Rusija i Bjelorusija započele vojne vježbe koje izazivaju zabrinutost Zapada
Rusija i Bjelorusija započele su danas dugo planirane zajedničke vojne vježbe u kojima učestvuju hiljade vojnika, a koje su izazvale zabrinutost na Zapadu.
Vježbe, nazvane „Zapad 2025“, održavaju se u Bjelorusiji i Rusiji i trajaće do utorka. Njihova svrha je da pokažu bliske odbrambene veze Moskve i Minska, kao i rusku vojnu moć dok traje rat u susjednoj Ukrajini, koji ulazi u četvrtu godinu.
Manevri dolaze nakon što su ruski dronovi ranije ove sedmice povrijedili vazdušni prostor Poljske, što je dodatno podgrijalo strahovanja da bi sukob u Ukrajini mogao prerasti u širi rat. Ruska vojska saopštila je da Poljska nije bila cilj, dok je Bjelorusija sugerisala da su dronovi skrenuli s kursa. Evropski lideri, međutim, opisali su incident kao namjernu provokaciju, što je prvi put natjeralo saveznike iz NATO-a da se suoče sa mogućom prijetnjom u svom vazdušnom prostoru.
Vježbe Rusije i Bjelorusije izazvale su zabrinutost i u Kijevu, kao i kod zapadnih saveznika Letonije, Litvanije i Poljske, koje graniče s Bjelorusijom. Kada je ruski predsjednik Vladimir Putin poslao trupe u Ukrajinu 24. februara 2022, mnoge od njih su prešle iz pravca Bjelorusije, neposredno nakon zajedničkih vojnih vježbi.
Bjeloruski odbrambeni zvaničnici su prvobitno naveli da će u vježbi učestvovati oko 13.000 vojnika blizu zapadne granice zemlje. Međutim, u maju je Ministarstvo odbrane saopštilo da će broj biti skoro prepolovljen, a da će se glavni manevri izvoditi dublje unutar teritorije.
U Moskvi je Ministarstvo odbrane u petak saopštilo da će se dio vježbi održati i na teritoriji Rusije, kao i na Baltičkom i Barencovom moru.
Ministar odbrane Viktor Hrenin prošlog mjeseca izjavio je da će se većina vježbi održati u okolini grada Borisova, oko 74 kilometra sjeveroistočno od Minska, ali da će „manje jedinice izvoditi praktične zadatke odbijanja hipotetičkog neprijatelja“ u oblastima blizu granice s Poljskom i Litvanijom.
Hrenin je naveo da će vojnici uvježbavati „planiranje upotrebe“ ruskog nuklearnog oružja i novih raketa srednjeg dometa „Orešnik“, koje Moskva namjerava da stacionira u Bjelorusiji.
U decembru su Rusija i Bjelorusija potpisale sporazum kojim Moskva daje bezbjednosne garancije svom savezniku, uključujući i mogućnost upotrebe ruskog nuklearnog oružja u slučaju odbrane od agresije.
Predsjednik Bjelorusije Aleksandar Lukašenko dozvolio je Rusiji da rasporedi dio taktičkog nuklearnog oružja na teritoriji njegove zemlje. Lukašenko je takođe predložio da ugosti najnovije ruske rakete srednjeg dometa „Orešnik“, koje je Moskva prvi put upotrijebila protiv Ukrajine u novembru prošle godine.
Putin je kazao da bi rakete „Orešnik“ mogle biti raspoređene u Bjelorusiji u drugoj polovini 2025. godine. Istakao je da će one ostati pod ruskom kontrolom, ali da će Moskva dozvoliti Minsku da bira ciljeve.
Bjelorusija je uputila zvanične pozive svim državama članicama Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju, kao i devet zemalja sa vojnim atašeima NATO-a u Minsku, da prate vježbe.
Lukašenko, koji Bjelorusijom vlada čvrstom rukom već više od 30 godina, nedavno je signalizirao spremnost da popravi odnose sa Zapadom, ozbiljno narušene zbog brutalnog gušenja opozicije i podrške ruskom ratu u Ukrajini.
Tokom protekle godine redovno su objavljivana saopštenja o oslobađanju političkih zatvorenika i pozivi na približavanje Zapadu. Prošlog mjeseca Lukašenko je telefonom razgovarao sa Donaldom Trampom, koji ga je u objavi na društvenim mrežama nazvao „visoko poštovanim predsjednikom“ – u oštrom kontrastu sa većinom zapadnih lidera koji uglavnom izbjegavaju bjeloruskog predsjednika.
Juče je Bjelorusija oslobodila 52 politička zatvorenika, u sklopu dogovora posredovanog od strane Sjedinjenih Američkih Država, koje su zauzvrat ukinule dio sankcija nacionalnoj avio-kompaniji te zemlje.