SAD smanjuju trupe u Evropi, usred 'prilagođavanja' vojnog rasporeda

Sjedinjene Američke Države značajno smanjuju svoje vojno prisustvo u Rumuniji, u onome što je zvaničnik NATO-a nazvao "prilagođavanjem rasporeda američkih snaga", usred rata Moskve protiv susjedne Ukrajine i pojačane zabrinutosti Evrope zbog ruskih upada u vazdušni prostor NATO-a.

Rumunsko Ministarstvo odbrane objavilo je 29. oktobra ono što je nazvalo "promjenom veličine" američkih snaga, rekavši da je za planove saznalo dva dana ranije. Zvaničnik NATO-a potvrdio je ovaj potez.

Rumunski ministar odbrane Ionut Mosteanu rekao je na konferenciji za novinare u Bukureštu da je 1.000 američkih vojnika napustilo zemlju i da će sličan broj ostati u tri američke baze u Rumuniji.

- Nema katastrofe, to je odluka naših saveznika. Oni ostaju na tri (lokacije)", rekao je, dodajući da su vojnici koji su otišli samo bili na rotaciji u Rumuniji.

Metju Vitaker, američki ambasador pri NATO-u, napisao je na društvenim mrežama da "Sjedinjene Američke Države ostaju posvećene Rumuniji - kao pouzdanom savezniku NATO-a, vitalnom strateškom partneru i pokretačkoj snazi sigurnosti u Evropi".

I dalje ostaje više američkih snaga u Evropi nego prije 2022.

Radio Slobodna Evropa je kontaktirao Ministarstvo odbrane SAD-a za dodatne komentare.

Smanjenje broja američkih trupa u Evropi očekuje se već nekoliko mjeseci, otkako je najavljeno da će Pentagon provesti Globalni pregled rasporeda snaga.

Zvaničnici NATO-a koji su razgovarali za RSE umanjili su sigurnosne efekte ove objave.

- Prilagođavanja rasporeda američkih snaga nisu neuobičajena. Čak i sa ovim prilagođavanjem, raspored američkih snaga u Evropi ostaje veći nego što je bio dugi niz godina, sa mnogo više američkih snaga na kontinentu nego prije 2022. godine. Američke vlasti su unaprijed obavijestile NATO o ovom prilagođavanju. Posvećenost SAD-a NATO-u je jasna. Predsjednik Tramp i njegova administracija su ovo više puta ponovili- rekao je jedan zvaničnik, misleći na godinu kada je Rusija pokrenula svoju potpunu invaziju na Ukrajinu.

Mnogi analitičari su predvidjeli da će pregled Pentagona, koji bi trebao biti objavljen ove jeseni, prikazati pomjeranje vojnih resursa iz Evrope u azijsko-pacifičku regiju.

- Neki NATO zvaničnici vjeruju da bi smanjenje broja američkih trupa do 30 posto bilo moguće- navodi se u izvještaju koji je prošlog mjeseca objavio Međunarodni institut za strateške studije (IISS).

SAD nisu vodeća NATO snaga u Rumuniji

Nije bilo zvanične najave da SAD smanjuju svoje vojno raspoređivanje u drugim dijelovima Evrope, ali potez smanjenja broja trupa u Rumuniji dolazi usred pojačane zabrinutosti oko američke posvećenosti NATO-u.

- Ovo nisu dobre vijesti, posebno u vrijeme visokih tenzija u evropskoj sigurnosnoj situaciji. Bilo bi bolje kada bi Pentagon mogao dati cjelokupni pregled svog budućeg rasporeda snaga u Evropi za cijelu teritoriju NATO-a, a ne davati saopštenja po zemljama jednu po jednu. Saveznici će postavljati pitanja. rekao je za RSE Jamie Shea, bivši visoki NATO zvaničnik koji sada radi u londonskom istraživačkom centru Chatham House.

Ali Shea je takođe podvukao da odluka ne znači da NATO ostavlja sigurnost Rumunije izloženom.

- SAD nisu vodeća nacija NATO-a u Rumuniji jer Francuska predvodi multinacionalni bataljon NATO-a, a odbranu predvode Evropljani, za razliku od Poljske gdje SAD prednjače- kazao je.

Poljski ministar odbrane Vladislav Kosiniak-Kamiš rekao je novinarima 29. oktobra da njegova zemlja "nije dobila nikakve informacije... o smanjenju kontingenta u Poljskoj".

Ministar je 15. oktobra rekao da je njegov američki kolega Pit Hegset potvrdio da će američko vojno prisustvo u Poljskoj ostati stabilno.

Predsjednik SAD-a Donald Tramp oštro je kritikovao evropske zemlje za koje kaže da se oslanjaju na američku borbenu moć, a da ne troše dovoljno na odbranu.

Think-tank Defense Priorities sa sjedištem u Vašingtonu napisao je u julu da je "trenutno vojno prisustvo u Evropi preveliko, što podstiče slobodno korištenje od strane evropskih saveznika i sprečava ih da preuzmu veću odgovornost za vlastitu sigurnost". "Broj američkih trupa treba smanjiti približno na nivo koji je bio prije ruske invazije na Ukrajinu 2014. godine", naveli su.

Od tada, tenzije na istočnom krilu NATO-a su porasle nakon niza ruskih vojnih upada u zračni prostor država članica.

To je uključivalo masovni upad dronova u Poljsku 10. septembra, ulazak ruskih vojnih aviona u estonski vazdušni prostor nekoliko dana kasnije i ruske dronove iznad Rumunije.

Rumunski zvaničnici su opisali incidente s dronovima kao "novi izazov" u regiji Crnog mora.

Kao odgovor na upade, NATO je pokrenuo novu operaciju, Istočna straža, u kojoj je niz zapadnoevropskih zemalja poslao borbene avione kako bi pojačao sigurnost i popunio praznine od Baltičkog do Crnog mora.

Bivši zamjenik generalnog sekretara NATO-a Mircea Geoana, koji je prethodno bio rumunski zakonodavac, napisao je na Facebooku da će "u Evropi američko vojno prisustvo biti smanjeno, ali ne drastično. Ovaj novi aranžman dolazi nakon uspješnog samita NATO-a održanog u Hagu i neće ugroziti izvršenje planova odbrane i odvraćanja NATO-a."