CGO: Od 335 do 282 - kako su evropske obaveze „nestale“ iz Vladinog izvještaja radi fingiranja statistike?
Centar za građansko obrazovanje (CGO) podsjeća da je Vlada sredinom februara usvojila Izvještaj o realizaciji obaveza za 2024. godinu iz Programa pristupanja Crne Gore EU (PPCGEU) 2024-2027 i još tada ukazao na neslaganje u broju planiranih i ispunjenih obaveza između podataka koje je Vlada objavila u 2025. i onih koje je resorno Ministarstvo evropskih poslova (MEP) dostavilu CGO-u julu 2024. godine.
Podsjećanja radi, za čitavu 2024. godinu bilo je planirano 335 obaveza, od čega 102 u prvoj polovini, a 233 za drugu polovinu 2024. godine.
Izvještaj Vlade, kako se navodi u saopštenju, prikazuje isti broj za prvu polovinu, ali po “novoj računici” ukupan broj obaveza smanjen je na 282, odnosno „nestale“ su 53 obaveze iz trećeg i četvrtog kvartala, čime je vještački povećan procenat realizacije.
- Inače, u prvom dijelu, ukupan procenat realizacije bio je 49%, i CGO je već tada upozoravao da će teško biti nadoknaditi zaostalo u periodu koji nosi višestrukovo veći broj obaveza - dodaju iz CGO.
Oni pitaju gdje su završile nestale obaveze? Da li su prenešene na narednu godinu? I ako jesu, zašto javnost o tome nije informisana, odnosno postoji li dokument koji dokazuje da su, recimo, u avgustu prošle godine, napravljene izmjene PPCGEU 2024-2027 u dijelu korigovanja obaveza za III i IV kvartal? I, konačno, zašto su magično nestale ove obaveze? To su neka od pitanja na koja MEP, kao i Vlada, do danas ćute.
Posebna je tema, ističu, dinamika sprovođenja obaveza iz trećeg i četvrtog kvartala, kao i njihov kvalitet. Međutim, čini se jasnim da ni trka za statistikom nije bila uspješna, pa se ušlo u akrobaciju u kojoj su nestale 53 obaveze.
- Takođe, analiza pokazuje da mnoge institucije nijesu na vrijeme ispunjavale svoje obaveze, iako su kasnije prikazane kao uspješno realizovane. Na primjer, podaci CGO-a za prvu polovinu 2024. pokazuju da Ministarstvo zdravlja, Ministarstvo prosvjete, nauke i inovacija, Ministarstvo sporta i mladih, Uprava carina i Agencija za civilno vazduhoplovstvo nijesu ispunili nijednu obavezu, dok su Ministarstvo rada i socijalnog staranja, Ministarstvo finansija, Ministarstvo turizma, ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, kao i Ministarstvo javne uprave i Ministarstvo ekonomskog razvoja ispunili manje od polovine svojih zadataka. Na drugoj strani, u Vladinom izvještaju sada piše: „Gledajući kvartalnu realizaciju, najviši nivo realizacije ostvaren je u prvom kvartalu, kada su sve planirane obaveze, njih 19, u potpunosti realizovane. U drugom kvartalu realizacija je iznosila 84 odsto“ . Upoređujući polugodišnje podatke koje je dobio CGO, uz potpis ministarke Gorčević, evidentno je da realizacija u drugom kvartalu na polugodišnjem nivou nije bila na 84 odsto - naglašavaju u saopštenju.
CGO već duže upozorava na netransparentnost rada Vlade, posebno zbog zatvaranja sjednica za javnost i ograničenog odnosa s medijima. Primjer Izvještaja o realizaciji obaveza za 2024. godinu iz PPCGEU 2024-2027 pokazuje posljedice takve prakse – usmene informacije koje ministarka evropskih poslova daje na sjednicama Vlade su očito podložne manipulacijama u završnici, jer je javnost uskraćena za priliku da ovaj proces prati u realnom vremenu, a oslanjanje na zvanične podatke postaje klizav teren ako se ne verifikuje u više etapa.
- Osim problema transparentnosti, zabrinjava i neefikasnost Vlade, koja uz rekordan broj ministarstava, državnih sekretara, direkcija itd. ne uspijeva da adekvatno izvršava planirane obaveze. Ovo ukazuje na nedostatak kapaciteta i stručnosti, ali i na posljedice partijskog zapošljavanja koje i dalje urušava upravu i usporava reformske procese. Naravno, nije sva odgovornost na administraciji, već i na najvišim državnim funkcionerima u različitim granama vlasti, a ponajviše u političkim partijama koje se sve više pozicioniraju kao veto igrači demokratizacije i evropeizacije - zaključuju iz CGO.