Ministri finansija EU saglasni da je korišćenje zamrznute ruske imovine najefikasniji način za finansiranje Ukrajine
Ministri finansija Evropske unije saglasili su se danas da bi finansiranje Ukrajine kroz zajam za reparacije, zasnovan na zamrznutoj ruskoj imovini, bilo najefikasnije od tri razmatrane opcije za pomoć Kijevu.
Ranije danas, predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen izjavila je pred Evropskim parlamentom da EU može ili pozajmiti novac potreban za pokrivanje ukrajinskih potreba u periodu 2026–2027. uz garanciju svog dugoročnog budžeta, ili da svaka članica pojedinačno uzme zajam i potom u obliku granta proslijedi sredstva Ukrajini.
Treća opcija, koju je predložila Evropska komisija, podrazumijeva organizovanje zajma koji bi efektivno postao grant, na osnovu imovine Centralne banke Rusije zamrznute u zemljama EU.
„Predlog Komisije je najbolja i najrealnija opcija i treba ga tretirati kao pitanje od najvišeg prioriteta“, izjavila je danska ministarka ekonomije Stefani Lose, koja je predsjedavala sastankom ministara nakon održanih razgovora.
Korišćenje zamrznute ruske imovine privlačno je ministrima finansija EU jer ne povećava dug njihovih zemalja, a Ukrajini bi obezbijedilo do 140 milijardi eura.
Ministri finansija Evropske unije smatraju da je korišćenje zamrznute ruske imovine privlačna opcija jer ne povećava zaduženost zemalja članica, a mogla bi Ukrajini da obezbijedi do 140 milijardi eura tokom naredne dvije godine, čime bi se pokrile procijenjene potrebe Kijeva.
Većina ruske imovine zamrznute u Evropi nalazi se na računima belgijskog depozitara vrijednosnih papira Euroclear. Od početka ruske invazije na Ukrajinu u februaru 2022. godine, gotovo svi ti vrijednosni papiri su dospjeli i pretvoreni u gotovinu.
Prema ovoj opciji, Evropska unija bi zamijenila ruska novčana sredstva na računima Eurocleara obveznicama Evropske komisije sa najvišim kreditnim rejtingom (AAA), bez isplate kamata.
Dobijena gotovina bi zatim bila prebačena Ukrajini, koja bi zajam vraćala samo ako od Rusije dobije reparacije, čime bi zajam faktički postao grant. Ova opcija naziva se zajam za reparacije, jer je direktno vezana za eventualnu isplatu reparacija od strane Rusije.
- To je jedina opcija koja ima dovoljno finansijske snage i istovremeno ograničava pritisak na naše nacionalne budžete - izjavila je finska ministarka finansija Rika Pura.
Međutim, Belgija, u kojoj se nalazi sjedište Eurocleara, smatra da bi mogla biti odgovorna u slučaju da Rusija dobije tužbu protiv kompanije i zato traži od vlada zemalja EU da se obavežu da bi u tom slučaju obezbijedile novac za povraćaj sredstava Moskvi u roku od tri dana ako bi sud donio odluku o vraćanju imovine.
Kremlj je ocijenio da bi ovakav plan predstavljao nezakonitu zapljenu ruske imovine i najavio da će odgovoriti, ali bez detalja.
Zbog toga Belgija traži da Evropska komisija izradi čvrst pravni okvir za cijelu operaciju kako bi se smanjio rizik od gubitka eventualne tužbe, te da se i druge zemlje EU koje posjeduju zamrznutu rusku imovinu uključe u plan, kako bi se odgovornost rasporedila.
Evropska komisija sada vodi razgovore s Belgijom o njenim zahtjevima, s ciljem da obezbijedi podršku lidera EU za plan na samitu u decembru.