arhiv Crne Gore i Austrijski državni arhiv potpisali su danas Sporazum o saradnji, na svečanosti održanoj u Vladinom domu na Cetinju, organizovanoj uoči obilježavanja Njegoševog dana – crnogorskog praznika kulture.
Sporazum su potpisali direktor Državnog arhiva Crne Gore Danilo Mrvaljević i generalni direktor Austrijskog državnog arhiva dr Helmut Vonut.
Potpisivanjem ovog dokumenta ozvaničena je i primopredaja dragocjene arhivske građe crnogorske provenijencije koja je, nakon više od sto godina, vraćena u Crnu Goru.
- Za ovu svečanost prezentovan je samo mali dio arhivske građe preuzete od Austrijskog državnog arhiva, od ukupno 146 arhivskih kutija, hiljada dokumenata ministarstva vojnog, crnogorske vojske, Crnoogorske narodne skupštine, uprava, sudova i druge građe nastale u periodu 1906 – 1916 godine, ali dijelom i izvan tog okvira – građe koja je po svemu sudeći u toku i nakon Prog sjetskog rata napustila Crnu Goru, a onda, kako se pretpostavlja u toku Drugog svjetskog rata, najvjerovatnije iz Čačka i Beograda nacisti je, zajedno sa srpskom građom odnose u Beč - kazao je Mrvaljević.
Generalni direktor Austrijskog državnog arhiva dr Helmut Vonut ubijeđen je da današnji Sporazum doprinosi istraživanju, razumijevanju i predstavljanju istorije Crne Gore, kao dijela evropske kulture sjećanja.
- Radujem se što ovaj čin povraćaja nije shvaćen samo kao tehnički i administrativni postupak, već kao simbol novoosnovanog i aktivnog partnersta između naših institucija. Povraćaj ove arhivske građe predstavija transparentnost, međusobno poštovanje i svijest da istorijsko nasljeđe ne stvara granice, već gradi mostove ka povezanijoj Evropi - kazao je Vonut.
Ambasador Republike Austrije u Crnoj Gori dr Kristijan Štajner kazao je da su istorijsko kulturne veze ovih dviju država jake i važne, i dodao da je Austrija jedna od zemalja koja je glavni podržavalac napretka i progresa Crne Gore prema EU.
Svečanosti je prisustvovala i ministarka kulture i medija Tamara Vujović, koja je istakla da današnji događaj ima simboličku i istorijsku vrijednost.
- Neka povratak ove arhivske građe bude simbol ispravnog odnosa prema prošlosti, temelj na kome gradimo budućnost i zalog saradnje na svim poljima stvaralaštva, inovacije i evropske kulturne razmjene - kazala je Vujović.
Događaj je upotpunjen muzičkim programom u izvođenju profesorica Milice Raičević Ramije, Tijane Ilić i Tanje Bogdanović.
Državni arhiv najavio je da će vraćena građa biti obrađena i predstavljena stručnoj i široj javnosti tek od naredne godine.
Riječ je o arhivskom materijalu nastalom radom institucija Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, prvenstveno Crnogorske narodne skupštine, Ministarstva vojnog, Ministarstva unutrašnjih djela, upravnih i sudskih organa, iz perioda 1906–1916. godine, ali i šire. Građa je, usljed ratnih prilika tokom Prvog svjetskog rata, nakon 1916. godine završila u Beču, gdje se čuvala više od vijeka.