Teške optužbe Slovačke prema Hrvatskoj, stigao odgovor Janafa
Slovačka rafinerija Slovnaft saopštila je u utorak da joj je hrvatski operater naftovoda JANAF smanjio isporuke neruske sirove nafte, navodno iz tehničkih razloga. Iz Slovnafta tvrde da taj potez ugrožava njihove napore da povećaju preradu nafte iz drugih izvora osim ruskih.
Iz JANAF-a su brzo reagovali i odbacili optužbe, ističući da nisu prekršili ugovor i da se transport nafte odvija prema dogovorenom rasporedu, prenosi Rojters.
Slovnaft, koji posluje u okviru mađarske MOL grupe, uglavnom prerađuje rusku naftu, ali ima izuzeće od sankcija Evropske unije koje mu omogućava izvoz derivata proizvedenih iz tih isporuka. Kompanija je, međutim, pokušavala da postepeno poveća udio neruske nafte, te je, prema riječima portparola Antona Molnara, u oktobru i novembru planirala preradu mješavine od 50 odsto alternativnih izvora.
Ti planovi su sada, navodi Slovnaft, dovedeni u pitanje. Kompanija tvrdi da će izgubiti 90.000 tona arapske nafte tipa Arab Light, koja je trebalo da stigne preko JANAF-a. Prema Molnaru, hrvatski operater ih je obavijestio da je taj volumen potreban „za održavanje protoka drugih količina kroz sistem“.
- Rečeno nam je da se radi o tehničkoj količini potrebnoj nakon što su prestali isporučivati naftu srpskoj kompaniji NIS, koju su Sjedinjene Američke Države nedavno stavile pod sankcije - kazao je Molnar.
JANAF je ranije ovog mjeseca saopštio da je u potpunosti isporučio sve količine u vlasništvu ruskog NIS-a koje su se nalazile u njegovom sistemu, u skladu sa američkim sankcijama.
Poremećeni planovi prerade
Iz Slovnafta poručuju da se zamjena izgubljenih količina ne može brzo organizovati, što remeti planove prerade.
- Ovim potezom ozbiljno se ugrožava snabdijevanje Srednje Evrope neruskim gorivima - rekao je Molnar, dodajući da je Slovnaft obavijestio JANAF kako smatra da je hrvatska kompanija prekršila ugovor.
Iz JANAF-a su, u odgovoru agenciji Rojters, poručili da odbacuju sve tvrdnje.
- Transport nafte odvija se u skladu sa dogovorenim rasporedom i u potpunom skladu sa ugovorom. Odbacujemo navode Slovnafta o kršenju ugovornih odredbi kao neosnovane i netačne - navedeno je u saopštenju JANAF-a.
Ključna ruta za region
U JANAF-u su takođe pozvali MOL grupu da poveća korišćenje kapaciteta naftovoda.
- Trenutna iskorišćenost cjevovoda od strane MOL grupe znatno je ispod ugovorenih količina i uobičajene prakse u sektoru - dodali su.
Jadranski naftovod, koji prolazi kroz Hrvatsku, predstavlja ključnu rutu za snabdijevanje Mađarske i Slovačke alternativnim izvorima nafte, budući da te dvije zemlje i dalje uglavnom zavise od ruske nafte koja stiže putem naftovoda Družba.
Mađarski i slovački zvaničnici više puta su izražavali zabrinutost zbog kapaciteta i cijene transporta preko Jadrana. JANAF ove godine transportuje 2,1 milion tona sirove nafte prema MOL-ovim rafinerijama u Mađarskoj i Slovačkoj. Tokom 2024. godine Slovnaft je ukupno preradio 4,8 miliona tona sirove nafte, od čega je 662.000 tona bilo iz alternativnih izvora.
I Slovačka i Mađarska, koje se često razilaze sa Briselom oko politike prema ratu u Ukrajini, sada se suočavaju sa novim pitanjima u vezi sa američkim sankcijama ruskim kompanijama Lukoil i Rosneft.
Mađarski premijer Viktor Orban prošle nedjelje izjavio je da traži način kako da zaobiđe te sankcije, te da bi se naredne sedmice trebalo da sastane sa Donaldom Trampom kako bi o tome razgovarali, zaključuje Rojters.