Udruženje pravnika o zahtjevu mišljenja VK: Crnogorsko društvo da pokaže da je vladavina prava iznad prava na vladavinu

Udruženje pravnika cijeni da je vrlo važno da se pitanje penzionisanja jednog sudije Ustavnog suda pravno učini nespornim mišljenjem specijalizovanog tijela Savjeta Evrope kakvo je Venecijanska komisija i crnogorsko društvo kroz poštovanje stava istog pokaže da je vladavina prava iznad prava na vladavinu, a polazeći od latinske premise „Da mihi facta, dabio tibi ius“ ("Daj mi činjenice, daću ti pravo").

Pitanje vladavine prava, zaštita ustavnosti i izgradnja pravne države su, kako navode u saopštenju, temeljne odrednice i osnovni principi za ostvarivanje „EU Agende 2028“.

- Udruženje pravnika Crne Gore izražava zadovoljstvo da je na nivou vodećih političkih aktera postignut sporazum da se uputi zahtjev Venecijanskoj komisiji - savjetodavnom organu Savjeta Evrope (Evropska komisija za demokratiju putem prava) za utvrđivanjem da li je prilikom razrješenja/prenzionisanja jednog sudije Ustavnog suda povrijeđen Ustav Crne Gore - kazali su u saopštenju.

Dodaju da su i ranije upozoravali da ustavnost podrazumijeva da postoje pravila koja obezbjeđuju da se vlast organizuje i vrši objektivno i da niko ne može imati više vlasti, odnosno ovlašćenja, nego što to predviđaju pravna pravila koja su utvrđena ustavom. 

- Ukoliko se sve navedeno stavi u kontekst člana 10 Ustava Crne Gore da je „svako obavezan da se pridržava ustava i zakona“, za očekivati je da se to odnosi i na poslanike u Skupštini Crne Gore. Osnovno načelo ustavnosti i zakonitosti, u najširem smislu, označavaju ideju da se pravom ograniči državna vlast i ono ima pravu i političku dimenziju. Pravna dimenzija podrazumjeva nadređenost Ustava ostalim nižim pravnim aktima koji sačinjavaju pravni sistem konkretne države, dok se politička deimenzija ogleda u ograničenju vlasti političkih struktura i kontroli njihovog postupanja - navodi se u saopštenju.

Podsjećaju da načelo ustavnosti ima različite oblike -materijalni i formalni.

- Ustavnost u materijalnom smislu predstavlja sadržinsku saglasnost nižih pravnih akata sa Ustavom, a formalna ustavnost podrazumjeva saglasnost nižih akata sa Ustavom u pogledu postupka njihovog donošenja. U predmetnom slučaju i ako je neupitno tačano da se na sudije primjenjuje Zakon o PIO a ne Zakon o radu, postupak na koji je došlo do razrješenja jedne sutkinje Ustavnog suda – formalno je neustavan, jer je došlo do direktnog kršenja odredbe člana 154 stav 3 Ustava Crne Gore. Naime, ovaj član Ustava eksplicitno utvrđuje da „nastupanje razloga za prestanak funkcije ili razrješenje utvrđuje Ustavni sud na sjednici i tome obavještava Skupštinu“ - precizirali su iz Udruženja pravnika.

Odluka da se konstatuje prestanak funkcije sudiji Ustavnog suda na osnovu „Obavještenja predsjednice Ustavnog suda“, kako ističu, nema utemeljen pravni osnov. 

- Saglasno tome i skupštinski Odbor nije mogao „zaključiti“ da li je sudija Ustavnog suda ispunio uslove za starosnu penziju- jer za to nije nadleža, pa je stav Udruženja pravnika da je zaključak i odluka Skupštine – formalno neustavna - rekli su iz Udruženja pravnika.