Zajednica opština Crne Gore izražava duboku zabrinutost zbog požara koji su prethodnih dana pogodili veliki broj naših članica. Šteta nanesena ljudima, imovini i prirodi ostavila je teške posljedice, ali je u isto vrijeme pokazala snagu solidarnosti i zajedništva, ocijenili su u saopštenju.
- Opštine koje nijesu direktno pogođene ovim nesrećama pokazale su izuzetno jedinstvo i spremnost da pomognu - slanjem ljudstva, mehanizacije, opreme i druge neophodne podrške. Posebnu zahvalnost upućujemo građanima koji su, nesebičnim angažovanjem, dali primjer hrabrosti i humanosti - ističu iz Zajednice opština Crne Gore.
Zahvaljuju i susjednim državama, njihovim institucijama i građanima na brzoj reakciji i pruženoj pomoći u gašenju požara i saniranju posljedica.&nbsp;
- Ova tragedija nas je još jednom podsjetila da granice ne postoje kada je u pitanju solidarnost i zaštita ljudskih života. Nakon što požari budu u potpunosti ugašeni, zajedno ćemo definisati sve neophodne mjere za oporavak pogođenih opština, kao i dodatne preventivne aktivnosti, kako bismo ubuduće bili još spremniji da reagujemo u sličnim situacijama - poručili su iz Zajednice opština Crne Gore.

Portal ETV

original

viewImage

baseImage

610x380

500x500

400x240

400x203

1084x550

thumbnail

Zajednica opština Crne Gore: Zajedno protiv požara, zajedno za obnovu

Ministar javne uprave, Maraš Dukaj, obratio se danas na svečanoj ceremoniji povodom obilježavanja 53. godišnjice postojanja i rada Zajednice opština Crne Gore, ističući značaj ovog jubileja za razvoj lokalne samouprave i unapređenje javne uprave u cjelini. Dukaj je, kako je navedeno u saopštenju MJU, poručio da je ovo prilika da se osvrnemo na zajednička postignuća iz prethodnih decenija, ali i da konkretizujemo ambiciozne ciljeve za budućnost. - Današnji jubilej je podsjetnik na kontinuitet, stabilnost i posvećenost lokalnih samouprava u službi građana. Uvjeren sam da ćemo, kao i do sada, zajedničkim radom nastaviti da unapređujemo javne usluge, jačamo lokalne kapacitete i gradimo transparentnu i efikasnu upravu. Ministarstvo javne uprave računa na punu podršku Zajednice opština i svih lokalnih lidera na ovom putu - poručio je ministar. U okviru ceremonije, dodijeljene su nagrade za najbolje prakse u lokalnoj samoupravi za 2025. godinu, čime je još jednom istaknuta važnost inovativnosti, odgovornosti i posvećenosti u radu lokalnih organa vlasti. Ministar je čestitao dobitnicima priznanja i pozvao sve opštine da razmjenjuju dobre prakse i znanja u cilju ujedinjavanja potencijala na putu dostizanja naprednih standarda. - Snažno smo pokrenuli točak unapređenja lokalnih zajednica u svim oblastima od značaja za dostizanje savremenih standarda. Nastavljamo sistematično i odgovorno - poručio je Dukaj.  <figure><img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/2025071715070_6ecf1f3c69692542a627daab097262c9e4792d94a872a89fd74a2f8d5ad84dbb.jpg" data-media-id="editor_0" data-image-id="2025071715070_6ecf1f3c69692542a627daab097262c9e4792d94a872a89fd74a2f8d5ad84dbb" data-rendition-name="original" width="6720" height="4480" loading="lazy" alt="Dukaj, Raičević, Jovanović"></figure>

1250x600

Dukaj: Partnerski kreiramo napredne politike za sistem lokalne samouprave

Zajednica opština (ZOCG) pozvala je sve relevantne institucije da na vrijeme preduzmu korake iz svoje nadležnosti u vezi sa utvrđivanjem cijene vode, kako bi se izbjegle dalje komplikacije u oblasti vodosnabdijevanja i podigao kvalitet te usluge.
Iz ZOCG su saopštili da je model utvrđivanja cijene vode za predstojeću godinu, u kojem se polazi od troškova poslovanja u protekle dvije godine, neutemeljen, nerealan i štetan po vodovodna preduzeća.
Na to su, kako su dodali, više puta upozoravali.
Iz ZOCG su rekli da postojeća metodologija utvrđivanja cijena ne uzima u obzir brojne faktore koji igraju važnu ulogu u vodosnabdijevanju, a samim tim i u poslovanju crnogorskih vodovoda.
- Među najvećim problemima je i to što se u definisanju cijene polazi od pretpostavke o naplati potraživanja u iznosu od 100 odsto, koje usljed okolnosti na koje preduzeća ne mogu da utiču nikada nije u tom procentu - kaže se u saopštenju.
Navodi se da, osim toga, troškovi za proširenje materijalne osnove rada i troškovi za rezervni fond za smanjenje rizika u poslovanju u slučaju makroekonomskih poremećaja nijesu uključeni u elemente za formiranje cijene usluge.
Kako su kazali iz ZOCG, takav način formiranja cijena, po principu „proste reprodukcije”, onemogućava bilo kakav razvoj komunalne usluge.
- Dodatno, u troškove poslovanja uračunava se zvanična stopa inflacije, koja ne odražava realno stanje, jer prosječna stopa inflacije u proteklim godinama je bila višestruko niža od rasta cijena građevinskog materijala, vodovodnog i kanalizacionog materijala, kao i hlora - navodi se u saopštenju.
Iz ZOCG su rekli da je jedan od najbitnijih nedostataka tarifne metodologije to što onemogućava adekvatno reagovanje na dinamično poslovno okruženje u slučaju promijenjenih okolnosti, a kada je to potrebno i promptno – u toku trajanja regulatorne godine.
Oni su kazali da je sve te nedostatke metodologije konstatovala još prošle godine njihova ekspertska radna grupa.
Iz ZOCG su rekli da je ta radna grupa, u okviru dokumenta pod nazivom Analiza uticaja Metodologije za utvrđivanje cijena za obavljanje regulisanih komunalnih djelatnosti na poslovanje vršilaca regulisanih komunalnih djelatnosti, dala i predloge za njihovo korigovanje.
- Činjenica je da je, ukoliko želimo da imamo sigurno i kvalitetno vodosnabdijevanje, rast cijena vode neminovan, uz adekvatnu intervenciju koja bi omogućila subvencije u cilju sprečavanja negativnih efekati na socijalno ranjive kategorije stanovništva - navodi se u saopštenju.

ZOCG: Izbjeći dalje komplikacije u oblasti vodosnabdijevanja

Zajednica opština Crne Gore (ZOCG) aktivno će učestvovati u stvaranju uslova za deinstitucionalizaciju i tranziciju ka samostalnosti djece i mladih bez roditeljskog staranja, dajući podršku lokalnim samoupravama, poručeno je iz organizacije. 
 
Iz ZOCG su rekli da se uloga lokalnih samouprava u unapređenju društvene briga o toj socijalno ranjivoj kategoriji mora značajno osnažiti. 
 
Oni su kazali da deinstitucionalizacija sistema brige o djeci predstavlja prelazak sa zastarjelog modela dugotrajnog zbrinjavanja djece u velikim ustanovama ka savremenom modelu koji naglasak stavlja na porodičnu i u zajednici zasnovanu brigu. 
 
- Strategija deinstitucionalizacije za period od ove do 2028. godine, kao sveobuhvatni nacionalni strateški dokument, predviđa da lokalne samouprave povećaju izdvajanja za usluge koje podržavaju život u zajednici za 50 odsto, kao i da sve opštine imaju najmanje po tri takve usluge- navodi se u saopštenju. 
 
Generalna sekretarka ZOCG Mišela Manojlović istakla je da je posebno važno razvijati uslugu stanovanja uz podršku, kao ključne komponente osamostaljivanja mladih bez roditeljskog staranja.
 
- Ta usluga je još u fazi razvoja i pilotiranja u svega nekoliko opština i predstoje nam značajni napori kako bi ona zaživjela u praksi- navela je Manojlović. 
 
Ona je ukazala da je drugi segment na kojem se mora ozbiljno raditi popularizacija hraniteljstva u cilju povećanja broja nesrodničkih hraniteljskih porodica. 
 
Neophodno je, kako je poručila Manojlović, i uvođenje specijalizovanih obuka i podrške za hranitelje koji brinu o djeci sa smetnjama u razvoju. 
 
- Država planira i osnivanje regionalnih centara za porodični smještaj – hraniteljstvo, koji bi preuzeli poslove procjene, kontrole i podrške hraniteljskim porodicama. Svako dijete u porodici je jedno dijete manje u ustanovi- naglasila je Manojlović. 
 
Iz ZOCG su rekli da, u skladu sa preporukama dobijenim na osnovu ekspertskih pravnih i psihosocijalnih analiza, pripremaju izradu smjernica opštinama, zajedničkih indikatora uspješnosti i preporuka za implementaciju mjera deinstitucionalizacije, stanovanja uz podršku i tranzicije ka samostalnosti. 
 
- ZOCG trenutno realizuje projekat kojim se obezbjeđuje psihološka i mentorska podrška za šest mladih ljudi koji ove godine napuštaju Dom, a u jednom slučaju i rješavanje stambenog pitanja putem zakupa smještaja- navodi se u saopštenju. 
 
Žiro račun ZOCG za uplate donacija za podršku mladima bez roditeljskog staranja: 530-533471-03, Zajednica opština Crne Gore, Avda Međedovića 138. 
 
Za uplate iz inostranstva: Swift code MNBAMEPG, IBAN CODE: ME25530005130005002095, NAME: Zajednica opština Crne Gore

ZOCG: Aktivno ćemo učestvovati u deinstitucionalizaciji brige o djeci bez roditeljskog staranja

U okviru projekta „Promocija deliberativne demokratije i inovativnih pristupa učešću građana u Jugoistočnoj Evropi“ koji koordinira NALAS, uz podršku Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope, u Skoplju je održan otreći sastanak Zajednice praksi za deliberativnu demokratiju (ključna ideja ovog oblika demokratije je da u politici nije važna samo moć, već i dobra rasprava i argumenti) u Jugoistočnoj Evropi, navedeno je u saopštenju Zajednice opština Crne Gore (ZOCG).&nbsp;
Sastanak je, kako navode, okupio predstavnike 18 opština i sedam nacionalnih udruženja lokalnih vlasti iz Albanije, Bosne i Hercegovine, Kosova, Sjeverne Makedonije, Crne Gore i Srbije.&nbsp;
Cilj sastanka je bila razmjena ideja o uključivanju građana u donošenje odluka i načinima za širenje modela građanskih skupština širom regiona.
U uvodnom obraćanju gradonačelnica Skoplja i članica Kongresa Danela Arsovska podsjetila je da je njihova građanska skupština o klimatskim promjenama iz 2023. otvorila vrata većoj transparentnosti gradske uprave.&nbsp;
Iskustvo Irske prenio je Džimi Molonej, šef irske delegacije pri Kongresu, koji je objasnio kako je tamošnje iskustvo pokazalo da „kada ih lokalna vlast sluša, građani uzvraćaju povjerenjem“.&nbsp;
Molonej je naglasio da će rad Zajednice praksi pomoći u izgradnji „Novog demokratskog pakta za Evropu“ i dodao da je dijeljenje iskustava jedno od oruđa u borbi protiv nazadovanja demokratije.
Na sastanku je, kao učesnik projekta, prisustvovala i delegacija iz Crne Gore, koju su činili predstavnici opština Bar, Tivat i Šavnik, članica Zajednice praksi, zajedno s Milicom Radojičić, pomoćnicom sekretara ZOCG za međunarodnu saradnju i evropske integracije, i Simonom Bošković, asistentkinjom za mobilizaciju i komunikaciju u projektu.&nbsp;
Na Panelu je, kako je navedeno iz ZOCG, izlaganje imala i Milijana Ašanin, potpredsjednica Opštine Šavnik, koja je predstavila primjer dobre prakse uključivanja građana u donošenje odluka i kako mala opština može biti velika kada je participacija u pitanju, a svi u česnici su se saglasili da je izvjesno da građanske skupštine mogu postati redovni alat lokalnih vlasti u regionu.
- Skup je održan u okviru projekta „Promocija deliberativne demokratije i inovativnih pristupa učešću građana u Jugoistočnoj Evropi“, koji sprovodi Centar ekspertize za multilevel upravljanje Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope uz finansijsku podršku Njemačke - zaključeno je u saopštenju.&nbsp;

Kada ih lokalna vlast sluša, građani uzvraćaju povjerenjem

Jedan od ključnih ciljeva Zakona o lokalnoj samoupravi jeste pažljivo i postepeno unapređenje decentralizacije sistema lokalne samouprave, kazao je ministar javne uprave Marash Dukaj na sjednici UO Zajednice opštine Crne Gore.
- Vrlo pažljivo, sistematično i odgovorno prišli smo izradi Zakona o lokalnoj samoupravi. Prije svega, urađena je Analiza funkcionisanja sistema lokalne samouprave u Crnoj Gori, koja je pokazala &nbsp;ključne izazove postojećeg sistema lokalne samouprave i pružila konkretne preporuke za unapređenje, a ključna je - uvođenje &nbsp;politipskog sistema lokalne samouprave - kazao je Dukaj u uvodnom dijelu.
On je istakao da je pored analitičkih dokumenata Vlade Crne Gore, u Izvještaju Evropske komisije za 2024. konstatovano da je decentralizacija u Crnoj Gori ograničena, odnosno da je na najnižem nivou od svih zemalja ne samo EU, nego i u okruženju.&nbsp;
- Jedan od ključnih ciljeva jeste pažljivo i postepeno unapređenje decentralizacije sistema lokalne samouprave. To podrazumijeva uvođenje nove jedinice lokalne samouprave – grada, koji sa aspekta broja stanovnika i finansijskog kapaciteta može da pruža usluge i vrši nadležnosti u oblasti predškolskog obrazovanja, primarne zdravstvene zaštite, kao i socijalne i dječije zaštite - napomenuo je Dukaj.
Dukaj je kazao da je današnja rasprava u cilju zajedničkog dijaloga i učešća u pripremi Zakona koji će odgovarati potrebama opština, i sistem lokalne samouprave učiniti efikasnijim i boljim.

Dukaj: Pažljivo i postepeno unapređenje decentralizacije sistema lokalne samouprave

Analiza postojećeg stanja za uspostavljanje integrisanog okvira za planiranje održive urbane mobilnosti na Zapadnom Balkanu, sa posebnim osvrtom na nacionalnu podršku za planiranje održive urbane mobilnosti u Crnoj Gori, bila je tema radionice „Integrisani okvir za planiranje održive urbane mobilnosti na Zapadnom Balkanu - Nacionalna podrška za planiranje održive urbane mobilnosti u Crnoj Gori“ koju je organizovala Zajednica opština Crne Gore u saradnji sa Otvorenim regionalnim fondom za jugoistočnu Evropu – Energija, transport i zaštita klime (ORF ETC), podprojekat ProSUMP. Projekat implementira GIZ-a, u ime njemačke Vlade.
Kako su iz Zajednice opština pojasnili, projekat ima za cilj podršku gradovima Jugoistočne Evrope u jačanju kapaciteta lokalnih samouprava za sprovođenje mjera održive urbane mobilnosti.
Analizu je predstavio ekspert angažovan od strane ProSUMP projekta Aljaž Plevnik iz Urbanističkog instituta Republike Slovenije predstavnicima resornih ministarstava, predstavnicima opština i gradova zaduženih za održivu urbanu mobilnost, akademskoj zajednici, NVO-ima, ekspertima i zainteresovanim pojedincima.
Marija Kljajić, sekretarka Odbora za prostorno planiranje Zajednice opština Crne Gore, je istakla saradnju sa Njemačkom razvojnom agencijom GIZ u ovoj oblasrti.
- Zajednica opština ima višegodišnju uspješnu saradnju sa GIZOM, a neki od rezultata te saradnje jesu i prvi lokalni planovi za održivu urbanu mobilnost u Crnoj Gori i to za opštine Rozaje, Kolašin i Glavni Grad Podgoricu. Takođe, prethodnih godina sproveli smo niz pilot projekata u odabranim opštinama u oblasti urbane mobilnosti, kao što je izgradnja pješačko biciklističkog mosta na rijeci Crnja u opštini Rožaje, zatim ispostavljanje i instalacija prvog dječjeg javnog igrališta u opštini Rožaje, postavljanje pristupnih rampi za lica sa slabom pokretljivošću, na javnim objektima gdje smo odabir objekata vršili u skladu sa konsultacijama sa licima slabe pokretljivosti i njihovim udruženjima i NVO organizacijama, instalacija parkinga za bicikle, radionice za djecu i mlade, obilježavanje Evropske nedelje mobilnosti u više opština, mapiranje pješačko biciklističkih staza, donacija od 10 bicikala TO Kolašin- navela je Kljaljić.
Promovisanje regionalne razmjene o sprovođenju planova održive urbane mobilnosti u zemljama Zapadnog Balkana - ProSUMP’ je projekat u okviru Otvorenog regionalnog fonda za Jugoistočnu Evropu – Energija, transport i zaštita klime (ORF-ETC) i ima za cilj da podrži lokalne samouprave u Jugoistočnoj Evropi u jačanju kapaciteta za sprovođenje mera održive mobilnosti. ORF ETC zajednički finansiraju Nemačko savezno ministarstvo za ekonomsku saradnju i razvoj i Evropska unija, navodi se u saopštenju Zajednice opština Crne Gore.

Zajednica opština Crne Gore: Jačamo kapacitete opština za sprovođenje mjera održive urbane mobilnosti

Zajednica opština Crne Gore (ZOVG) će i u ovoj godini nastaviti da finansira projektnu dokumentaciju opština iz sopstvenih sredstava sa cca 700.000 eura, sapšteno je iz ZOCG.
Oni podsjećaju da je za finansiranje izrade ili revizije tehničke dokumentacije za izgradnju, odnosno rekonstrukciju lokalne infrastrukture, i to studija izvodljivosti, idejnih rješenja, idejnih projekata, glavnih projekata, revidovanih glavnih projekata, projekata izvedenih objekata, elaborata uticaja na životnu sredinu i druge tehničke dokumentacije Zajednica opština Crne Gore u prethodnoj godini opredijelila 475,418.38 eura.&nbsp;
Pravo učešća, kako su saopštili, u postupku raspodjele po javnom pozivu imaju jedinice lokalne samouprave koje su korisnice Egalizacionog fonda.
- Izrada tehničke i projektne dokumentacije za kapitalne projekte je veoma zahtjevna i skupa, pa je jedan dio opština teško može obezbijediti iz sopstvenih sredstava, čime se smanjuju šanse za realizaciju njihovih razvojnih projekata. Zajednica opština je prepoznala ovu aktivnost kao posebno značajnu za opštine i u tom cilju opredijelila navedena sredstva - kazali su u saopštenju.&nbsp;
Dodaju da spremljena tehnička, odnosno projektna dokumentacija je veoma značajan uslov za pripremu opštinskih projekata bilo onih koji se finansiraju iz lokalnih budžeta, iz državnog budžeta ili iz donatorskih sredstava.&nbsp;
- Ovo je prepoznato i u Predlogu zakona o budžetu CG za 2025. godinu u kojem je za izradu projektne dokumentacije za kapitalne investicije opredjeljeno 1.000.000€, a sa ciljem pružanja finansijske podrške lokalnim samoupravama i nadležnim ministarstvima u pripremi projektne dokumentacije za kapitalne projekte - ističu u saopštenju.&nbsp;
Predlogom zakona o budžetu Crne Gore za 2025. godinu takođe je nastavljena dobra praksa koja se, kako su kazali, &nbsp;primjenjuje još od 2019. godine prilikom donošenja godišnjeg Zakona o budžetu, kroz Fond za podršku opštinama za predfinansiranje donatorskih projekata.
- Opštine su do sad iz ovog fonda povukle oko 3,7 mil.€, a Predlogom zakona o budžetu za ovu godinu na ovoj poziciji je planirano 1,5 mil.€, što je značajna podrška opštinama za realizaciju kapitalnih projekata. Na ovaj način uspostavljen je dodatni važan mehanizam podrške posebno za opštine sa slabim finansijskim kapacitetom, a u cilju što boljeg korišćenja dostupnih donatorskih sredstava za realizaciju važnih projekata od interesa za građane - zaključuju u saopštenju.&nbsp;

ZOCG finansira projektnu dokumentaciju opština sa oko 700.000 eura

Zajednica opština Crne Gore je inicirala realizaciju zaključka Skupštine Crne Gore koji se odnosi na saradnju nadležnih ministarstava i lokalnih samouprava u definisanju održivog modela finansiranja dnevnih centara.
- Već tokom naredne sedmice Zajednica opština će održati sastanak sa predstavnicima Ministarstva zdravlja i Fonda za zdravstveno osiguranje kako bi razmotrili mogućnost da ovaj resor pokriva troškove zdravstvenih usluga koje se pružaju u dnevnim centrima i u nekoj neformalnoj komunikaciji dobili smo pozitivne signale u smislu postizanja dogovora - istakla je Ivana Nedović, sekretarka Odbora za društvene djelatnosti Zajednice opština Crne Gore na 17. sjednici Odbora za ljudska prava i slobode u Skupštini Crne Gore.&nbsp;
Nedović je dodala da uporedo sa tim, Zajednica opština je inicirala sastanak sa Ministarstvom prosvjete kako bi pokrili troškove zarada logopeda, defektologa i psihologa koji rade u dnevnim centrima.&nbsp;
- Na taj način bi prvo realizovali ovaj zaključak Skupštine Crne Gore ali prije svega došli do onoga cilja o kojem na ovom Odboru pričamo godinama uz podršku Odbora i institucije Ombudsmana - naglasila je Nedović.&nbsp;
Podsjećaju da je Zajednica opština inicirala da se finansiranje dnevnih centara riješi sistemski, na način što bi iznos participacije opštine bio 30 odsto ukupnih troškova dnevnih centara, dok bi se ostali troškovi preraspodjelili među resornim ministarstvima, odnosno Ministarstvu zdravlja, Ministarstvu rada i socijalnog staranja i Ministarstvu prosvjete.
Osim toga, najavljeno je da će Zajednica opština imati sastanke i sa Ministarstvom socijalnog staranja i direktorima svih dnevnih centara u Crnoj Gori iz razloga što su se u međuvremenu pojavile određene nedoumice kod direktora dnevnih centara u pogledu implementacije rješenja koje je Ministarstvo donijelo 01. oktobra ove godine, u smislu načina utvrđivanja broja sati koje djeca provode u dnevnim centrima odnosno koliko koriste usluge dnevnog boravka.&nbsp;
- Nadam se da ću uskoro moći da informišem ovaj Odbor da smo postigli dogovor sa svim resornim ministarstvima da aktivno preuzmu troškove iz svojih resora i da,naravno, opštine preuzmu onaj dio koje u skladu sa nadležnostima mogu da pokrivaju - navela je Nedović.&nbsp;

Zajednica opština za definisanje održivog modela finansiranja dnevnih centara

Na sjeveru Crne Gore su najveći resursi, šume, rude, prostor za razvoj poljoprivrede i stočarstva. Postoji sve samo treba pravilno usmjeriti razvoj, kazala je u centralnoj informativnoj emisiji 24 Sata, na Televiziji E, generalna sekretarka Zajednice opština Crne Gore Mišela Manojlović.
&nbsp;- Počev od putne infrastrukture, kao osnovne, da bi se povezivali, i ljudi i robe, i kapitali i tako dalje. Mislim da je politika razvoja u tom pravcu, zapravo, prava politika, ciljana politika, koja može da dovede do onoga što predstavlja osnovni generator razvoja. Stranci sve manje traže hotele s pet zvjezdica, oni traže ono što je izvorna prirodna ljepota, traže šume, traže ono što je &nbsp;autentičnost Crne Gore, mislim da možemo to da im damo, uz neke ciljane investicije - kazala je Manojlović.
Razvojne politike, dodaje ona, treba usmjeriti u pravcu oporavka opština, a to bi trebalo da budu politike koje ciljaju na iskorištavanju resursa koji postoje na teritorijama tih opština.
&nbsp;Demografski podaci popisa stanovništva su, kaže, zabrinjavajući, a u Zajednici opština su znali kakvo je stvarno stanje u opštinama na sjeveru Crne Gore.
&nbsp;- Smatram da su to podaci od suštinskog značaja za Crnu Goru. Već jedno vrijeme mi radimo na tome, sad privodimo kraju izradu jednog projektnog zadatka, izradu studije izvodljivosti povezivanja onoga u čemu Crna Gora zaista obiluje, a to je ono što su prednosti prirodnih ljepota, i tu spadaju svi oblici turizma, u zaleđu crnogorskih opština, koji su predvođeni zdravstvenim turizmom, jer smatramo da je u tome razvojna šansa, naročito sjevernih opština - rekla je Manojlović.
&nbsp;Namjera Zajednice opština je, kako kaže, da poveže sve oblike turizma sa organskom poljoprivrednom proizvodnjom, zaštitom životne sredine i zdravim stilovima života i da se brendiraju sve crnogorske opštine kao jedna bio-eko destinacija.
- Veoma je važno da se vrati nadležnost za planiranje crnogorskim opštinama, jer, bez planske dokumentacije nema ni investicija, bez investicija nema razvoja, a bez razvoja mladi će odlaziti i dalje. Smatramo da to treba spriječiti urgentno - poručila je Manojlović.
Da bi neko izabrao neko mjesto za dom za sebe i svoju porodicu mora da ima radno mjesto, vrtiće, osnovne i srednje škole objašnjava Manojlović. To su, prema njenim riječima, minimalni uslovi, a potrebno je unaprijediti i socijalno društveni život.
&nbsp;- Govorimo o elementarnim stvarima, infrastrukturnim, o putevima, vodovodu, o internetu. U ovim zemljama, koje su već članice Evropske unije, ti zahtjevi su na mnogo većem nivou, ali to je prosto neki podrazumijevajući minimalni standard života, koji svi očekujemo, s pravom, zato plaćamo porez, prosto da bismo ostali negdje u nekoj sredini, a znamo.da su ljudi, po pravilu, nekako korijenima vezani za mjesto rođenja i da ga teško napuštaju, samo kad su na to prinuđeni. Svi traže bolje uslove za sebe, da bi život organizovali na najbolji mogući način - istakla je ona.
&nbsp;Kadrovi i ljudi su potreba svake opštine, podsjeća Manojlović, i mora se naći adekvatan način da se mladi ljudi zadrže, da svoje znanje upotrijebe za dobrobit svoje zajednice, i da se, kako kaže, podmlađuje stanovništvo i natalitet povećava, jer je to jedini izlaz, naročito za sjever Crne Gore.
<div class="embed-block"><div><div style="left: 0; width: 100%; height: 0; position: relative; padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="//cdn.iframe.ly/api/iframe?url=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DPfQSYgz1oqY&key=87ca3314a9fa775b5c3a7726100694b0" style="top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; position: absolute; border: 0;" allowfullscreen scrolling="no" allow="accelerometer *; clipboard-write *; encrypted-media *; gyroscope *; picture-in-picture *; web-share *;"></iframe></div></div></div>
&nbsp;

Manojlović: Sjever Crne Gore ima sve samo resurse treba pravilno usmjeriti

Trenutna situacija sa požarima na teritoriji Podgorice je ozbiljna, ali za sada pod kontrolom, izjavio je za portal ETV vršilac dužnosti komandira Službe zaštite i spasavanja Glavnog grada Nikola Bojanović.
- Trenutno se nalazim u dijelu prema Kučima, kod Centra za narkomaniju. Iako je aktivno nekoliko požara, možemo reći da je situacija pod kontrolom. Odbranjeni su svi stambeni objekti i nema štete na kućama. Na lokaciji Piperi danas smo više puta intervenisali i odbranili veliki broj kuća, tako da je i tamo stanje stabilno - naveo je Bojanović.
On je dodao da na svim pozicijama i dalje postoje aktivni požari, ali da ih vatrogasci, za sada,drže pod kontrolom.&nbsp;
- Sinoć smo imali zahtjevnu noć na Kakarickoj gori, gdje smo izveli i evakuaciju. Požar je izbio oko ponoći, gasili smo do šest ujutru, ali smo uspjeli da sačuvamo kuće i, što je najvažnije, ljudske živote na području Doljana i Kakaricke gore. Možemo biti zadovoljni postignutim - rekao je Bojanović.
Iako se očekuje nešto mirnija noć, on je upozorio da će vatrogasci i dalje biti aktivni tokom cijele noći, jer je požarni front širok i opasan.&nbsp;
- Momci su na izmaku snaga – već 36 sati neprekidno gase požare. Prema operativnim podacima, do sada je zabilježeno preko 800 požara na otvorenom, što je za 40 odsto više u odnosu na prethodnu godinu, koja je smatrana rekordnom - &nbsp;istakao je.
Bojanović je takođe najavio mogućnost angažovanja pomoći iz Austrije, u vidu 50 do 100 vatrogasaca. Međutim, njihov dolazak još nije zvanično potvrđen zbog neizvjesne situacije u regionu, koja se mijenja iz časa u čas.

Bojanović: Situacija pod kontrolom, ali i dalje je alarmantno - širok front požara drži vatrogasce u neprekidnoj borbi

Južnokorejski preduzetnik u oblasti kriptovaluta, Do Kvon, koji stoji iza dvije digitalne valute koje su izgubile oko 40 milijardi dolara u 2022. godini, izjasnio se krivim u utorak po dvije američke optužbe za zavjeru radi prevare i elektronsku prevaru.
Kvon (33), koji je suosnivač kompanije Terraform Labs sa sjedištem u Singapuru i razvio valute TerraUSD i Luna, izjasnio se krivim na ročištu u Njujorku pred američkim okružnim sudijom Polom Engelmajerom, piše Reuters.&nbsp;
On se u januaru izjasnio da nije kriv po devet tačaka optužnice po kojima ga terete za prevaru sa hartijama od vrijednosti, prevaru sa elektronskim transakcijama, prevaru sa robom i zavjeru za pranje novca.
Optužen da je 2021. godine obmanuo investitore u vezi sa TerraUSD – takozvanim stabilkoinom osmišljenim da održava vrijednost od jednog dolara – Kvon je priznao krivicu po dvije tačke optužnice na osnovu sporazuma sa Kancelarijom američkog tužioca na Menhetnu, koja je podigla optužnicu
Prijeti mu kazna do 25 godina zatvora kada Engelmajer bude izrekao presudu 11. decembra, iako je tužiteljka Kimberli Rejvener navela da se vlada saglasila da predloži kaznu zatvora od najviše 12 godina, pod uslovom da on prihvati odgovornost za svoja djela.
On je uhapšen u Podogrici, u martu 2023. godine, a Crna Gora ga je krajem prošle godine izručila američkim vlastima.

Do Kvon priznao krivicu po dvije američke optužnice

Darko Drljević je svojim radom uspio da ucrta Crnu Goru na svjetsku mapu umjetnosti – i to pomoću karikature. Iza njega je preko 280 nagrada, a za Ljetnji program Televizije E podijelio je priču o svom radu, počecima i značaju karikature.
- Svaki početak je težak i neizvjestan, ali je bio pun entuzijazma i vjere u sebe - prisjeća se Drljević, iako su ga, kako kaže, mnogi osporavali.
- Mnogi su mi govorili šta će ti to, danas se od umjetnosti ne živi, bolje neki drugi posao, ali ja sam bio siguran, i eto, svojim radom i talentom sam dostigao to da sam jedan od najnagrađivanijih karikaturista u svijetu - rekao je Drljević.
Kaže da su njegovi počeci bili mnogo drugačiji nego što je to danas za ljude koji se bave istim poslom – učestvovali su na festivalima, a radove slali, kako ističe, uživo – preko pošte, a ne mejlom kao danas.
- To je bilo mnogo teže, zahtijevalo je dosta troška, jer sam morao svaki put da plaćam poštarinu za moje pošiljke koje su bile dosta teške – desetak radova šaljete na neku destinaciju, često i udaljenu. Uvijek sam se snalazio, pa kad su počele da stižu nagrade, došlo je do neke satisfakcije. Radio sam za puno novina, puno portala, i svjetskih i naših - &nbsp;istakao je Drljević.
Karikatura je širok pojam – može biti običan humor, ali može biti i politička, dnevnopolitička, može biti na zadatu festivalsku temu, salonska karikatura, portret karikatura... Puno je, kako kaže, oblika karikature.
- Kako će publika prihvatiti, zavisi od mentaliteta ljudi, pa i kulture ljudi. Onaj ko nije od malih nogu pratio karikaturu i strip, ne može to da shvati baš dobro, zato je kao pomagalo i tekst koji ide uz karikaturu, međutim ja to ne volim i ne praktikujem. Volim karikaturu bez riječi koja se čita između redova, - zaključio je Drljević.

Drljević: Volim karikaturu bez riječi koja se čita između redova

Ministarka evropskih poslova Maida Gorčević izrazila je saučešće porodici vojnika Dejana Božovića koji je tragično stradao pokušavajući da pomogne sugrađanima u borbi protiv strahovitih požara.
- Naša vojska, vatrogasci i sugrađani i dalje istrajavaju boreći se protiv vatrene stihije. A zahvaljujući rescEU mehanizmu i direktnoj bilateralnoj saradnji, Hrvatske, Italije, Austrije, Češke i Mađarske šalju nam ljudstvo i letjelice za gašenje požara - poručila je Gorčević.&nbsp;
EU je, poručuje, sloga i solidarnost u teškim trenucima.

Gorčević: EU je sloga i solidarnost u teškim trenucima

Otkrivanju spomenika ozloglašenom četničkom komandantu Pavlu Đurišiću prekjuče je prisustvovao i Vladimir Janković iz Beograda, član Zemunskog klana, saradnik Vojnobezbjednosne agencije Srbije i Bezbjednosno-informativne agencije, pišu Vijesti pozivajući se na izvore iz bezbjednosnog sektora.
Da je Janković prisustvovao događaju, vidi se i na fotografijama fotoreportera tog lista Borisa Pejovića, koji je u subotu u popodnevnim satima, nakon uklanjanja spomenika, maltretiran, dok je njegov kolega Stevo Vasiljević iz Pobjede fizički napadnut.
Janković je, kako pišu Vijesti pozivajući se na izvore iz bezbjednosnog sektora, porijeklom iz beranskog sela Dapsiće.
Ranjavan je u Budvi 2007. godine, u bašti restorana „Jadranska straža“. Tada su ubijeni ukrajinski državljanin Adalbert Šut i Vladimir Rakočević.
Navodno je Vladimir Janković bio i vođa (Team Leader) za obuku ozloglašene ruske plaćeničke grupe Vagner u Angoli.
Na svojoj Fejsbuk stranici objavio je veliki broj fotografija pravoslavnih crkava i manastira koje je obilazio po svijetu i Crnoj Gori, među kojima su i fotografije s pokojnim mitropolitom Amfilohijem, kao i njegovim nasljednikom Joanikijem, zatim sa tivatskim parohom Mijajlom Backovićem, sveštenikom Jovanom Plamencem kod crkve na Rumiji...
Jankovića, koji se prethodno prezivao Ćorac, je u objavi na Fejsbuku pomenuo i Slavko Perošević, jedan od vođa blokada puta koje je u Šavniku organizovala lokalna opozicija. Perošević se juče pohvalio da je poslije 84 godine postao „prvi četnički vojvoda koji je položio zakletvu“ u Crnoj Gori.
- Zakletvu sam položio pred mitropolitom Metodijem i sveštenstvom, kao i pred četničkim vojvodama Miletom Pavićevićem Čičom, Stankom Magudom, Gigom Božovićem, Slavkom Labovićem i Ćorcem... - napisao je Perošević koji je bio jedan od učesnika prosrpskog protesta u Nikšiću 13. jula 2022. godine, na kojem je došlo do nasilnih incidenata.

Saradnik BIA prisustvovao otkrivanju spomenika Đurišiću

Povampirene velikosrpske i četničke falange nemaju problem sa razumom i logikom. Razuma kod njih manjka od samog starta, jer da se javlja makar u česticama, ne bi danas novočetnici jednako voleli saradnike nacista (četnike, JVuO) i potomke dela onih koji su nacizmu stali nogom za vrat (Ruse, odnosno Putina).&nbsp;
Na logici tek padaju. Tvrde da su poštovaoci "prvog gerilskog antifašističkog pokreta u Evropi", misleći na formacije Draže Mihailovića. I dok su Mihailovićeve četničke formacije imale bar neke dve istorijski potvrđene bitke protiv nacista, pre nego što su postale njihova verna pomoćna vojska i koljači civila, današnji simpatizeri pokreta DM ne vide contradictio in adjecto čak ni u činjenici da sebe nazivaju antifašističkim pokretom, a podižu spomenik fašisti koga je odlikovao Adolf Hitler.
Ta bi zbrka u glavama pojedinaca bila lako rešiva na nivou Toponica ili Kovin u Srbiji, odnosno Dobrota u Crnoj Gori, da nosioci političke vlasti u ove dve države ne igraju "stiskavac" upravo s baštinicima tih retrogradnih ideja. Trljkajući se znojavim telima s dlakavim četništvom u ritmu "drma mi se na šubari cveće", političari u stvari plešu s najprimitivnijim i najzaostalijim, shodno tome i najkrvoločnijim, delom biračkog tela.&nbsp;
Tim trulim kompromisom trenutno obezbeđuju sebi glasove, ali istovremeno guraju obe države u živi pesak velikosrpskog šovinizma, iz koga se u ranijim, ne tako davnim prilikama, izlazilo teškom mukom i uz velike žrtve. I kako sada vidimo - samo privremeno.
No, pisali smo već o minornom intelektualnom i moralnom kapacitetu ljudi koji su se, u tranzicionom periodu i usled prirodnog nezadovoljstva nedovoljnim napretkom dvaju država pod demokratskim vlastima, dočepali političke vlasti. Njihov je učinak - u Srbiji od 2012, a u Crnoj Gori od 2020. - merljiv vekovima: države su civilizacijski i ekonomski vratili u XVIII, a građane mentalno i logički u XIII vek.
Danas ćemo se pozabaviti njihovim drugim trulim kompromisom, erotski vrućim plesom s organizacijom koja je poslednjih godina pedantno očistila svoje redove od svih progresivnih, slobodnomislećih i zdravorazumskih ljudi. Onom koja upravo ovih dana u Beogradu završava javni inkvizitorski obračun s poslednjom dvojicom teologa koji su se usudili da je kritikuju: s Vukašinom Milićevićem i Blagojem Pantelićem. Dakle, pozabavićemo se organizacijom koja sebe naziva "Srpska pravoslavna crkva", dočim je u međucrkvenoj komunikaciji to Crkva Srbije.
Iako je već od početka devedesetih SPC korisno poslužila balkanskom kasapinu Slobodanu Miloševiću u nastojanju da ratom i etničkim čišćenjem zadrži "sve Srbe u jednoj državi", ta je crkva tek od demokratskih promena 2000. godine postala zaista država u državi. Ne samo da ne plaća nikakav porez na svoju razgranatu privrednu delatnost, nego država pokriva doprinose sveštenika za penziono i zdravstveno osiguranje. Najzad, malo-malo Vlada opredeli neka sredstva za gradnju ili renoviranje hramova, izdaju se i obavezne doplatne poštanske markice, a stižu i bogate donacije iz inostranstva, najviše od ruske države i crkve.
<h2>ĆAR ZA VAJDU</h2>
Kako neki čitalac ovakvog pisanja uvek kaže ono čuveno "da, ali", da ga predupredimo: slične privilegije u Srbiji imaju i ostale verske zajednice. Ipak, slika davanja i uticaja biće potpuna tek kada kažemo da se po popisu 2022. u Srbiji čak 81,1 odsto građana izjasnilo kao pravoslavac, dok sve ostale verske zajednice i ateisti i agnostici zajedno čine preostalih 18,9 procenata.&nbsp;
Doduše, u praksi, većina deklarativnih vernika ne ponaša se kao vernik, pa crkve zvrje prazne. SPC zato od ideje da živi od parohijala, a ne od državnih davanja i oprosta troškova, beži kao đavo od krsta. I tu da bacimo dodatno svetlo podsećanjem na činjenicu da je u deset godina koje su prethodile tom popisu, u Srbiji izgrađeno oko hiljadu crkava, i samo 13 škola.
Dakle, davanjima pravoslavnoj crkvi, političari obezbeđuju njenu podršku, a s obzirom na razgranatost crkvenog sistema i veliki uticaj u narodu, to je možda i investicija s najbržim povratom u poslovnom okruženju. Iako je Ustavom crkva odvojena od države, normalizuje se neformalni političko-crkveni brak iz interesa, i tako sveštenstvo podržava galantnost trenutne vladajuće političke opcije, podržavajući njenu politiku.
U praksi, bar u Srbiji, popovi SPC postali su vrhovni autoritet za sve. Od abortusa do dogmatizovanog Kosova, od vaspitanja dece do nacionalnih pitanja koja su, od 2012. posebno, izgrađena na velikosrpskom šovinizmu i težnji za hegemonijom. Iako bi državne institucije morale da budu laičke, svaki državni organ ili opština imaju slavu, vojska se koristi u verskim ceremonijama, vreme se meri po verskom kalendaru, politički funkcioneri pokazuju svoju religioznost u svakoj situaciji, nema manifestacije kojoj vrh crkve nije gost, a redovno se ide kod patrijarha po duhovni savet.&nbsp;
U Crnoj Gori, opet, svedoci smo posebnog apsurda. Crkva koja zvanično ne priznaje postojanje čitavog jednog naroda (što sadrži i elemente krivičnog dela), koja teritoriju Crne Gore tretira kao teritoriju Srbije, aktivno učestvuje u političkom životu, "komanduje" političkim strankama i njihovim liderima, javno demonstrirajući prezir prema svakom obliku državne vlasti i državnim simbolima Crne Gore. Nema bolje ilustracije za to od odnosa Ljubiše Ostojića - Metodija prema podizanju spomenika ratnom zločincu i saradniku okupatora, kojom je prilikom intonirana i himna strane države, Srbije. Tim stavom, on nije samo bacio pod noge i hrišćanstvo i moral, on je bacio pod noge državu, i tu, u stvari, dolazimo do suštine problema.
Ne postoji, niti u modernom demokratskom društvu sme da postoji, verska ili bilo kakva druga organizacija, koja je "starija" od države. Ne po godini osnivanja, koja je nebitna, već po statusu. Ono šta je ključno je da je država po svojoj suštini zajednica svih njenih građana, dok je crkva - kao i svaka druga uža organizacija (udruženje, klub, savez...) - zajednica tek jednog dela stanovnika države. I u tom je smislu država "starija": zakoni države (moraju da) se primenjuju (i) na crkve i na vernike, crkveni "zakoni" važe samo interno, za one koji su "članovi" crkve i time njene "zakone" prihvataju.
Ne postoji, i ne sme da postoji, nekakav "temeljni ugovor" ili bilo kakav drugi akt ili dokument, koji pripadnicima jedne organizacije (verske, ili bilo koje druge), daje veća prava i manje obaveza nego ostalim građanima. Odnosno, ako tako šta postoji, Ustavni sud mora da reaguje i obezbedi jednakost svih pred Ustavom.
<h2>ISKAČE OSIGURAČ</h2>
Naravno, treba imati u vidu i činjenicu da su svojim ustavima i Srbija i Crna Gora definisane kao sekularne, odnosno, da je crkva odvojena od države. Otuda je u obe zemlje nedopustivo - a da je demokratske i parlamentarne svesti bilo bi i politički kažnjivo - svako koketiranje političara sa religijskom (ili najzad i bilo kojom drugom) organizacijom, kojim se jedan deo društva favorizuje. Jer, političar - posebno onaj na vlasti - obavlja funkciju od javnog interesa i predstavlja i zastupa jednako sve građane, a ne samo svoje simpatizere i ne samo vernike "svoje" crkve. Vera je, kao i kod svakog drugog građanina, njegova privatna, intimna stvar. I ona, u stvari, ostaje na vratima verskog hrama i privatnog doma.
Treba li, najzad, uopšte naglašavati da religijska pravila dotiču samo vernike i da ni u kom obliku i ni na koji način ne smeju da postanu uobičajena za celo društvo, a nekmoli opšteobavezna? Treba li pominjati da crkvi nije mesto u politici, ni u kom obliku ili formi?
Srbija i Crna Gora, na žalost, prečesto i previše se manifestuju kao prepolitička društva. Lično konjukturno i opšte moderno u ove dve države su izgleda uobičajeni motivi delovanja. Interes države i nacije je uvek u senci lukrativnog. Kako se svojevremeno pohrlilo u kom-partiju zarad vajde, sada se trči u religiju zbog ćara. Vera i versko se potežu u cilju jačanja nacionalizma i pravdanja nepočinstava koja se rade, ili tek planiraju.
Pravo verništvo i "snaga vere" u obe države bi se lako izmerili ukidanjem državnih sredstava verskim organizacijama (sem za verske objekte pod zaštitom države, kad važe posebna pravila) i uvođenjem parohijala. Što će reći: ako si član crkve, to članstvo moraš da platiš; koliko članova, toliki je i crkveni guber.&nbsp;
Do tog momenta je, međutim, još dalek put. Na njemu se crkva pruža onoliko koliko joj politika, vođena sopstvenim sebičnim ili na drugom mestu isplaniranim interesima, dopušta. Nekad uspe da "ukoči", svesna sopstvenih religijskih i moralnih normi, ali u poslednje vreme sve češće "iskače osigurač". A to onda nije samo unutarcrkveno pitanje, to je pitanje dalekosežnih i krupnih posledica.
Crkva mora da se vrati u pravni poredak i u okvire suštine sopstvenog postojanja. Ako to nije moguće, zabrana delovanja - bar tamo gde nije u matičnoj državi, plus ispitivanje poslovanja, odgovornost za narušavanje zakonom zaštićenih verskih objekata, pa čak i krivično gonjenje crkvenih velikodostojnika, uprkos odredbama nekakvih ugovora, uopšte nisu nerealna opcija.

Vrele igre pod mantijom

Pamflet istorijskog revizionizma, poluistina, prećutkivanja, propagandnog falsifikovanja, u formatu dokumentarnog filma o 13. julu, kojim se normalizuje velikosrpska mitologija, osvanuo je sredinom jula na Jutjub kanalu prosrpske Demokratske narodne partije (DNP), a premijerno je prikazan na Adria Televiziji.
Neskriveni i ključni cilj lažnih istorijskih konstrukcija u ovom uratku jesu otvorena delegitimizacija crnogorske borbe za obnovu državnosti, osporavanje autentičnosti antifašističkog ustanka iz 1941. godine, ali i da se zatomi istina o okupaciji Crne Gore 1918. godine Podgoričkom skupštinom i nametne narativ da su Crnogorci zapravo Srbi koji treba da se vrate sebi.
<h2>TAJNI PODACI O AUTORSTVU</h2>
Transparentnih podataka o režiji, produkciji i autorstvu nema, ali je mnogo toga jasno - a prije svega da je film u javnost plasiran u jeku sve intenzivnije revizije istorije u Crnoj Gori i dok politička vladajuća struja koristi svaki mogući alat - od institucionalne moći do medijske propagande - kako bi poništila crnogorski istorijski i identitetski kontinuitet.
Film od samog početka ne krije da ima političko-revizionističku agendu pošto naratorka u prvim minutima govori o tome da „Crna Gora ima dvije zastave, himne, dva imena, dva pravca ali i dvije istorije“ - tako otvoreno afirmišući „istoriju“ napisanu iz velikosrpskog ugla.
To nije samo ulazna tačka u pokušaj da se gledaoci ubijede da su „dvije istorije“ ravnopravne - da se ne radi o sukobu činjenica i političkoj propagandi, nego i priznanje da autori filma, ko god oni bili, ne prihvataju zvaničnu, međunarodno priznatu i utemeljenu istoriju Crne Gore.
<h2>KLJUČNA ZAMJENA TEZA</h2>
Tako se, pored ostalog, italijanska okupacija iz 1941. godine koristi kao zgodan izgovor da se prikriju mnogo dublji i trajniji ožiljci - poput onih iz 1918. kada je Crna Gora anektirana, a Karađorđevićima omogućeno da pod maskom „volje srpskog naroda“ sebi pripoje novu teritoriju - da bi Srbija, proširena Crnom Gorom i Makedonijom, tvorila kraljevinu tri naroda - Srba, Hrvata i Slovenaca.
Tada su srpski agenti poslati u Podgoricu, proglašeni „velikom narodnom skupštinom“ i, uz prismotru srpske žandarmerije, izglasali brisanje države Crne Gore - odnosno rezoluciju koju je srpska vlast napisala na Krfu, a kojom se okupacija Crne Gore prihvata proglašenjem pripojenja Srbiji.
U tom trenutku je postojala redovna crnogorska narodna skupština, i to po tadašnjem ustavu jedina koja je mogla raspolagati sudbinom ove države, ali desilo se što se desilo.
Uslijedio je Božićni ustanak, spaljivanje hiljada crnogorskih domova, progon komita, ubijanje onih koji su bili vjerni crnogorstvu i državnoj slobodi. Dvadesetak godina kasnije, a pošto je narod bio za to da zajednica bude organizovana tako da sve zemlje budu slobodne i ravnopravne - a što su srpski politčari odbijali, desio se Petrovdanski sabor na kojem su federalisti, na čelu sa Sekulom Drljevićem, uz Italijane proglasili nezavisnost.
No, ovako posloženih fakata u DNP-ovom i Adrijinom uratku nema. Oni, bez bilo kakvog detaljisanja, konstatuju da je u tom periodu Crna Gora bila dio Zetske banovine, što prati i dalje navođenje da je parola crnogorskih komunista bila „srpstvo, slovenstvo, sloboda“ ili, kako naratorka kaže: „tadašnje rukovodstvo crnogorskih komunista je sebe i te kako smatralo Srbima. Čak i oni koji su se nacionalno izjašnjavali kao Crnogorci nijesu na srpstvo gledali kao na nešto što je strano, nametnuto ili neprijateljsko“.
Sve to vodi do njihove suštine - tvrdnje da je „ustanak 13. jula 1941. bio borba za zajedničku jugoslovensku državu“, odnosno, po njihovom poimanju, za crnogorsko zajedništvo sa Srbijom, a da je deklaracija donijeta 12. jula bila težnja ka separatizmu koja je idućeg dana dobila odgovor.
Ovo je ključna zamjena teza jer je ustanak 13. jula, prije svega, bio antifašistička odbrana dostojanastva naroda koji nije zaboravio ni Podgoričku skupštinu, niti prihvatio ideju da mu se ponovo o sudbini odlučuje „odozgo“. Crna Gora se borila za slobodu - od fašizma i hegemonije, zato je jasno da se plasiranjem narativa o trinaestojulskom ustanku kroz prizmu „jugoslovenskog patriotizma“, a ne i crnogorskog otpora dugotrajnoj fašisitčkoj manipulaciji identitetom, pokušava zbrisati srpska prljava uloga okupatora, a samim tim i crnogorski subjektivitet u Trinaestojulskom ustanku.
<h2>POKUŠAJ DEMONIZACIJE SUPROTSTAVLJANJA SRPSKOJ HEGEMONIJI</h2>
Dodatno, karakterisanjem deklaracije koja je donijeta 12. jula „težnjom ka separatizmu“ između redova se opasno implicira da je svaki zahtjev za crnogorskom nezavisnošću sam po sebi fašistički, a ta teza im služi i za diskreditaciju savremenih crnogorskih državotvornih ideja.
Pored toga, Sekula Drljević, politički lider crnogorskih federalista i separatista koji je isprva svoje djelovanje bazirao na protivljenju srpskoj aneksiji Crne Gore 1918. godine, u filmu se poredi sa Antom Pavelićem - vođom ustaškog pokreta koji je predvodio genocidni režim NDH koji je odgovoran za smrt stotine hiljada ljudi - i to uz tvrdnju da je bio zamišljen kao crnogorski pandan ustaškom poglavniku, tj. da je Crna Gora 1941. trebalo da bude fašistički protektorat sličan NDH.
Kolaboracija Drljevića sa fašistima ostaje fakat - ali se on u ovom filmu demonizuje kao ustaški pandan - iako nikad nije imao oružane snage, niti sprovodio represiju nad bilo kakvim civilima - dok su, sa druge strane, mnogi četnički komandati, poput Pavla Đurišića i Draže Mihailovića, sarađivali sa Italijanima i nacistima - i to ništa manje - nego mnogo više.
Samim tim je jasno da je Drljević, koliko god bio sporan, tvorcima ovog filma poslužio isključivo da bi zalaganje za crnogorsku državnost prikazali kao oličenje fašizma - što im onda i omogućava pravdanje narativa u kojem je jedino čista opcija prosrpska - a sve drugo izdajničko. Zato njegovo poređenje sa Pavelićem služi samo kao alat za brisanje legitimiteta crnogorskih političkih pokreta koji su se suprotstavili srpskoj hegemoniji.
Svime time se pokušava zatvoriti prostor za bilo kakvu diskusiju o crnogorskoj državnosti - jer ako je svaka priča o nezavisnosti fašizam - onda je, valjda, jedina antifašistička opcija ostanak u velikosrpskoj dimenziji.
<h2>,,PRANJE“ ČETNIČKOG POKRETA&nbsp;</h2>
Iako su saradnja četničkog vođe Draže Mihailovića sa okupatorskim silama i masovni zločini nad civilima koji su se suprotstavljali kolaboraciji neupitni, nepobitni i jasni, u filmu se pokušalo ,,pranje” četničke biografije, predstavljajući kolaboraciju četnika Pavla Đurišića sa Italijanima kao - „reakciju na komunističke zločine“.
Tako naratorka kaže da su komunistički zločini „prouzrokovali odluku četnika da sklope ratni sporazum sa Italijanima - sa ciljem uništenja komunista“. Koji su to zločini komunista 1941. godine natjerali četnike na kolaboraciju sa fašistima Pircija Birolija - nije objašnjeno. Očito jer nije se mogla isfabrikovati ,,nova istorija”.&nbsp;
A kako to u propagandnim uratcima obično i biva, jedan narativ temelj je za drugi - pravdanje četnika brzo vodi i do rusofilije koja se silu na sramotu predstavlja kao oličenje crnogorskog mentaliteta.
- Važan faktor motivacije među borcima NOB-a, naročito Crnogorcima, bila je privrženost Moskvi koja je, sem iz ideoloških razloga, proisticala iz tradicionalnih i ratničkih spona prethodnih stoljeća. Još od 18. vijeka osnovni elementi crnogorske državnosti obrazovanja i duhovnosti uživali su jedinu podršku u Rusiji. Poznata krilatica „sa Lovćena kliče vila, oj Rusijo majko mila“ bila je dio mentaliteta mladih partizana. Ne treba da nas čudi što je samo u Crnoj Gori ustaljeni partizanski pozdrav „smrt fašizmu sloboda narodu“ dijelom zamijenjen sa „crvena armija je s nama pobjeda je naša“ - navodi naratorka, dramatično falsifikujući istoriju, sve radi predstavljanja Crnogoraca kao „pravoslavnog“ kulturnog i ideološkog svijeta koji prirodno gravitira ka Srbiji i Rusiji.&nbsp;
Time su u ovom filmu zanemareni i zbrisani svi temelji crnogorskog građanskog i sekularnog identiteta, a trenutno stanje u državi i neophodni otpor srpsko-ruskom uticaju između redova upakovani u izdaju sopstvenog karaktera.&nbsp;
<h2>„DRUGOSRBIJANCI“ I „MONTENEGRINI“</h2>
Ne čudi što je jedan od sagovornika u ovom uratku, pored predstavnika Istorijskog instituta i Milana Kneževića i srpski istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu i jedan od ideologa velikosrpskog projekta, Čedomir Antić, koji docira o tome kako u Crnoj Gori „nema drugosrbijanaca“.
- Svi drugosrbijanci su postali montenegrini. To je vrlo zanimljivo i govori da je to jedinstvena zemlja. Bila je srpska, danas više nije. Toliko su netolerantni ti ljudi da ne priznaju srpstvo - govori Antić.
Nijesu anonimni autori ovog filma ni prvi ni jedini koji su pokušali lansirati tezu o tome da je crnogorski identitet tvorevina nekadašnjeg komunističkog vođe Milovana Đilasa.&nbsp;
- U jugoslovenskoj javnosti toga vremena nerijetko je bilo zastupljeno stanovište o Đilasu kao tvorcu crnogorske nacije - neki će reći jedne izrazito anti-srpske pojave i dezintegrativnog faktora u odnosu na srpski nacionalni korpus. Sa današnjeg aspekta, postavlja se pitanje da li je to baš tako. Đilasovo nacionalno opredjeljenje bilo je u većem dijelu života nesumnjivo srpsko. O tome govore njegova centralna literalna djela - navodi naratorka.
Na to se nadovezuje Antić koji ističe da „vidimo da je on drugosrbijanac“, te da je „to srpstvo kod njega jako relativno“.
- Zvaničan stav Komunističke partije Jugoslavije prema crnogorskoj naciji nije bio još uvijek jasno i u potpunosti definisan. Crnogorsku naciju je trebalo, po stavu Komunističke partije Jugoslavije, u perodu pred izbijanje rata tek definisati i naučno objasniti. Iz tog razloga je to pitanje ostavljeno za poslije rata. A onda je ponuđeno najviđenijem Crnogorcu među komunistima da ga definiše i na neki način postavi kao model za novu naciju u novoj državi. Ta ličnost bio je Milovan Đilas...Iskustvo ovog rata govori da crnogorski narod, ne samo što je ustao protiv okupatora, nego je pošao i protiv onih struja koje su htjele da ga odvoje od Srba - govori naratorka.
Suština svih ovih navoda je ista: ubijediti Crnogorce da su zapravo Srbi - a kako to uvjerljivije učiniti nego reći da je upravo „tvorac nacije“ u biti Srbin - koji se samo radi partijskih interesa zalagao za crnogorstvo.
<h2>REHABILITACIJA DEVEDESETIH</h2>
Tokom cijelog filma konstanta je nametanje narativa da su crnogorska nacija i državnost produkt manipulacija i zavjere protiv srpstva - uz osporavanje svakog procesa koji je vodio do emancipacije naše države.&nbsp;
Tako Antić riječima da je „dugoročno pobijedila „nidologija“ koja je imala veliku sreću i u jugoslovenskoj državi učinila sve da odvoji Srbiju od Crne Gore“ samo učvršćuje korijene ratnih devedesetih - čiji krici, kroz pritiske i pokušaje podrivanja suverenosti - što iznutra - to i spolja, i danas odjekuju Crnom Gorom.
Dokaz za to je i tvrdnja da je uplivom hrvatskog nacionalizma u vrh crnogorskog dijela KP u potpunosti je narušen „revolucionarni moral čiji su nosioci bili upravo srpski komunisti“.&nbsp;
I više je nego jasno da se radi o grubom pokušaju kriminalizacije crnogorske državnosti i to kroz rehabilitaciju velikosrpske hegemonije čija je suština uvijek bila, i danas jeste, teza da su svi drugi identiteti na ovim prostorima devijantni, nepostojeći – odnosno izdajnički.
<h2>VELIČANJE AB REVOLUCIJE</h2>
U nastavku filma autori su se dotakli Antibirokratske revolucije nazivajući je „savršenim primjerom sadejstva između crnogorstva i srpstva“ - kao da nije riječ o politički dirigovanom puču tadašnjeg režima Slobodana Miloševića kojim je u Crnoj Gori instalirano njemu odano rukovodstvo radi namjere da kontroliše Predsjedništvo SFRJ - a što se nije moglo bez podrške zvanične Crne Gore.
No, ni ovo nije ništa novo, niti čudi, kada se uzme u obzir da je upravo DNP bio jedan od nosioca nastavka kontrarevolucije - odnosno litija 2020. godine. Obje kontrarevolucije su osmišljene i koordinisane iz Beograda, a nacionalizam i navodna ugroženost crkve iskorišteni za vraćanje Crne Gore u velikosrpski kolosjek i ostvarenje njihovih interesa.&nbsp;
Obje su, u konačnom, imale razarajući efekat po crnogorsko društvo i demokratski razvoj.
<h2>VOZ I ŠINE</h2>
Završni dio filma kulminira otvorenim poricanjem i omalovažavanjem savremene državnosti Crne Gore i referendumske volje.
- Riječi i nedjela Štedimlije i Drljevića referendumski su nadglasale borbu naših predaka koji su živote dali boreći se protiv tekovina 12. jula. Iako je 13. jul i danas Dan državnosti Crne Gore - on je nažalost samo broj na zidnom kalendaru, odmah pored slavske ikone kod onih koji je još uvijek imaju. Nerijetko u narodnoj skupštini i u javnosti možemo da čujemo kako se mnogi pozivaju na narodno-oslobodilačku borbu, istrajavanje na himni koja predstavlja ništa drugo do plagijat ratnog zločinca Sekule Drljevića. Priča o precima koji su se borili za slobodu trebalo bi da nam daju danas zajednički put i pravac kojim treba da idemo - navodi naratorka u završnom dijelu.
Nastavlja dociranjem o odnosu crnogorstva i srpstva.&nbsp;
- U našoj državi se najbolje oslikava kroz metaforu kolosjeka: jedno bez drugog ne može da funkcioniše, odnosno voz ne može da nastavi dalje. Potreban je balans jer zabluda je da vlak može zamijeniti voz i da je povijest važnija od istorije. Moramo biti svjesni riječi naših predaka, ne smijemo doživjeti sudbinu Kajina i Avelja, jer braća su braća čak i kada se posvađaju jer ako se odreknemo prošlosti nećemo imati ni budućnost - govori naratorka.
Ova metafora ne znači nikakvo „pomirenje“ niti simboliše bratstvo - već podređenost. Voz predstavlja Crrnu Goru - koja, prema njihovom poimanju, ne može ići bez šina - odnosno Srbije.
Tako je napravljen puni krug: u samoj završnici je potvrđeno da je glavna vodilja ovog uratka upravo nastavak diskursa i velikodržavnih pretenzija koje su 1918, ali i devedesetih započele oružjem, a u 21. vijeku nastavljene sofisticiranijim sredstvima - prije svega institucionalnom revizijom istorije.

DNP i Adria TV revizionistički dokumentarni film o 13. julu iskoristili da još jednom nametnu narativ da su Crnogorci Srbi koji treba da se vrate sebi

Javnost s pravom pita: zašto lider GP URA Dritan Abazović nije u petak bio u Beranama? Gdje je nestao čovjek koji je, kao premijer 2022. godine, svojim potpisom na Temeljni ugovor predao dio državnog suvereniteta Crkvi Srbije? Zašto nije bio prisutan da svjedoči posljedicama tog, po mnogima, izdajničkog čina? Zašto nije bio rame uz rame sa onima koji su u objektu Crkve Srbije slavili lik ratnog zločinca i četničkog komandanta Pavla Đurišića? Zar nije prirodno da se pojavi tamo gdje se njegovo djelo slavi – i to s aplauzima? Jer upravo je on – Dritan Abazović – omogućio ovakve scene. Scene u kojima se u crkve unose kipovi zločinaca, a država Crna Gora ne smije ni da pisne bez “blagoslova” Crkve Srbije. Sve to stoji kao posljedica potpisanog Temeljnog ugovora – dokumenta koji je, u tajnosti, bez javne rasprave, bez parlamentarne procedure, dogovoren s Porfirijem i Srbijom i potpisan u Vili Gorica, 3. avgusta 2022. godine. Tako se ne potpisuje ugovor u ime jedne suverene države. Tako se sklapa pakt u korist druge. Čudi što nije Abazović iskoristio priliku da ga – kako je najavljivao velikosrpski ideolog Matija Bećković – srpska omladina nosi na rukama. Podsjetimo se: - Kad bi Dritan Abazović sjutra stigao u Beograd, nosila bi ga srpska omladina na rukama - izjavio je Bećković nakon izbora 2020. Gdje su sada ti “mladi nosioci”? Gdje su srpski aplauzi za “najbolju investiciju velikosrpske politike” u Crnoj Gori? Tu su bili, spremni, ali Abazovića nije bilo. A bilo je za očekivati da Abazović bude među onima koji su slavili – jer on je omogućio sve: i kip zločinca, i crkvenu moć, i državnu nemoć. Omogućio je da se crkveni hramovi koriste kao političke tvrđave, a oltari kao pozornice za reviziju istorije. Možda je trebalo da bude tamo – da ga dočekaju “prepodobni” vjernici, spremni da mu zapjevaju, uz himnu Srbije. Jer da nije bilo njegovog potpisa – ništa od ovoga ne bi bilo moguće. Da, Dritan Abazović je potpisao Temeljni ugovor sa Crkvom Srbije – u ime Crne Gore, a bez Crne Gore. Ignorišući pravna upozorenja, protivljenje stručnjaka, akademske zajednice, NVO sektora, političara… Potpisao je ono što nijedan premijer jedne suverene države sebi ne bi smio dozvoliti. Zato pitamo: ako nije imao problem da potpiše, zašto ima problem da se pojavi? Slavili bi ga. Imaju i razloga.  <figure> <img src="https://publisher-publish.s3.eu-central-1.amazonaws.com/pb-etv/swp/8p72gy/media/20250808090832_0948673d748876542c9af02a2e055b3b9a4997af5d6306faba16fdc81d811951.jpg" data-media-id="editor_0" data-image-id="20250808090832_0948673d748876542c9af02a2e055b3b9a4997af5d6306faba16fdc81d811951" data-rendition-name="original" width="1118" height="745" loading="lazy" alt="Metodije drži liturgiju Pavle Đurišić"> </figure>

Tag: zajednica-opstina-crne-gore