Blažić: Predložili smo pravni okvir kojim će se regulisati izborni sistem na lokalnom nivou

Predloženim Konceptom zakona o lokalnim izborima Državna izborna komisija će moći i da razriješi člana opštinske izborne komisije ukoliko on ne vrši svoje nadležnosti, ali sa druge strane i da preuzme nadležnost opštinske izborne komisije ukoliko se za to stvore uslovi. To je, gostujući u centralnoj informativnoj emisiji 24 Sata, na Televiziji E, kazala vršiteljka dužnosti generalne direktorice Direktorata za lokalnu samoupravu Ministarstva javne uprave Nina Blažić.

Otvorene izborne liste, lokalni izbori u jednom danu, neposredan izbor gradonačelnika su rješenja koja, kako kaže, treba da doprinesu demokratizaciji procesa u Crnoj Gori i funkcionalnijem, pravednijem i inkluzivnom izbornom sistemu.

- Sva predložena rješenja u suštini znače jedno, više izbora za građane, a značajno više odgovornosti za nosioce vlasti na lokalnom nivou. Ovim konceptom smo predložili da se donese poseban pravni okvir, odnosno da se usvoji pravni okvir kojim će se regulisati izborni sistem na lokalnom nivou. To je međunarodna praksa, to je veoma važno sa aspekta grupisanja pravila izbornog procesa sa aspekta zaštite biračkog prava, sa aspekta definisanja svih instituta koji su jako važni da bismo imali pravedne izborne procese u Crnoj Gori - rekla je Blažić.

Ministarstvo javne uprave, podsjeća ona, otvorilo je široki dijalog o izbornoj reformi, što je važno, jer se izborna reforma tiče svakog građanina Crne Gore. Blažić dodaje i da se samo argumentovanim dijalogom može doći do reforme koja će biti primjenjena. 

- Održavanje lokalnih izbora u jednom danu treba da nam donese znatno uređeniji sistem. Održavanje izbora koji će u najvećoj mjeri neutralisati prijevremene izbore, iako smo ovim konceptom predvidjeli rješenja koja se odnose na sprovođenje prijevremenih izbora, ali na način da ona budu što manje zastupljena u praksi. Takođe, predložili smo uvođenje otvorenih izbornih lista, koje treba da daju značajno veću moć biračima. Neposredni izbor predsjednika opštine i njegovog zamjenika je koncept koji treba da doprinese osnaživanju i stabilnosti izvršnog organa na lokalnom nivou, kako bi on u punom kapacitetu mogao da ostvari svoju funkciju - objašnjava Blažić. 

Prema njenim riječima, jako je važan i neposredan izbor organa mjesne zajednice, kao najneposrednijeg oblika vlasti i nivoa lokalne samouprave u kojem ona treba da ostvari svoj puni ustavni koncept. To je, dodaje ona, nivo koji je najbliži građanima, koji najviše targetira i može da sabere sve ono što su potrebe građana, kako bi se one efikasno artikulisale prema lokalnoj samoupravi i bile u fokusu lokalnih vlasti i njihovog rješavanja. 

- Ono što je jako važno da napomen je da je ovim konceptom posebna pažnja usmjerena na depolitizaciju opštinske izborne komisije i da na taj način ovim rješenjima  preveniramo sve ono što su bile krize koje su uticale na usporavanje razvoja lokalnih samouprava u Crnoj Gori - istakla je Blažić.

Ukoliko se uvede rješenje da se svi lokalni izbori održavaju u jednom danu neutralisaće se, kaže, negativne pojave, takozvanog izbornog turizma.

- Imaćemo jasan okvir za održavanje izbora i na taj način će i građani sami znati kada se održavaju izbori. Izbori u jednom danu treba da doprinesu fokusu upravo na lokalne teme, da nemamo prelivanje nacionalnih tema i identitetskih pitanja za vrijeme održavanja lokalnih izbora, čija tema treba da bude potpuno nešto drugo - rekla je Blažić. 

Sa druge strane, doaje ona, depolitizacijom opštinske izborne komisije i regulisanjem međusobnih odnosa Državne izborne komisije i opštinskih izbornih komisija rješava se pitanje blokade rada tih izbornih tijela, kao što je primjer Šavnika. 

- Predloženim konceptom Državna izborna komisija će moći i da razriješi člana opštinske izborne komisije ukoliko on ne vrši svoje nadležnosti, ali sa druge strane i da preuzme nadležnost opštinske izborne komisije ukoliko se za to stvore uslovi. Neposredan izbor predsjednika opštine i njegovog zamjenika  doprinijeće da imamo demokratski izabrane izvršne organe koje će direktno birati građani, tako ćemo imati u sistemu eliminisane situacije poput rotirajućih predsjednika opština, ili eventualno da skupština čiji su mandati istekli ponovno biraju predsjednike opština, što nije u skladu sa Ustavom Crne Gore” - naglasila je Blažić.

Održavanje opštih lokalnih izbora treba da bude pravilo, a izuzetak od tog pravila je, kako je rekla, kada se steknu uslovi da se mogu održati prijevremeni izbori, s tim što odbornici koji dobiju mandat na prijevremenim izborima imaju mandat do održavanja opštih izbora.

- Ono što smo ovim konceptom predvidjeli odnosi se i na to da se prijevremeni izbori ne mogu održati godinu dana prije održavanja opštih izbora. Sve su to neki mehanizmi koji treba da doprinesu da zaista prijevremeni izbori postanu izuzetak a ne pravilo kao što je to nažalost u ovim vremenima - rekla je Blažić.

Otvorene izborne liste daju moć biračima, osnažuju ih da izađu na izbore, i sa takvim listama birači, kako kaže, mogu direktno da utiču na određene procese i tako doprinose promjenama.

- To prvenstveno, vjerujem, može da motiviše i mlade ljude, i možda one birače koji nijesu pronašli svoj izbor među kandidatskim listama, ali imaju ljudi za koje vjeruju da mogu da donesu promjene i da donesu odluke u njihovom najboljem interesu - zakjučila je Blažić.

Cijelo gostovanje možete pogledati na Youtube kanalu TV E